Ασμα για τη σιωπή

Τώρα ποιος; Τώρα πού; Τώρα πότε; Ενας άνθρωπος ξυπνάει και ανακαλύπτει τα πράγματα από την αρχή, μη νιώθοντας τίποτα, μην μπορώντας τίποτα, μη θέλοντας τίποτα. Μια αδύναμη κραυγή και ο λόγος αρχίζει να ρέει. «ΑΩ», μια 65λεπτη παράσταση-μανιφέστο, βασισμένη στο σπουδαιότερο λογοτεχνικό κείμενο του Σάμιουελ Μπέκετ «Ο Ακατονόμαστος», παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Αργύρη Πανταζάρα.

Ο αφηγητής φτιάχνει τον λόγο, ένα γαϊτανάκι λέξεων που ενώνονται, χωρίζουν, δοκιμάζουν και δοκιμάζονται, αντιφάσκουν, αυτοαναιρούνται, σωπαίνουν, επιστρέφουν. Αναζητεί την ιστορία μέσα στην οποία ανήκει. Αλλοιώνει τον χρόνο. Χαράζει την πορεία προς το τέλος. Χάνει το νήμα. Πιάνει άλλο. Σωπαίνει. Ο λόγος δεν είναι μέσον έκφρασης σκέψεων αλλά μια διαδικασία συνεχούς παραγωγής ήχων και συνειρμών. Καθώς το πνεύμα συλλέγει θραύσματα, το σώμα αποσυντίθεται. Για πάντα εκεί. Από πάντα εκεί. Δεν μπορεί να συνεχίσει.

Το κείμενο αποτελεί μέρος της τριλογίας του Μπέκετ «Μολλόυ»-«Ο Μαλόν πεθαίνει»-«Ο Ακατονόμαστος» και γράφτηκε το 1953. Οπως είχε πει ο ίδιος ο συγγραφέας για τους ήρωές του: «Δεν νομίζω πως η άγνοια αξιοποιήθηκε στο παρελθόν. Συνέλαβα τον Μολλόυ και τους άλλους τη μέρα που συνειδητοποίησα την ηλιθιότητά μου»...

Αλλά γιατί ο καλός ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας επέλεξε στην πρώτη του σκηνοθεσία το συγκεκριμένο λογοτεχνικό κείμενο;

«Γιατί εν μέρει υπήρξε η αφορμή για την πρώτη μου σκηνοθεσία. Με γοήτευσε ακαριαία. Οσο κι αν ξενίζει εκ πρώτης ο παραληρηματικός του λόγος, δεν αργεί να σε εμπλέξει στον ρυθμό του και να σε συνεπάρει με τον καταιγισμό των εικόνων του. Είναι ο μονόλογος ενός ανθρώπου που φέρνει τα μέσα έξω. Είναι η αναζήτηση της δύναμης, σωματικής, πνευματικής και ψυχικής, αλλά και διαμελισμός τους. Μιλάει για την ανύψωση του ανθρώπου μέσα από την απόλυτη «ένδεια». Είναι μια «εγχείρηση» ανοιχτού κρανίου και ανοιχτής καρδιάς».

Ο ηθοποιός ερμηνεύει ένα κείμενο όπου η γλώσσα γίνεται αντικείμενο μελέτης πάνω στη σκηνή. «Σε πρώτο στάδιο πρέπει να αποβάλει τις αντιστάσεις του “αναγνώστη” και να αφεθεί στη “θάλασσα” του λόγου. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, να επιτρέψει στον εαυτό του να γίνει “όλες τούτες οι λέξεις”, προκειμένου να μεταφέρει στη σκηνή έναν κόσμο προσωπικό, φτιαγμένο από λόγια άλλων», λέει.

Τι σημαίνει η παράσταση του «Ακατονόμαστου» στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων, υπό «τη σκιά» του Λευτέρη Βογιατζή, του ανθρώπου που σφράγισε τον τρόπο που ο Αργύρης Πανταζάρας βλέπει το θέατρο;

«Η παράσταση αυτή μιλάει για τον μόνο άνθρωπο στο κόσμο ή τον μόνο απόντα από τον κόσμο. Κάτι σαν προσευχή γι’ αυτόν που δεν παύουμε να είμαστε εν τέλει όλοι ώς το τέλος της ζωής μας. Ενα άσμα για τη σιωπή, ψάχνοντας τις σωστές λέξεις, τα σωστά λόγια. Τα λόγια που πρέπει να λέγονται όσο ακόμα υπάρχουν, ώσπου να μας βρουν, να μας πουν, η έγνοια για την αλήθεια. Αυτό το κείμενο είναι το ανεκτίμητο δώρο της ζωής. Ο Λευτέρης Βογιατζής απευθυνόταν μέσα από το ανεκτίμητο δώρο του θεάτρου. Εγώ τώρα θέλω να γιορτάσω με αυτά τα δύο δώρα την ανήσυχη διαδρομή ανάμεσα σ’ ένα τέλος και μια αρχή».

INFO:

Θέατρο της Οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής (Κυκλάδων 11 και Κεφαλληνίας, Κυψέλη - τηλ.: 210 8217877). Μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου.