«Ενας αστός γκέι και μια λεσβία από την Δραπετσώνα δεν έχουν τα ίδια προνόμια»

Ο τίτλος του περιοδικού «Αμφί» (1979 -1984) προέρχεται από τη λέξη "αμφισβήτηση" ("αμφίς" και "βαίνω") ίσως όμως κι από τη λέξη "αμφισεξουαλικός".

Ήταν μια πρωτοβουλία του Απελευθερωτικού Κινήματος Ομοφυλόφιλων Ελλάδας (ΑΚΟΕ), με εκφρασμένο στόχο την «απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας». Προσέχτε εποχή: τέλη του 1970, ένα περιοδικό τολμά να αρθρώνει ένα συνειδητό ομοφυλοφιλικό λόγο ανοίγοντας δρόμο σε συνειδήσεις και διεκδικήσεις. Και φυσικά διώκεται με τον τότε νόμο περί ασέμνων, για να κερδίσει τελικά τη μάχη. Διόλου τυχαία θεωρείται ως το πιο επιδραστικό περιοδικό για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

Μία απόδειξη του αντίκτυπου που έχει και στη σημερινή γενιά, τέσσερις δεκαετίες από τότε που έκλεισε, είναι οι (δύο τελευταίες) παραστάσεις του Βασίλη Βηλαρά που τόσο στο προηγούμενο, περσινό έργο του με τίτλο «Καταποντισμός», όσο και στο φετινό «Σε φιλώ, Πέτρος», αντλεί τα θέματά του από την αλληλογραφία του περιοδικού.

«Πάτρα, 1977. Ο Πέτρος αποφασίζει να στείλει ένα γράμμα στη μητέρα του με το οποίο της αποκαλύπτει ότι είναι gay. Εκείνη, με ένα δικό της γράμμα αντιδρά αδέξια. Γίνεται αδιάκριτη, αγενής. Ξεκινάει ωστόσο έτσι μια αλληλογραφία μεταξύ τους, μέσω της οποίας προσπαθούν να συνεννοηθούν (...). Η ελληνική κοινωνία ριζωμένη στην καρδιά και το μυαλό της μητέρας δεν της επιτρέπει να δεχθεί το γιο της, όμως εκείνος, επαναστάτης της δεκαετίας του ‘70 προσπαθεί να προσκαλέσει την μητέρα του στο δικό του σύμπαν και επιμένει στην ανάγκη να γνωριστούν πραγματικά. Εκείνη προσπαθεί. Ξεδιπλώνονται έτσι μπροστά μας δυο μυαλά που απέχουν πολύ μεταξύ τους αλλά και δύο καρδιές που παλεύουν για το ίδιο πράγμα: την σχέση τους»: έτσι μας συστήνεται η παράσταση που παίζεται στο θέατρο Δίπυλο μέχρι τις 13 Απριλίου, ως ένας διάλογος ανάμεσα σε δύο κόσμους, δύο γενιές αλλά και κάτι ακόμα, ένας διάλογος μεταξύ της Πάτρας του 1977 και της Αθήνας του 2025, με... καψουρο-τράγουδα και τη Λένα Κιτσοπούλου στο ρόλο της μητέρας.

-Η παράσταση 'Σε φιλώ, Πέτρος' βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΜΦΙ. Τι ήταν αυτό που σας ενέπνευσε να επιλέξετε αυτή την προσωπική και συναισθηματικά φορτισμένη αλληλογραφία ως πηγή για το έργο σας; Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές πτυχές αυτής της ιστορίας που θέλατε να αναδείξετε στο θέατρο; ρωτήσαμε το Βασίλη Βηλαρά που φέρνει στο σήμερα αυτή την αλληλογραφία.

Έπεσα πάνω σε αυτή την ιστορία πέρσι, όταν έκανα έρευνα για την παράσταση «Καταποντισμός» που ανέβηκε στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού. Η παράσταση εκείνη ήταν μια συρραφή από γράμματα που έστελναν κυρίως ομοφυλόφιλοι άντρες στη στήλη αλληλογραφίας του περιοδικού ΑΜΦΙ, του πρώτου περιοδικού που μίλησε ανοιχτά στην Ελλάδα για την γκέι κουλτούρα. Η παράσταση «Σε φιλώ, Πέτρος» είναι μια εξέλιξη εκείνης της διαδρομής, με το ενδιαφέρον να στέκεται σε μια και μόνο αληθινή ιστορία, αυτή του φοιτητή Πέτρου που το 1977 στην Πάτρα αποκαλύπτει στην χήρα μαμά του ότι είναι γκέι. Αυτό που ακολούθησε είναι δυστυχώς ότι συμβαίνει ακόμα σε πολλά σπίτια που αντιμετωπίζουν παρόμοιες αποκαλύψεις. Συζητώντας μέσα στα χρόνια το come out που έχουν κάνει άτομα στους γονείς τους, εντυπωσιάζομαι με το γεγονός ότι όλοι οι γονείς ανεξαρτήτως γενεών λένε ακριβώς τα ίδια προσβλητικά και προβληματικά πράγματα. Αυτά που άκουσα κι εγώ, αυτά που άκουσαν οι 50χρονοι γνωστοί μου, αυτά που ακούνε ακόμα οι 25χρονοι φίλοι μου, είναι αυτά που άκουσε και ο Πέτρος στην Πάτρα το 1977. Λες και κάποιος δίνει ένα εγχειρίδιο ανοησίας σε όλους τους γονείς queer παιδιών, εκείνοι το αποστηθίζουν και με την πρώτη ευκαιρία το ξερνάνε πάνω σου. Ωστόσο με ενδιαφέρει να σταθώ σε εκείνες τις οικογένειες που μέσα στην αμηχανία και την "αβολοσύνη" τους, προσπαθούν να στηρίξουν αυτό που δεν κατανοούν. Οχι απαραίτητα πετυχημένα. Αλλά προσπαθούν. Εμένα δεν ξέρω αν μου φτάνει η προσπάθεια, αλλά θα ήθελα να μου φτάνει. Αυτό αφηγείται η παράσταση νομίζω.

-Το έργο βασίζεται σε μια ιστορία από τη δεκαετία του '70, αλλά εξετάζει θέματα που παραμένουν επίκαιρα και σήμερα. Ποιες πτυχές αυτής της ιστορίας νομίζετε ότι αντανακλούν τις κοινωνικές και πολιτισμικές προκλήσεις που ζούμε σήμερα, ειδικά γύρω από τα ζητήματα ταυτότητας, αποδοχής και οικογενειακών σχέσεων;

Υπάρχει ακόμα μια δυσκολία των γονέων να χωνέψουν την σεξουαλικότητα των παιδιών τους αν αυτή δεν συμβαδίζει με την ετεροκανονικοτητα. Είναι μια πληγή που συντηρείται κυρίως γιατί η κοινή γνώμη αισθάνεται ότι τα θέματα αυτά έχουν ξεπεραστεί και λυθεί ενώ η πραγματικότητα δεν είναι αυτή. Η αίσθηση της ενοχής που καβαλάει ένα ομοφυλόφιλο άτομο, η έλλειψη αγάπης και κατανόησης από το οικογενειακό περιβάλλον είναι κάτι που δυστυχώς βιώνεται ακόμα. Απλά υπάρχει μεγαλύτερη ελπίδα να εκπαιδευτούν οι γονείς πιο γρήγορα σε σχέση με παλαιότερα. Υπάρχει η ελπίδα να είναι λιγότερα τα παιδιά που διώχνονται από το σπίτι τους λόγω της σεξουαλικότητας τους. Είναι σημαντικό να υπενθυμίζουμε ότι επειδή υπήρξε φευγαλέα ένας ανοιχτά γκέι αρχηγός κόμματος, η χώρα δεν άλλαξε μυαλά. Επίσης, Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Το ζήτημα ωστόσο είναι και ταξικό, όπως άλλωστε τα πάντα. Ενας αστός γκέι άνδρας και μια λεσβία από την Δραπετσώνα δεν έχουν τα ίδια προνόμια, την ίδια υποστήριξη ή τις ίδιες ευκαιρίες. Ούτε βιώνουν την ίδια «κατανόηση» από το σύμπαν γύρω τους.

-Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο δυνατό μήνυμα που στέλνει η παράσταση στο κοινό σήμερα, τόσο για την κοινωνία του τότε όσο και για αυτήν του τώρα;

Ότι οι άνθρωποι προοριζόμαστε να κάνουμε λάθη. Όλος ο αγώνας είναι να μαθαίνουμε από αυτά και να μεταλαμπαδεύσουμε στην επόμενη γενιά λίγο λιγότερη καταπίεση από αυτή που επιβλήθηκε σε εμάς. Η ύπαρξη είναι μαραθώνιος, όχι αγώνας ταχύτητας>>.

Πληροφορίες 

Θέατρο Δίπυλον (Σαμουήλ Καλογήρου 2)
Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:30 μέχρι 13 Απριλίου
Διάρκεια 80'
Εισιτήρια 14-18 ευρώ Προπώληση more.com
Σκηνοθεσία / Σύνθεση κειμένου: Βασίλης Βηλαράς
Δραματουργία: Λεμονιά Γιαννίρη
Μουσική: Ecati
Σκηνικά / Κοστούμια: Δήμος Κλιμενώφ
Φωτισμοί: Βάσια Ατταριάν
Βοηθός σκηνοθέτης: Lelé
Βοηθός Ενδυματολόγος: Αγγελική Αναγνωστόπουλου
Παίζουν: Βασίλης Βηλαράς, Λένα Κιτσοπούλου