«Στο έργο δεν υπάρχει το ερώτημα αν θα γίνει ο πόλεμος αλλά πότε. Για μένα όλα έχουν να κάνουν με τις τεχνολογίες του πολέμου, την πολιτική, τα ΜΜΕ... Σήμερα δυστυχώς ο πόλεμος είναι πάλι παρών στη ζωή μας. Παραδόξως –και παρά την ιστορική εμπειρία– εμείς οι άνθρωποι κάνουμε πράγματα που νομίζαμε ότι ποτέ δεν θα ξαναγίνουν»: με αυτά τα λόγια ο πρωτοπόρος Ρώσος σκηνοθέτης Τιμοφέι Κουλιάμπιν μιλά για τη σημερινή σημασία της παράστασης «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» την οποία θα παρουσιάσει σε παγκόσμια πρεμιέρα τον Ιούλιο, ανοίγοντας τα Επιδαύρια. Και όταν μιλάει για πόλεμο ξέρει τι λέει: δεν είναι απλά τολμηρός και πρωτοποριακός στην τέχνη αλλά και στη ζωή, αφού δεν δίστασε να εκφράσει δημόσια την αντίθεσή του για τον πόλεμο στην Ουκρανία και να αναζητήσει καταφύγιο στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Βερολίνο.
Με αυτή την παράσταση, επανέρχεται έτσι στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, που τον σύστησε στο ελληνικό κοινό, μετά το 2018 και τις Τρεις αδερφές του Τσέχωφ, έργο που αποδόθηκε εξ' ολοκλήρου στη νοηματική γλώσσα και βραβεύτηκε με το Εθνικό Βραβείο Θεάτρου της Ρωσίας (Χρυσή Μάσκα). Σε αυτή τη διεθνή παραγωγή του Φεστιβάλ, ο διεθνώς αναγνωρισμένος για την ποιητική σκηνοθετική ματιά του Κουλιάμπιν θα συνεργαστεί με έναν θίασο σπουδαίων Ελλήνων και Ελληνίδων ηθοποιών, όπως οι Ανθή Ευστρατιάδου, Μαρία Ναυπλιώτου, Νικόλας Παπαγιάννης, Δημήτρης Παπανικολάου, Θάνος Τοκάκης, Νίκος Ψαρράς, Δημήτρης Γεωργιάδης, Χρήστος Διαμαντούδης, Μάριος Κρητικόπουλος, Αλέξανδρος Πιεχόβιακ.
«Η Ιφιγένεια είναι ένα από τα πιο σύνθετα και ταυτόχρονα συναρπαστικά κείμενα της αρχαίας δραματουργίας. Η βασική συνθήκη του έργου είναι ο πόλεμος. Δεν βλέπουμε μάχες, αισθανόμαστε όμως τη μυρωδιά του πολέμου που επίκειται. Όλα είναι έτοιμα: τα στρατεύματα, τα όπλα. Χρειάζεται μόνο μια μικρή ώθηση για να πάρει μπρος. Είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς αυτό μεταφέρεται στο σήμερα...».
Για μια παράσταση που εστιάζει στο θέμα του πολέμου αλλά και της θυσίας αναφέρεται ο δραματολόγος Roman Dolzhanskiy: «Στην Ιφιγένεια εν Αυλίδι, πρέπει να γίνει μια αδιανόητη θυσία για να ξεκινήσει ο πόλεμος. Υπάρχει ταυτόχρονα και μια οικογενειακή ιστορία πίσω από αυτή τη θυσία. Και μια οικογενειακή προδοσία. Μια προδοσία που αποδεικνύει περίτρανα πως ο πόλεμος είναι ικανός να καταστρέψει κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά, κάθε αξία. Η αρχαία τραγωδία αναδεικνύει εδώ πόσο "φυσικά" μπορεί να επιβληθεί μια "αφύσικη" θυσία που δεν τη χωρά ο ανθρώπινος νους».
Οι δυο τους έχουν πρόσφατα ανεβάσει την Ηλέκτρα του Ευριπίδη στο Θέατρο των Εθνών της Μόσχας, ωστόσο ο Κουλιάμπιν δεν συναινεί με τη «μουσειακότητα» αλλά αναζητά μια γόνιμη συνομιλία με το Αρχαίο Δράμα με σύγχρονους όρους: «Είμαι πάντα πολύ προσεκτικός στο πώς προσεγγίζω τις αρχαίες τραγωδίες. Όχι επειδή αποτελούν μνημεία, αλλά λόγω της καθαρότητάς τους. Η πλοκή είναι απόλυτη, δραματική, συμπαγής. Η πρόκληση είναι να τη συνδέσουμε με τη δική μας εμπειρία».
Σχεδιασμένη αποκλειστικά για το αργολικό θέατρο, η Ιφιγένεια εν Αυλίδι, ενώνει δημιουργικά γι' άλλη μια φορά έναν ξένο σκηνοθέτη με την ελληνική σκηνή ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τον διεθνή χαρακτήρα του Φεστιβάλ και το πνεύμα της εξωστρέφειας που επιδιώκεται συνειδητά τα τελευταία χρόνια.
Ποιος είναι
Ο γεννημένος το 1984 Τιμοφέι Κουλιάμπιν είναι από τους πλέον διακεκριμένους Ρώσους σκηνοθέτες της γενιάς του. Έκανε το ντεμπούτο του ως επαγγελματίας σκηνοθέτης σε ηλικία μόλις 22 ετών, το 2006, και έκτοτε έχει ανεβάσει παραγωγές σε ρωσικά και ευρωπαϊκά θέατρα, μεταξύ των οποίων το Θέατρο Μπολσόι και το Θέατρο των Εθνών της Μόσχας, το Deutsches Theater του Βερολίνου, το Schauspielhaus της Ζυρίχης, το Residenztheater του Μονάχου. Πέρσι παρουσίασε το έργο «Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι» με πρωταγωνιστή τον Τζον Μάλκοβιτς στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.
Το «τρομερό παιδί» του ρωσικού θεάτρου αποτελεί μια διακεκριμένη παρουσία στο σύγχρονο παγκόσμιο θέατρο. Φφοίτησε στην Ακαδημία Θεάτρου Gitis στη Μόσχα, διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Red Torch στο Νοβοσιμπίρσκ από το 2015 έως το 2022 ενώ ξεχωρίζει για τη ριζοσπαστική ματιά του πάνω σε κλασικούς συγγραφείς, όπως ο Τσέχοφ, ο Ίψεν, ο Γκόγκολ. Η σκηνοθετική του ευφυΐα έγκειται στη σκηνική του τόλμη, αλλά και στον τρόπο που παίζει υφολογικά με διαφορετικά θεατρικά είδη.
«Η τέχνη ανακαλύπτει τις ανθρώπινες πληγές. Σε κάνει να βλέπεις τα πράγματα από μια διαφορετική γωνία και να αμφιβάλλεις για ό,τι φαίνεται προφανές. Ολοκληρώνει το πώς βλέπουμε τον κόσμο. Η τέχνη δεν προσπαθεί να πείσει, δεν είναι διδακτική. Απλώς σε προκαλεί να ανακαλύψεις νέες έννοιες» είναι ο ορισμός του για την τέχνη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας