Ο Πάπας και οι νεόνυμφοι

H Αννα και ο Αδριανός παντρεύτηκαν. Γαμήλιο ταξίδι επέλεξαν να πάνε στην Ιταλία. Αλλά ο διακαής πόθος της νεαρής να δει τον… Πάπα τούς κάνει άνω κάτω. Ο Αδριανός δεν εκπλήρωσε την επιθυμία της, κι έτσι το ζευγάρι διέκοψε κακήν κακώς τον «μήνα του μέλιτος» και επέστρεψε. Η κοπέλα παρασύρθηκε από τις συμβουλές της μητέρας της όταν, όμως, συνειδητοποίησε ότι κινδυνεύει να διαλύσει τον γάμο της αλλάζει συμπεριφορά.

Μικροαστικά προβλήματα ή στερεότυπα άνευ ουσίας; Ακραίες αντιλήψεις ή συχνές αφορμές για καβγαδάκια μεταξύ αταίριαστων; Ακόμα μία μάχη μεταξύ των «θέλω» και των «πρέπει»; Πολλές ερωτήσεις, αλλά για όλα έχει προβλέψει ο Θεόφραστος Σακελλαρίδης στην οπερέτα του «Θέλω να δω τον Πάπα!» η οποία ανεβαίνει για πρώτη φορά από την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η πρεμιέρα είναι το Σάββατο στο Θέατρο Ολύμπια, η σκηνοθεσία του Βασίλη Παπαβασιλείου και η μουσική διεύθυνση των Ανδρέα Τσελίκα -Γιώργου Αραβίδη.

«“Η μόνη αληθινή ευτυχία του ανθρώπου είναι ο γάμος!”. Με αυτή τη δήλωση εγκαινιάζεται το έργο και τίθεται σε κίνηση ο μηχανισμός της οπερέτας: η αποδόμηση ενός “πιστεύω” και η αναίρεση μιας ψευδαίσθησης», λέει ο Βασίλης Παπαβασιλείου για την ουσία του έργου. «Γραμμένος στα τέλη της νεοελληνικής Μπελ Επόκ, δύο χρόνια πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή, ο “Πάπας” συνομιλεί με ένα από τα βάθρα του αστικού κόσμου, της ιδεολογίας και της πραγματικότητάς του, τον γάμο. Το κάνει με έναν τρόπο συστατικό της οπερέτας: με ιλαρότητα. Κοντολογίς, ο Σακελλαρίδης βρίσκεται στον αντίποδα του Ιψεν και του Στρίντμπεργκ. Η διασκέδαση, βασική αξία και αυτή του αστικού σύμπαντος, υπηρετείται από τη διασταύρωση της πρόζας με τη μουσική σε επίπεδο φόρμας, και από την παιγνιώδη ανατροπή των βεβαιοτήτων σε επίπεδο δραματουργίας».

Παρακολουθώντας τις πρόβες της παράστασης καταλαβαίνεις αμέσως πως ο σκηνοθέτης σφραγίζει κάθε σκηνή με τη θεατρική του πείρα. Επιμένει στον λόγο, επικαλείται φράσεις του Γκέτε για να εξηγήσει τη φιλοσοφική διάσταση της στιγμής, τινάζεται από την καρέκλα του για να διορθώσει μια ματιά, μια κίνηση, ένα νεύμα. «Προσέξτε πολύ το συναισθηματικό συντακτικό», τον ακούω να λέει. Είναι φανερό πώς υπολογίζει στην ανατροπή και την αποδόμηση.

«Μα τι φοβερός άνθρωπος είναι ο Παπαβασιλείου. Ο ιδανικότερος συνδυασμός μόρφωσης και υπομονής», μονολογεί σε ένα διάλειμμα η πολύπειρη τραγουδίστρια Ελενα Κελεσίδου, νεαρή κι αθώα Αννα της παράστασης. Πρώτη φορά ερμηνεύει ρόλο σε ελληνική οπερέτα. «Επιτέλους. Βαρέθηκα να πεθαίνω ως Βιολέτα και Μιμί. Το κάνω τέλεια. Ηρθε η στιγμή να υπηρετήσω την ειρωνεία, τον μικροαστισμό, την ελληνικότητα που εκπέμπει η μουσική του Σακελλαρίδη, να αποθεώσω τον γάμο. Με τρελαίνει πόσο επιμένει στη δουλειά της πρόζας ο σκηνοθέτης. Κι έχει δίκιο: αν αποτύχει η έκφραση δεν μπορούμε να σώσουμε τίποτα με τη μουσική».

Ο γάμος, λοιπόν, βρίσκεται για άλλη μια φορά στο στόχαστρο του συνθέτη, που υπογράφει και το λιμπρέτο. Ο Σακελλαρίδης δεν χαϊδεύει τον θεσμό του γάμου. Υποσκάπτει τα θεμέλια της αστικής ζωής, ασκεί βιτριολική κριτική στο οικογενειακό πλαίσιο, σκιαγραφεί χαρακτήρες που δυναμιτίζουν τις σταθερές του.

«Η συντριπτική πλειονότητα των έργων του Σακελλαρίδη προέρχονται από προϋπάρχουσες φάρσες, ιδιαίτερα γαλλικές -το συγκεκριμένο βασίζεται στη φάρσα “Οικιακές χαρές” του Μορίς Ενεκέν. Υπάρχει, ωστόσο, μία ιδιαιτερότητα στα έργα του: σε πολλά ο θεσμός του γάμου συνιστά τον πυρήνα της δραματουργίας και όχι μόνο τον καμβά πάνω στον οποίο εκτυλίσσονται ιστορίες συζυγικής απιστίας ή ρομαντικές ιστορίες αγάπης, όπως συμβαίνει στα περισσότερα από τα έργα των Ελλήνων συναδέλφων του», λέει ο σκηνοθέτης και θεατρολόγος Αλέξανδρος Ευκλείδης, που επιμελήθηκε το ποιητικό κείμενο. «Επίσης, όπως και η “Κόρη της καταιγίδος”, ο “Πάπας” ξεκινά με αυτό που θα χαρακτηρίζαμε ως τυπικό φινάλε ενός μουσικοθεατρικού έργου: μια γαμήλια τελετή. Οι εναρκτήριες αυτές σκηνές είναι προσθήκες του Σακελλαρίδη, δεν προϋπήρχαν στα πρωτότυπα θεατρικά που τον ενέπνευσαν. Η δραματουργική λογική του ενισχύει έτσι εντυπωσιακά την πρωτότυπη δραματουργία. Ξεκινώντας με τις ειδυλλιακές σκηνές του γάμου και των όρκων των νεονύμφων για αιώνια αγάπη (ειδικότητα του μουσικού θεάτρου), η κατάρρευση της αστικής οικογενειακής ευδαιμονίας που ακολουθεί κάνει μεγαλύτερο πάταγο».

Η οπερέτα πρωτοπαρουσιάστηκε το 1920 στο θέατρο Παπαϊωάννου από τον ομώνυμο θίασο. Σημείωσε τέτοια επιτυχία που το ομότιτλο κομμάτι όχι μόνο τραγουδήθηκε, αλλά «αυτονομήθηκε» από το έργο, έγινε νούμερο επιθεωρήσεων και μεγάλο σουξέ της εποχής. Ωστόσο, καθώς η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα, υπήρξαν αντιδράσεις από την Καθολική Εκκλησία για τη γελοιοποίηση του προκαθήμενού της. Το αποκορύφωμα της ακανθώδους διαδρομής του έργου ήρθε στις 11 Δεκεμβρίου 1921, όταν το τραγούδι έγινε αφορμή ενός φόνου μπροστά από την Καθολική Εκκλησία του Πειραιά. Εκτοτε στα ανεβάσματα που ακολούθησαν το έργο παίχτηκε με άλλους τίτλους, ενώ, η απαγορευμένη λέξη «Πάπας» αντικαταστάθηκε από τη λέξη «Πουτσίνι».

Παραστάσεις 14, 15, 18, 20, 21, 22/2 & 17, 19/4 στις 20.00. Σκηνικά -κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας. Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ. Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Τους ρόλους ερμηνεύουν: Παύλος Μαρόπουλος, Κωστής Ρασιδάκης (Βαρονάς), Βαγγέλης Χατζησίμος, Σταμάτης Μπερής (Κύριος Λατρούδης), Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη, Λυδία Αγγελοπούλου (Κυρία Λατρούδη), Ελενα Κελεσίδη, Δέσποινα Σκαρλάτου (Αννα), Δημήτρης Πακσόγλου, Νίκος Στεφάνου (Ανδριανός), Γεωργία Ηλιοπούλου, Μαρία Κόκκα (Ρίτα), κ.α. Τιμές: €15, €25, €30, €40 / Παιδικό & φοιτητικό €15. Θέσεις περιορισμένης ορατότητας €7, €12, €20.