Αναρχική ταινία με εστέτ ενδυμασία

Αν η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία ενός δημιουργού έχει τον ρόλο της γνωριμίας, ο δημιουργός τού «Interruption» δεν έχει καμιά αμφιβολία ως τι συστήνεται. Κατά τον τρόπο των ηρώων του, η παρουσίασή του θα πήγαινε κάπως έτσι: «Καλησπέρα σας. Λέγομαι Γιώργος Ζώης.

Το επάγγελμά μου είναι σκηνοθέτης κι έχω έρθει εδώ για να κατακτήσω τον κινηματογραφικό κόσμο». Γιατί το «Interruption», το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Ζώη, που έκανε μόλις την παγκόσμια πρεμιέρα του στο τμήμα Orizzonti του Φεστιβάλ Βενετίας (ήδη η τρίτη συμμετοχή του στο Φεστιβάλ, μετά τις μικρού μήκους «Casus Belli» και «Τίτλοι Τέλους»), είναι πάνω απ’ όλα μια φιλόδοξη, αισθητικά και πνευματικά, ταινία.

Σ’ ένα κλασικό, επιβλητικό αθηναϊκό θέατρο, το κοινό παρακολουθεί παράσταση της «Ορέστειας». Η συμβατική δράση διακόπτεται κι ένας αυστηρά μαυροντυμένος, χαμηλών τόνων αλλά καθηλωτικός άντρας (θαυμάσιος ο Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου επικεφαλής ενός κατά τα άλλα ensemble cast) ανακοινώνει στους θεατές ότι αυτή εδώ η παράσταση θα εξελιχθεί λίγο διαφορετικά κι ότι οι ίδιοι θα μπορέσουν να αναλάβουν δράση, να παρέμβουν στα τεκταινόμενα, να παίξουν αλλά και να κρίνουν, να καθορίσουν ενεργά την εξέλιξη των πραγμάτων.

Εκείνοι, χωρίς να είναι βέβαιοι αν αυτό που παρακολουθούν εξακολουθεί να είναι η παράσταση ή μια βίαιη παρέμβαση, εκπληρώνουν τον ρόλο τους συμμετέχοντας.

Στην αρχή ήδη της ταινίας, ο θεατής βρίσκεται αντιμέτωπος με μια μαύρη οθόνη, μέσα σε μια μαύρη αίθουσα: η επίγνωση ότι είναι ο ίδιος μέρος ενός κοινού, ανεξάρτητα από το ποιο είναι το θέαμα (η «Ορέστεια», το «Interruption», μια προεκλογική ομιλία, τα ατελείωτα χρόνια κατά τα οποία κάποιος λαμβάνει οδηγίες για το πώς θα ζήσει), είναι σαφής και δυνατή.

Από την άλλη πλευρά, επιλέγοντας το θέατρο ως τόπο εξέλιξης της ταινίας του, ο Γιώργος Ζώης υπερβαίνει με άνεση τις θεατρικές συμβάσεις του χώρου. Οι διαστάσεις του θεάτρου και του Θεάτρου αξιοποιούνται ελαστικά και απόλυτα κινηματογραφικά, παρ’ ότι τα «εξωτερικά» διαλείμματα είναι ελάχιστα.

Οι ρόλοι των ηρώων μέσα στην ταινία είναι διαρκώς εναλλασσόμενοι, όπως και τα κάδρα της: από τα εξαιρετικά κοντινά, που ανασαίνουν πάνω στο δέρμα, ώς τα γενικά, που τοποθετούν τα μάτια σε μια θέση παρατηρητή, κάτω από τον «βόμβο» του soundtrack, ενός ανησυχητικού αστικού white noise στο οποίο τα αυτιά ακούσια προσαρμόζονται.

Η επιλογή του Ζώη να εφορμήσει με βάση την «Ορέστεια» δεν είναι τυχαία –πάνω στο αρχαίο δράμα, σε ένα σύνθετο, κλασικό έργο οικογενειακής προδοσίας, εκδίκησης και Ερινυών πατά για να το αποδομήσει, να το εξαϋλώσει και να επιστρέψει ξανά σ’ αυτό, επειδή είναι ανυπέρβλητο. Ενα έργο που οι σύγχρονοι Ελληνες οικειοποιούμαστε με υπερηφάνεια, λυγίζοντας κάτω από το βάρος του, αποφεύγοντας την ευθύνη και να ανταποκριθούμε στο μέγεθός του ή να το απορρίψουμε.

Γιατί το πεδίο στο οποίο το «Interruption» κινείται πιο πετυχημένα και προκλητικά, είναι εκείνο του πολιτικού προβληματισμού (σίγουρα σ’ αυτό θα σταθούν οι διεθνείς θεατές του Φεστιβάλ Βενετίας, γνώστες πια της πολιτικής και οικονομικής αποσύνθεσης της χώρας μας), εκθέτοντας την αδυναμία του κόσμου για την αυτοδιάθεσή του, την προθυμία αλλά και την αμηχανία του να φτάσει στη λαϊκή κρίση, την ευκολία του να δει, αλλά όχι να κάνει.

Το «Interruption» είναι, από πρόθεση, μια ταινία αναρχική με εστέτ ενδυμασία, πράγμα που εμπεριέχει μια επιτήδευση. Οποιες αδυναμίες έχει, από την άλλη πλευρά, προέρχονται από την επιθυμία ενός πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη να «συστηθεί», να δείξει τι μπορεί να κάνει, ενίοτε σε βάρος της πυκνότητας και της έντασης που θέλει να χτίσει.

Στην επιθυμία του να ανατρέψει τον Μύθο, ο Ζώης δεν κρατά τίποτα μονοσήμαντο. Μπορεί οι αλλεπάλληλες, διαρκείς υπονομεύσεις να χαλαρώνουν την ένταση, την ασφυξία τής θρίλερ πλευράς της ταινίας, αποτελούν όμως μια εντυπωσιακή, εγκεφαλική κινηματογραφική άσκηση του σκηνοθέτη να ξεπεράσει τον εαυτό του.

Το εντυπωσιακό με τους ήρωες του «Interruption», το σημείο με το οποίο πικρά θα ταυτιστεί ο θεατής, είναι ότι, περιορισμένοι σ’ έναν χώρο που γίνεται βαθμιαία όλο και πιο δυσάρεστος, πιεστικός, αφόρητος, δεν θα κάνουν το βήμα να δοκιμάσουν αν τυχόν ανοίγει η πόρτα. Αντίθετα μ’ εκείνους, ο Γιώργος Ζώης την κινηματογραφική πόρτα της σκηνοθετικής καριέρας του την ανοίγει διάπλατα και με φόρα.