Γυναίκες απέναντι στο ανδρικό τείχος της παράδοσης, της σκληρότητας, της απόρριψης

Δεσμοί γυναικών (Lingui, Τσαντ, Γαλλία, Βέλγιο, Γερμανία, 2021, 87’)

★★★☆☆

● Σκηνοθεσία: Μαχαμάτ-Σαλέχ Χαρούν

● Ηθοποιοί: Ακουάκ Αμπακάρ Σουλεϊμάν, Ριχάν Καλίλ Αλιό, Γιουσούφ Ντζαόρο

Η Αμίνα, πιστή μουσουλμάνα, μεγαλώνει μόνη της την κόρη της, τη 15χρονη Μαρία, στο Τσαντ της ένδειας και της πατριαρχίας. Οταν, όμως, η Μαρία τής πει ότι είναι έγκυος και θέλει να κάνει έκτρωση «για να μην καταλήξει σαν κι αυτή», η Οδύσσεια της Αμίνα ξεκινά: χωρίς χρήματα, χωρίς σύστημα υποστήριξης, η νεαρή μάνα θα προσπαθήσει να βρει λύση για την κόρη της, με συμμάχους τις γυναίκες γύρω της, απέναντι στο ανδρικό τείχος της παράδοσης, της σκληρότητας, της απόρριψης.

Ο Μαχάματ-Σαλέχ Χαρούν, της «Εποχής Ξηρασίας» και του «GriGris», ο δημιουργός που έχει δώσει μορφή και φωνή στη ζωή στην Κεντρική Αφρική κι επανειλημμένα έχει συμμετάσχει και βραβευτεί στο Φεστιβάλ Κανών, επιστρέφει μ’ ένα φιλμ πέρα για πέρα αφιερωμένο στη γυναικεία δύναμη. Η ώχρα και τα καφέ της γης στολίζονται με τα πολύχρωμα υφάσματα που φορούν οι ηρωίδες, ο τόπος είναι πολύβουος όσο οι φιγούρες τους σιωπηλές, η ιστορία ηχηρή και συγκινητική. Το δράμα προφυλάσσεται από το μελό και ο πάντα ναΐφ τόνος τού σινεμά του Χαρούν αποκτά μεγαλύτερο βάρος, χάρη στη σωματική, ευαίσθητη ερμηνεία της Ακουάκ Αμπακάρ Σουλεϊμάν. Μια ιδιαίτερη –και ιδιαίτερα όμορφη– ματιά στο γυναικείο σύμπαν και τα εμπόδια που αναγκάζεται να υπερβαίνει χωρίς τέλος.

► ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΤΗΣΙΩΝ, ΑΤΛΑΝΤΙΣ, ΓΑΛΑΞΙΑΣ, ΔΙΑΝΑ, ΙΝΤΕΑΛ, ΣΠΟΡΤΙΓΚ

Η βοή του κόσμου (Ελλάδα, 2021, 84’)

★★★☆☆

● Σκηνοθεσία: Πέτρος Σεβαστίκογλου

Είναι ασύλληπτο πόσα πράγματα έχουν αλλάξει απ’ όταν πρωτοείδαμε το νέο ντοκιμαντέρ του Πέτρου Σεβαστίκογλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τον Νοέμβριο του ’21 –και πόσα έχουν μείνει ίδια, αποδεικνύοντας την ίδια την ουσία της ταινίας, ότι οι άνθρωποι κινούνται και ο κόσμος μένει σταθερός.

Βασισμένο γερά στο μοντάζ του Χρήστου Γιαννακόπουλου και στη βιωματική σκηνοθεσία του Σεβαστίκογλου, η ταινία αποτελείται από εικόνες, σύντομες σκηνές, άφθονες, ρέουσες, από τα ταξίδια του σκηνοθέτη στον (νέο) κόσμο: στην Κίνα, τη Ρωσία, τη Σενεγάλη, τη Βραζιλία, την Αμερική, φυσικά την Ελλάδα. Στιγμές απλές, ανάμεσα σε κόμματα ή πριν από μια άνω τελεία. Μια ταινία που ξεκινά από τη μέση μιας πορείας και σταματά πριν το τέλος της –ευτυχώς, γιατί το τέλος της θα ήταν το τέλος του κόσμου.

Ψηφίδες της ζωής των ανθρώπων, που, αν και τις χωρίζει η μεγαλύτερη απόσταση, φτιάχνουν όλες μαζί μια ομοιογενή εικόνα, ένα όλον, ένα «ένα», τον σημερινό κόσμο, τα αισθήματα, τους φόβους και τους ήχους του. Μέσα τους, η νέα γενιά που αναζητά, μεταξύ πανικού και αποστασιοποίησης, την ταυτότητά της, σε αδιέξοδο ακόμα, ενώ κάποια πράγματα, αυτά τα πράγματα, μένουν πάντα ίδια: το κορμί δίπλα σου θα είναι απαλό, ο χρόνος θα προχωρά, η ζωή θα προσκαλεί τον θάνατο και οι κοινωνίες θα αγωνιούν κάτω από εναλλασσόμενες απειλές. Με λίγο λόγο, σε πολλές γλώσσες, χωρίς υπότιτλους (μια κι αρκεί ν’ ακούσεις τη «βοή» τους), ο πειραματισμός του Σεβαστίκογλου μοιάζει ν’ αγγίζει, περισσότερο από κάθε ταινία του, τον εντατικό σφυγμό της εποχής, ακόμα και της εποχής που ήρθε μετά τη δημιουργία της.

► ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ο κύριος Μπάχμαν και η τάξη του (Herr Bachmann und seine Klasse, Γερμανία, 2021, 217’)

★★★☆☆

● Σκηνοθεσία: Μαρία Σπετ

Το Σταντάλεντορφ είναι μια μικρή, βιομηχανική πόλη, στο κέντρο της Γερμανίας: το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της είναι μετανάστες. Εκεί πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, εκεί έχουν την τύχη να συναντιούνται με τον δάσκαλό τους, τον χερ Μπάχμαν, που, αν πολλαπλασιαζόταν σ’ όλο τον κόσμο, θα τον έκανε σίγουρα καλύτερο.

Οι μαθητές του χερ Μπάχμαν προέρχονται από κάθε γωνιά της γης, η παιδικότητα τους συνδέει, η εθνικότητα τους χωρίζει. Εκείνος, ήρεμα, υπομονετικά, τους κάνει μάθημα, τους πηγαίνει σε εκπαιδευτικές εκδρομές, βόλτες στη φύση, προσπαθεί να τους εμπνεύσει: όχι να προσαρμοστούν, ενσωματωθούν στη γερμανική πραγματικότητα, αλλά να χτίσουν τον κόσμο που θα αναδεικνύει τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά και τη διαφορετικότητα του καθενός.

Κατεξοχήν ντοκιμαντέρ παρατήρησης, η ταινία της Σπετ, νικήτριας της Αργυρής Αρκτου και του Βραβείου Κοινού στην Berlinale του ’21, συντροφεύει τον χερ Μπάκμαν και την τάξη του για μια ολόκληρη σχολική χρονιά τόσο διακριτικά, που τόσο ο δάσκαλος όσο και τα παιδιά μοιάζουν να την ξεχνούν εντελώς και να φέρονται αυθόρμητα. Το ξεκάθαρο «μειονέκτημα» του ντοκιμαντέρ είναι η σχεδόν τετράωρη διάρκειά του (και, πράγματι, ένας δεινότερος σκηνοθέτης, φυσικά, θα μπορούσε να συμπυκνώσει τα νοήματά του): ωστόσο, από τη μια η δυνατότητα όχι να δεις και να κρίνεις, αλλά να βυθιστείς στην καθημερινότητα της τάξης, είναι ένα ανεκτίμητο δώρο και, από την άλλη, τι καλύτερο μπορείς να κάνεις για τέσσερις ώρες, αυτές τις μέρες, από το να ξαναγίνεις παιδί, στον σημερινό κόσμο;

► ΑΣΤΥ

Νέα τάξη (New Order, Μεξικό, Γαλλία, 2020, 86’)

★★½☆☆

● Σκηνοθεσία: Μισέλ Φράνκο

● Ηθοποιοί: Ναιάν Γκονζάλεθ Νορβίντ, Ντιέγκο Μπονέτα, Φερνάντο Κουαούτλε

Σ’ ένα κοντινό μέλλον, η πόλη (του Μεξικού;) βράζει. Η Μαριάν, νέα, όμορφη, πλούσια, προνομιούχος, ετοιμάζεται να παντρευτεί. Μόνο που το ξέσπασμα της βίας, καθώς οι υπέρμαχοι της κατώτερης τάξης παίρνουν τα όπλα κι επιτίθενται, δεν θα το επιτρέψει κι η Μαριάν θα βρεθεί εγκλωβισμένη στο άγριο παιχνίδι της αλλαγής χεριών της εξουσίας.

Ο πολυβραβευμένος Μεξικανός δημιουργός Μισέλ Φράνκο («Μετά τη Λουσία», «Chronic») σχολιάζει την κοινωνική ανισότητα με τον χαρακτηριστικό του τρόπο: πάντα θεαματικός και πάντα… διδακτικός. Αναλαμβάνοντας, αυτή τη φορά, σκηνές πλήθους, ένα μεταποκαλυπτικό τοπίο, εξάρσεις σκληρής βίας κι εξίσου σκληρού κυνισμού, επιβεβαιώνει τις σκηνοθετικές του ικανότητες σε μια πιο μεγάλη κλίμακα. Σεναριακά, ωστόσο, στοχεύοντας προς έναν νέο νιχιλισμό, καταλήγει με μια εκνευριστικά αφελή ιστορία που, τελικά, μοιάζει απλώς με πρόσχημα για να δοκιμαστεί ο ίδιος στο είδος των zombie movies, όπου τα «ζόμπι» είναι οι επαναστάτες κάθε πολιτικού χρωματισμού.

Ασθενοφόρο (Ambulance, ΗΠΑ, 2022, 136’)

● Σκηνοθεσία: Μάικλ Μπέι

● Ηθοποιοί: Τζέικ Τζίλενχαλ, Γιάγια Αμπντούλ-Ματίν ΙΙ, Εϊζα Γκονζάλες

Ο Γουίλ, παρασημοφορημένος βετεράνος, έχει ανάγκη από χρήματα για να σώσει την άρρωστη γυναίκα του. Οταν ο ετεροθαλής αδελφός του του προτείνει μια «εύκολη» ληστεία, ο Γουιλ θα δεχτεί. Μόνο που η ληστεία θα πάει κατά διαόλου και τα δυο αδέλφια θα κλέψουν ένα ασθενοφόρο, με έξτρα επιβάτες έναν ετοιμοθάνατο αστυνομικό και μια νοσοκόμα και θα ξεκινήσουν τη φρενήρη κούρσα διαφυγής. Σε μια προσχηματική ιστορία, εγγύηση δράσης από τον Μάικλ Μπέι και σεξ απίλ από τους δυο άντρες πρωταγωνιστές.

Ο σωματοφύλακας της γυναίκας του εκτελεστή 

(Hitman’s Wife’s Bodyguard, Ην. Βασίλειο, ΗΠΑ, Σουηδία, Βουλγαρία, Γαλλία, 2021, 100’)

● Σκηνοθεσία: Πάτρικ Χιουζ

● Ηθοποιοί: Ράιαν Ρέινολντς, Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, Σάλμα Χάγιεκ, Αντόνιο Μπαντέρας, Μόργκαν Φρίμαν

Ο σωματοφύλακας Μάικλ Μπράις και ο εκτελεστής Ντάριους Κινκέιντ επιστρέφουν για μια ακόμα ριψοκίνδυνη αποστολή, εναντίον μιας παγκόσμιας συνωμοσίας. Ο Μπράις, αυτή τη φορά, δεν έχει να επιβλέπει μόνο τον Ντάριους, αλλά και τη θεότρελη κυρία Κινκέιντ. Οι ήρωες που γνωρίσαμε στον «Σωματοφύλακα του εκτελεστή», το 2017, μπαίνουν σε νέες περιπέτειες, με λίγη πλάκα, λίγη παλιομοδίτικη δράση και πολλά κυβικά στο καστ.