Αζόρ: Ο κώδικας του τραπεζίτη (Azor, Ελβετία, Γαλλία, Αργεντινή, 2021, 100')
● σκηνοθεσία: Αντρέας Φοντάνα
● ηθοποιοί: Φαμπρίτσιο Ροντζιόνε, Στεφανί Κλεό
Ο Ιβάν, ένας κομψός, διακριτικός Ελβετός τραπεζίτης επισκέπτεται με τη γυναίκα του, Ινές, την Αργεντινή. Ο σκοπός του είναι να καθησυχάσει τους ανήσυχους πάμπλουτους πελάτες της τράπεζας εκεί. Η χρονιά είναι το 1980, η Αργεντινή βρίσκεται κάτω από τον ζυγό της χούντας, οι «desaparecidos», οι αγνοούμενοι, ολοένα και πληθαίνουν. Ο προκάτοχος του Ιβάν, ο Κις, έχει, επίσης, εξαφανιστεί μυστηριωδώς, αφήνοντας πίσω εκκρεμείς υποθέσεις, ένα άδειο διαμέρισμα και μια λέξη, «Λάζαρο».
Στην Ελβετία, οι «παλαιοί» τραπεζικοί έχουν έναν κώδικα, μια δική τους διάλεκτο. Σ’ αυτήν, «azor» σημαίνει «μη μιλάς, πρόσεχε τα λόγια σου». Ολοι προσέχουν τα λόγια τους στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αντρέας Φοντάνα (επίσημη συμμετοχή στην Berlinale και στις Νύχτες Πρεμιέρας), ένα καθηλωτικό θρίλερ που θα μπορούσε να έχει γράψει ο Νταν Μπράουν… μέσα από τον καθρέφτη: εστέτ, ανατριχιαστικό, σε δυο ξεκάθαρα επίπεδα, του σημαινόμενου και του σημαίνοντος, όπως αυτά διατυπώνονται στον κόσμο του πλούτου, του φόβου και του τόσο καλά συγκαλυμμένου εγκλήματος.
Το σκηνικό της ταινίας, κινηματογραφημένο πάντα από απόσταση, σαν ένας πίνακας διακριτικής κοινωνικής κριτικής, σε πολυτελή σαλόνια, όμορφους κήπους με πισίνες, ζωντανεύει την παρακμάζουσα μεγαλοαστική τάξη στην Αργεντινή του ’80, εκεί όπου οι πολιτικοί, οι παράγοντες, οι γαιοκτήμονες, με δισήμαντες λέξεις και χαμόγελα αποδοχής του καθεστώτος, θέλουν ν’ αποτινάξουν τη χούντα, απλώς επειδή τους διαδέχτηκε στον αυταρχισμό και τον σκοταδισμό και την αδικία. Και να μη χάσουν τα λεφτά τους. Ο διάλογος του Ιβάν με τον ανατριχιαστικό Μονσενιόρ είναι μια σκηνή που δύσκολα ξεχνιέται.
Κι απέναντί τους, η φύση, άγρια, δαιδαλώδης, κτηνώδης, σαν τους ανθρώπους που κρύβονται κι εγκληματούν στα φυλλώματά της. Αυτή η κάθοδος (του κομψού Ιβάν, της «επαγγελματία συζύγου» Ινές) προς την προδιαγεγραμμένη συνενοχή αποτελεί τον ιστό της ταινίας, καθώς ο Κις γίνεται σταδιακά μια φιγούρα σκοτεινή και καταλυτική, σαν άλλος Συνταγματάρχης Κουρτς του «Αποκάλυψη Τώρα» κι ο Ιβάν αναγκάζεται ακόμα και να διανύσει ένα ελώδες ποτάμι με μια βάρκα, σε αναζήτηση του Κακού, ή της μοίρας του.
Είναι, όμως, αυτό εδώ το θρίλερ τόσο «διακριτικό» όσο κι οι Ευρωπαίοι ήρωές του: χαμηλών τόνων, ήπιου ρυθμού, για να προλάβεις να υποψιαστείς τη φρίκη και να τη δεις να γιγαντώνεται, ήσυχα. Σ’ ένα εκπληκτικής αυτοσυγκράτησης σενάριο, τέτοια είναι η απόσταση μεταξύ αυτού που γνωρίζεις (ή, έστω, υποψιάζεσαι) ότι συμβαίνει κι αυτού που βλέπεις να εκτυλίσσεται, με απόλυτη αποδοχή της υποκρισίας, στο σύμπαν της οθόνης, που ο τρόμος παίρνει μια διάσταση μεταφυσική κι η αιματοβαμμένη ιστορία της διαφθοράς τη φόρμα ενός εφιαλτικού παραμυθιού, με τη σιωπή ως κεντρική ηρωίδα.
► ΔΑΝΑΟΣ, ΔΙΑΝΑ
Χρυσή Αυγή: υπόθεση όλων μας (Ελλάδα, 2021, 117')
● σκηνοθεσία: Ανζελίκ Κουρούνη
Πριν από έξι χρόνια, το 2016, με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ τους «Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση» (που προβάλλεται ελεύθερα στο YouTube), η Ανζελίκ Κουρούνη κι ο Θωμάς Ιακόμπι έδωσαν ταυτότητα στον τρόμο, παρακολουθώντας την άνοδο του ναζιστικού κόμματος στην εξουσία, την είσοδό του στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Η ταινία χρησιμοποιήθηκε από την πολιτική αγωγή ως τεκμήριο στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Τώρα, με συμμετοχή και βραβείο στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η Κουρούνη επανέρχεται για τη «συνέχεια» και την, προς το παρόν, κατακλείδα.
Το αντικείμενο αυτής της νέας ταινίας είναι ακριβώς η δίκη της Χρυσής Αυγής, η πενταετής πορεία της, η καθαρτική αλλά και πολυσήμαντη κατάληξή της στο Εφετείο τον Οκτώβριο του 2020. Η Κουρούνη, με μια συναρπαστική αφοσίωση και τόλμη, παρακολουθεί πεισματικά και από κοντά την πορεία της δίκης, επιλέγοντας ως πρωταγωνίστριά της τη δωρική μορφή της Μάγδας Φύσσα, αλλά παράλληλα μιλώντας με δικηγόρους, πολιτικούς, «πρώην» χρυσαυγίτες, ανθρώπους του πνεύματος. Στόχος της, όχι μόνο η μαρτυρία των γεγονότων, αλλά και κάτι ακόμα μεγαλύτερο: η απάντηση στο τραυματικό ερώτημα του πώς μπορεί, στην Ελλάδα και σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, στον κόσμο των ημερών μας, με το βίωμα ή τη γνώση της Ιστορίας, να επιβιώνει ή και να κυριαρχεί ο φασισμός. Ταινία ξεχωριστής σημασίας που εκπληρώνει θαυμάσια τον λόγο ύπαρξής της, ν’ αποτελεί ντοκουμέντο της αλήθειας για κάθε δημοκρατική χρήση.
► STUDIO
Belfast (Ην. Βασίλειο, 2021, 98')
● σκηνοθεσία: Κένεθ Μπράνα
● ηθοποιοί: Τζουντ Χιλ, Κατρίνα Μπαλφ, Τζέιμι Ντόρναν, Τζούντι Ντεντς, Κίραν Χάιντς
Η χρονιά είναι το 1969, ο εννιάχρονος Μπάντι μεγαλώνει στο Μπέλφαστ: βλέπει πολλά γουέστερν, ξέρει απ’ έξω το «High Noon» και το «The Man Who Shot Liberty Valance», ξέρει τι σημαίνει ήρωας και πόσο γρήγορα μπορεί κανείς να τραβήξει πιστόλι. Η μαμά του προσπαθεί να κρατήσει το νοικοκυριό σε ισορροπία, ο μπαμπάς είναι αναγκασμένος να δουλεύει στην Αγγλία κι έρχεται να τους δει μια φορά τη βδομάδα, η γιαγιά τον συνετίζει, ο παππούς τον προτρέπει σε αταξίες και το ξανθό κοριτσάκι με τα μακριά κοτσίδια, πρώτη στην τάξη τους, του έχει κλέψει την καρδιά. Στον δρόμο, εκεί όπου στήνονται τα παιχνίδια και τα κυνηγητά, οι «μεγάλοι» συγκρούονται. Προτεστάντες εναντίον καθολικών, χαφιέδες, οδοφράγματα, μολότοφ, εμφύλιος. Αλλά η ζωή συνεχίζεται.
Η νέα ταινία τού (γεννημένου το 1960 στο Μπέλφαστ) Κένεθ Μπράνα, βασισμένη στις δικές του αναμνήσεις κι εμπειρίες, είναι πάνω απ’ όλα… όμορφη, για την ακρίβεια υπερ-σκηνοθετημένη, γεμάτη φορμαλιστικά παιχνίδια. Η δουλειά του Χάρη Ζαμπαρλούκου στη φωτογραφία ξεπερνά κάθε προσδοκία, μεταμορφώνοντας, σε ασπρόμαυρο, το σύμπαν του Μπάντι σ’ ένα ρετρό σκηνικό που κινείται και ζωντανεύει κατά βούληση, με ευρυγώνιους, με νοσταλγικά φλου, παιχνίδια εστίασης, ένα δυναμικό κομψοτέχνημα. Είναι, επίσης, τρυφερά νοσταλγική: παιδική αθωότητα, 60ς συσκευές, ρούχα και διακόσμηση, οικογενειακοί δεσμοί, πρώτοι έρωτες, κλέφτες κι αστυνόμοι και καουμπόηδες, με μουσική υπόκρουση Βαν Μόρισον, χτίζουν μια αύρα παλιάς ταινίας της Disney, με χιούμορ κι αγάπη. Είναι κι εξαιρετικά καλοπαιγμένη, ο μπόμπιρας Τζουντ Χιλ είναι μαγνητικός, η Κατρίνα Μπαλφ του «Outlander» είναι κινηματογραφημένη σαν αστική νύμφη, ο Τζέιμι Ντόρναν πιο σέξι από ποτέ, το ζεύγος Χάιντς - Ντεντς αξιολάτρευτο. Είναι, τέλος, ασυγχώρητα αφελής. Επιλέγοντας μια συγκεκριμένη πολιτική στιγμή για να τοποθετήσει την αφήγησή του, τα «troubles» όπως λέγονται στην Αγγλία - Βόρεια Ιρλανδία, ταυτισμένη με οδύνη, βία και θάνατο, ο Κένεθ Μπράνα αντιμετωπίζει την ιστορία επιδερμικά, γλυκερά, περίπου όπως το «Πράσινο Βιβλίο» μίλησε για τον αμερικανικό ρατσισμό. Και κέρδισε όλα τα Οσκαρ, όπως πιθανόν θα κάνει κι αυτή εδώ η ταινία.
► CINERAMA, ODEON ESCAPE, TOWN CINEMAS, VILLAGE MALL, VILLAGE ΠΑΓΚΡΑΤΙ, WEST CITY, ΑΕΛΛΩ CINEMAX, ΑΘΗΝΑΙΟΝ, ΑΙΓΛΗ ΧΑΛΑΝΔΡΙ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΛΛΙΘΕΑ, ΑΝΟΙΞΗ ΧΑΪΔΑΡΙ, ΑΡΤΕΜΙΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ, ΔΙΑΝΑ, ΖΕΑ, ΙΝΤΕΑΛ, ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX, ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ, ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ, ΝΑΝΑ CINEMAX, ΟΝΑΡ, ΟΝΕΙΡΟ, ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ, ΣΟΦΙΑ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ, ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ, ΤΡΙΑΝΟΝ, ΦΟΙΒΟΣ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας