«West Side Story» αλλά σαν να γράφτηκε για την Αμερική του Τραμπ

West Side Story (ΗΠΑ, 2021, 156')

★★★★½

● σκηνοθεσία: Στίβεν Σπίλμπεργκ

● ηθοποιοί: Ανσελ Ελγκορτ, Ρέιτσελ Ζέγκλερ, Αριάνα Ντεμπόουζ, Ντέιβιντ Αλβαρεζ, Μάικ Φάιστ, Ρίτα Μορένο

Απ’ όταν, τον Ιούνιο του 2016, ανακοινώθηκε ότι ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, ο πιο μοντέρνος ρετρολάγνος, ο πιο ρομαντικός μεγιστάνας, ο πιο τολμηρός παραμυθάς του αμερικανικού σινεμά, σχεδίαζε να κάνει ένα ριμέικ του «West Side Story», ξεκίνησε και το σχετικό «γιατί;». Πέντε χρόνια και μια πανδημία αργότερα, η ταινία έρχεται για να απαντήσει με καθηλωτική απλότητα: Γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο ο Σπίλμπεργκ τιμά το παρελθόν, θυμίζει την τέχνη του σινεμά (του «κανονικού», αυτού με τη μεγάλη οθόνη, τα καθίσματα και τον σιωπηλό κόσμο) και σχολιάζει πολιτικά τη μισαλλοδοξία τού σήμερα, χωρίς στην ουσία να πειράξει στιγμή από το θεατρικό «West Side Story» του ’57 και την κλασική ταινία του ’61. Κι αν οι καραντίνες ανάγκασαν την ταινία να μείνει για πάνω από ένα χρόνο στο συρτάρι, η συγκυρία τα έφερε ώστε να βγει, λες για επιπλέον συγκίνηση, ακριβώς 60 χρόνια μετά την πρωτότυπη και τις ημέρες που έφυγε για πάντα ο Στίβεν Σόντχαϊμ, ο τελευταίος της μαγικής δημιουργικής ομάδας που συμπλήρωνε ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν και κάποιοι από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες κι ερμηνευτές του σινεμά.

Η ιστορία είναι η γνωστή, η εμπνευσμένη από τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα. Σε μια Νέα Υόρκη της ταξικής ανάπλασης, δυο συμμορίες, οι Σαρκς, παιδιά Πορτορικανών μεταναστών, και οι Τζετς, παιδιά Ευρωπαίων μεταναστών, Ιταλών, Πολωνών, μάχονται για την κυριαρχία στην υποβαθμισμένη γειτονιά τους, η οποία, με τραγική ειρωνεία, πρόκειται να κατεδαφιστεί. Ο αρχηγός των Τζετς, ο Ριφ, κυνηγάει μια ακόμα συμπλοκή με τους Σαρκς, το ίδιο κι ο επικεφαλής τους, ο Μπερνάρντο, με τη φλογερή φιλενάδα, την Ανίτα. Εκεί, ο Τόνι, πρώην Τζετ, μόλις αποφυλακισμένος, θα γνωρίσει τη Μαρία, αδελφή του Μπερνάρντο. Οι δυο νέοι θα ερωτευτούν κεραυνοβόλα και θα διεκδικήσουν μια ζωή μαζί, όμως ο Σέξπιρ κι οι προκαταλήψεις θα τους το στερήσουν με τρόπο βίαιο και τραγικό.

Λίγες φορές η Νέα Υόρκη έχει υπάρξει τόσο όμορφη και τόσο καταραμένη: επεξεργασμένη ψηφιακά ώστε να ανασαίνει στο ’50, χάρη στον διευθυντή φωτογραφίας Γιάνους Καμίνσκι μοιάζει εκπληκτικά σύγχρονη στις τσιμεντένιες ταράτσες, τις γέφυρες, τα σοκάκια και τα χορευτικά κλαμπ της. Διατηρεί τη θεατρικότητα της πηγής της ταινίας, ξεδιπλώνεται μ’ ένα παιχνιδιάρικο, χορογραφημένο κι αυτό, μοντάζ, με χρώματα βαθιά κι έντονα για να θυμίζουν τεκνικολόρ, με σκηνογραφικές κι ενδυματολογικές παλέτες διχασμένες σαν τους ήρωές της: κόκκινα, καφετιά, πορτοκαλί για τους φλογερούς Σαρκς, μπλε και γκρίζα για τους ψυχρότερους (ή απλώς πιο καταπιεσμένους) Τζετς. Με μικρά και καίρια σύγχρονα στοιχεία, σαν τ@ non-binary Anybodys, σαν τις σκηνές της βίας που, χωρίς να κραυγάζουν, μοιάζουν τόσο πιο σκληρές και ρεαλιστικές.

Κι όσο η εικόνα, μεγάλη, σύνθετη και κινηματογραφική, βουτηγμένη στην αξεπέραστη μουσική, επιβάλλει τη συγκίνηση και τον σύνθετο χαρακτήρα της, ο (επιπλέον) λόγος της απόφασης του Σπίλμπεργκ φαίνεται ξεκάθαρα: Μια ιστορία που μιλά για την αστική βία, τον ρατσισμό, την ιδεοληψία της αστυνομίας, που εξυψώνει την κουλτούρα του λατινοαμερικανικού πολιτισμού, των μεταναστών, μοιάζει γραμμένη για την Αμερική της Τραμπ-ικής εποχής που, ακόμα, λίγο έχει αλλάξει, αλλά και για την παγκόσμια μισαλλοδοξία. Εμπνευσμένα, ο Σπίλμπεργκ επιλέγει να κρατήσει τους διαλόγους των Πορτορικανών ηρώων στα ισπανικά, χωρίς υπότιτλους, αφήνοντας τον θεατή να καταπιεί την αμηχανία του, να προσπαθήσει, να νιώσει. Κι αν το σενάριο, με την υπογραφή του Τόνι Κούσνερ, του «Μονάχου» και του «Λίνκολν», μένει σχεδόν απόλυτα πιστό σ’ εκείνο του Αρθουρ Λόρενς, δημιουργεί ένα νέο, καθοριστικό ρόλο, αυτόν της Βαλεντίνα, της ώριμης, πια, Πορτορικάνας που παντρεύτηκε τον «γκρίνγκο», που βίωσε μια «εξαίρεση αποδοχής», σαν αυτή που οι ήρωες της ταινίας δεν θα γνωρίσουν. Και βάζει να την ερμηνεύσει, γλυκά και οικεία, η Ρίτα Μορένο, η «Ανίτα» της πρώτης ταινίας, η οποία ίσως έχει ζήσει τις ενδιάμεσες δεκαετίες κι έχει δει την ελπίδα της να προδίδεται. Σ' αυτήν η ταινία δίνει να τραγουδήσει το «Somewhere», το πιο μελωδικό «κατηγορώ» στον ρατσισμό.

Από την ομάδα νέων ηθοποιών (και τραγουδιστών, φυσικά), που αποκαλύπτονται στην ταινία, ο Ανσελ Ελγκορτ ως Τόνι, με μια υπέροχη φωνή, μοιάζει υπερβολικά καλοπροαίρετος, παιδικός για τον ρόλο του, το ίδιο κι η πανέμορφη, ευάλωτη Ρέιτσελ Ζέγκλερ ως Μαρία - παγιδευμένοι, ίσως κι οι δυο στην αθωότητα και τον ρομαντισμό των ηρώων που ενσαρκώνουν. Είναι στους δεύτερους ρόλους που η ταινία ξεχωρίζει και κυρίως στην Αριάνα Ντεμπόουζ στον ρόλο της Ανίτα, χυμώδους και σαρωτικής, αλλά και τόσο ευέλικτης όταν χρειάζεται να περάσει από το σέξινες και τη χαρά της ζωής στην απώλεια και το πένθος.

Κι αν κανείς αναρωτιέται ακόμα γιατί ο Σπίλμπεργκ επέλεξε να αναμετρηθεί με το «West Side Story», οι απαντήσεις είναι πια εύκολες. Γιατί από την αναμέτρηση βγαίνουν κι οι δυο ταινίες νικήτριες. Γιατί μ’ αυτό το φιλμ, το τεράστιο αλλά και τόσο προσωπικό, υπερασπίζεται το σινεμά που αγάπησε, αυτό με το οποίο μεγάλωσε, αυτό που οφείλει να συνεχίσει να υπάρχει. Δείχνει, αυταπόδεικτα, ότι μέσα σε εξήντα χρόνια η Αμερική έχει κάνει ελάχιστα (χορευτικά ή μη) βήματα για μια ισότιμη κοινωνία. Κι επιβεβαιώνει ότι, με πενήντα χρόνια καριέρας πια στους ώμους του, μπορεί ακόμα να είναι πιο φρέσκος, πιο τρυφερός, πιο ρομαντικός έφηβος από ποτέ.

▶ CINERAMA, ODEON ESCAPE, TOWN CINEMAS, VILLAGE MALL, VILLAGE PARK ΡΕΝΤΗ, VILLAGE ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, VILLAGE ΠΑΓΚΡΑΤΙ, WEST CITY, ΑΒΑΝΑ, ΑΕΛΛΩ CINEMAX, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΑΤΛΑΝΤΙΣ, ΔΑΝΑΟΣ, ΔΙΑΝΑ, ΕΛΛΗ, ΖΕΑ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ, ΝΑΝΑ CINEMAX, ΟΝΑΡ, ΟΝΕΙΡΟ, ΟΣΚΑΡ, ΣΙΝΕ ΑΝΟΙΞΙΣ, ΣΠΟΡΤΙΓΚ, ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ, ΦΟΙΒΟΣ

Αλλού, παντού (Ailleurs, partout, Βέλγιο, 2020, 62')

★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Ιζαμπέλ Ινγκόλντ, Βιβιάνε Περελμούτερ

Ο Σαχίν φεύγει μόνος από το Ιράν: το μεγάλο ταξίδι της μετανάστευσης ξεκινά, περνά από την Ελλάδα, φτάνει στην Αγγλία. Μαθαίνουμε την ιστορία του αποσπασματικά: κοιτάζοντας το google maps, φωτογραφίες από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου στον υπολογιστή, μπαίνοντας σε chat rooms, κρυφακούγοντας τηλεφωνικές συνομιλίες.

Το ντοκιμαντέρ των Ινγκόλντ και Περελμούτερ, με πρεμιέρα στο Ρότερνταμ κι ελληνική πρεμιέρα πριν από λίγες μέρες στο 11ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Ελλάδας, πιστοποιεί με τον πιο αιχμηρό και πρωτότυπο τρόπο ότι τις μέρες που η τεχνολογία μάς φέρνει τόσο κοντά, ο ανθρώπινος διαχωρισμός είναι πιο απόλυτος από ποτέ.

Daniel ’16 (Ελλάδα, 2021, 101')

★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος

● ηθοποιοί: Νικόλας Κίσκερ, Αλέξανδρος Λιακόπουλος Μπούχολτς, Βασίλης Κουκαλάνι, Μαρλένε Καμίνσκι

Σ’ ένα χωριό κοντά στις Φέρες, στον Εβρο, λειτουργεί ένας ξενώνας αγωγής ανηλίκων για Γερμανούς πολίτες. Εκεί φτάνει ο έφηβος Ντάνιελ, για να εκτίσει την ποινή του – εσωστρεφής, επιθετικός, απρόθυμος. Εκεί και θα χρειαστεί να πάρει αποφάσεις για τη ζωή του που είναι τόσο απρόβλεπτες, όσο κι ο ίδιος.

Εάν το ντοκιμαντέρ (εάν) είναι η αλήθεια, αυτή η δεύτερη ταινία μυθοπλασίας του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου προδίδει με την ειλικρίνεια και την αμεσότητά της, τη θαρραλέα, παρατηρητική ματιά της το παρελθόν του σκηνοθέτη της στην τεκμηρίωση. Αυτή την αλήθεια, ωστόσο, εκφράζει με τη σκηνοθεσία της εγγύτητας, με υπέροχη ευαισθησία, μιλώντας για τον «ξένο» με τρόπο πρωτότυπο και διαπεραστικό.

▶ ΙΝΤΕΑΛ, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Μην κοιτάτε πάνω (Don’t look up, ΗΠΑ, 2021, 138')

★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Aνταμ ΜακΚέι

● ηθοποιοί: Λεονάρντο ΝτιΚάπριο, Τζένιφερ Λόρενς, Ρομπ Μόργκαν, Τζόνα Χιλ, Μαρκ Ράιλανς, Τίμοθι Σαλαμέ, Κέιτ Μπλάνσετ, Μέριλ Στριπ

Δυο αστρονόμοι διαπιστώνουν ότι σε έξι μήνες η Γη θα καταστραφεί από έναν γιγαντιαίο κομήτη. Καθώς, ταυτόχρονα, διαπιστώνουν ότι ο Λευκός Οίκος αλλά και τα media αντιμετωπίζουν την είδηση με αδιαφορία, αποφασίζουν να φροντίσουν οι ίδιοι για την επαγρύπνηση του κόσμου.

Ο Aνταμ ΜακΚέι, μετά το «Μεγάλο Σορτάρισμα» και το «Vice», οσκαρικός και πάντα φιλόδοξος, συνεχίζει τη σκωπτική κριτική του απέναντι στην αμερικανική κοινωνία. Αυτή τη φορά καταπιάνεται με την κλιματική κρίση, την αδιαφορία των πολιτικών αλλά και των πολιτών, αλλά μόνο ως αφορμή: η πολεμική του εκφράζεται με μια σάτιρα, που εξελίσσεται σε μάλλον αυτάρεσκη χοντροκωμωδία που δύσκολα θα υπομενόταν αν δεν την ερμήνευε ένα από τα πιο συναρπαστικά καστ των τελευταίων χρόνων. Ετσι, παρότι εξυπνακίστικη, παρότι φλύαρη στο δεύτερο μέρος της, παρότι συχνά φαρσική, η ταινία κρατά τη δύναμη των… αστέρων της, που πραγματικά δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν τόσο πολύ όσο ο σκηνοθέτης/σεναριογράφος της.

▶ ODEON ESCAPE, ODEON ΟΠΕΡΑ, TOWN CINEMAS, VILLAGE MALL, VILLAGE PARK ΡΕΝΤΗ, VILLAGE ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, VILLAGE ΠΑΓΚΡΑΤΙ, WEST CITY, ΑΘΗΝΑ, ΑΕΛΛΩ CINEMAX, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX, ΝΑΝΑ CINEMAX, ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX, ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ, ΣΙΝΕΑΚ, ΣΠΟΡΤΙΓΚ, ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ, ΦΟΙΒΟΣ

Η ζωή συνεχίζεται (C’mon, C’mon, ΗΠΑ, 2021, 109')

★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Μάικ Μιλς

● ηθοποιοί: Γιοακίν Φίνιξ, Γούντι Νόρμαν

Ο Τζόνι είναι δημοσιογράφος του ραδιοφώνου, αυτόν τον καιρό κάνει μια έρευνα για τις σκέψεις, τους φόβους, τις ελπίδες των παιδιών. Οι συγκυρίες θα τον φέρουν να περνά χρόνο με τον μικρό ανιψιό του, τον Τζέσι, σ’ ένα road trip στην Αμερική. Οι εμπειρίες κι οι κουβέντες τους θ’ αλλάξουν και τους δυο.

Ο Μάικ Μιλς των «Πρωτάρηδων» και του «20th Century Women» γράφει και σκηνοθετεί ένα φιλμ με προφανή προσωπικό χαρακτήρα. Ο Γιοακίν Φίνιξ, υπερ-γοητευτικός, πρωταγωνιστεί σε ταινία για πρώτη φορά μετά τον «Τζόκερ». Τα πλεονεκτήματα είναι όλα εδώ – και όμως. Μέσα από τους διαλογικούς αυτοσχεδιασμούς του Τζέσι, τα φλας μπακ λίγο πριν από τον θάνατο της μητέρας του Τζόνι και της αδελφής του, τη σύγκρουσή τους, τις πολυεπίπεδες οικογενειακές σχέσεις και τους ανταγωνισμούς, το voice over του Τζόνι στο κασετοφωνάκι του, το ασπρόμαυρο, τις αναφορές στον Μάγο του Οζ, ένα φιλμ που θα μπορούσε ν’ αγγίξει τις πιο ευαίσθητες χορδές, πνίγεται στην αισθητική και φιλοσοφική επιτήδευση.

The Black Bachelor (Ελλάδα, 2021, 95')

½☆☆☆☆

● σκηνοθεσία: Γιάννης Παπαδάκος

● ηθοποιοί: Γιάννης Τσιμιτσέλης, Ηλίας Μελέτης, Λευτέρης Ελευθερίου, Θανάσης Βισκαδουράκης, Νίκος Βουρλιώτης, Τάκης Παπαματθαίου, Ελένη Φιλίνη, Γιάννης Δρακόπουλος, Παντελής Καναράκης, Βίβιαν Κοντομάρη, Μάριος Ιορδάνου, Σοφία Καζαντζιάν, Κάτια Ταραμπάνκο

Οι τέσσερις γνωστοί φίλοι (των προηγούμενων τριών «Bachelor») συντροφεύουν τον πέμπτο φίλο τους ώς τη Μάνη, όπου θα γνωρίσει τα μελλοντικά πεθερικά του. Ομως, φευ, χάνονται στον δρόμο και καταλήγουν στον πύργο μιας άκρως αγριευτικής οικογένειας.

Επειδή η τριλογία του «Bachelor» δεν έφτανε, γίνεται τώρα και τετραλογία, με μια κωμωδία τρόμου, λες και δεν τρομάξαμε αρκετά με τις προηγούμενες τρεις. Ενα συνονθύλευμα αναφορών σε κλασικές ταινίες τρόμου, από τη «Λάμψη» ώς την «Οικογένεια Ανταμς», γίνεται στα χέρια των συντελεστών, ξανά, ένα ομοφοβικό και σεξιστικό πανηγύρι (που, δυστυχώς, κρίνοντας από τα εισιτήρια παραμένει δημοφιλές στην Ελλάδα), μια εξτραβαγκάντσα χύμα τοποθέτησης προϊόντων, μια «μαύρη» στιγμή στην ελληνική εμπορική ταινία, αλλά και στη νοημοσύνη του κοινού. Που θα πάει να τη δει στην αίθουσα για να γελάσει τρομακτικά.