Μαύρη κωμωδία με πρόσχημα την... πανδημία

Δεν θέλω να γίνω δυσάρεστος αλλά πρέπει να μιλήσουμε για κάτι πολύ σοβαρό

(Ελλάδα, 2019, 100')

★★★½☆

● σκηνοθεσία: Γιώργος Γεωργόπουλος

● ηθοποιοί: Ομηρος Πουλάκης, Βαγγέλης Μουρίκης, Προμηθέας Αλειφερόπουλος, Ιωάννα Παππά, Κόρα Καρβούνη, Βίκυ Παπαδοπούλου

Μία δεκαετία μετά την αφοπλιστική σύστασή του με το «Tungsten» (στην ουσία οκτώ χρόνια, μια και την τελευταία διετία της πανδημίας η ταινία προσπαθεί να βρει τον δρόμο της προς το κοινό), ο Γιώργος Γεωργόπουλος επιστρέφει με μια μαύρη κωμωδία, ώριμη, έξυπνη, μ’ έναν θαυμάσιο συνδυασμό αισθητικής και συναισθηματικής νοημοσύνης, μία από τις ωραιότερες ελληνικές ταινίες της χρονιάς αυτής, που εξελίσσεται, κόντρα στις συνθήκες, σε μια πολύτιμη χρονιά για το ελληνικό σινεμά.

Ο Αρης είναι ένα golden boy, επιτυχημένο στέλεχος της εταιρείας όπου δουλεύει, αγαπημένος του αφεντικού, αυτάρκης παρότι η ζωή του σημαδεύεται από διαδοχικές σχέσεις με γυναίκες, τις οποίες εγκαταλείπει πρώτος. Μόνο που ο Αρης θα πληροφορηθεί πως είναι φορέας ενός νέου, σεξουαλικά μεταδιδόμενου ιού, θανατηφόρου μόνο για τις γυναίκες. Υποχρεωμένος να βοηθήσει στη δημιουργία του αναγκαίου εμβολίου, ο Αρης πρέπει ν’ ανατρέξει στις συντρόφους του των τελευταίων τριών ετών, εκείνες που θεωρούσε πως δεν θα ξαναδεί ποτέ, και ν’ ανακαλύψει ποια του μετέδωσε το αρχικό στέλεχος του ιού: έτσι ξεκινά αυτό το... road movie στη διαδρομή των σχέσεών του.

Φυσικά το πρώτο πράγμα που φέρνει πικρό χαμόγελο στον θεατή είναι ο προφητικός χαρακτήρας της ταινίας, το κυνήγι ενός θανατηφόρου ιού κι η βιασύνη για το εμβόλιο, μια πρωτοφανής πανδημία, ειδήσεις στις τηλεοράσεις που χτυπούν ειρωνικά καμπανάκια: «124 οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι», «Σε επιφυλακή το ΚΕΕΛΠΝΟ». Εάν, όμως, ο χρόνος λειτούργησε πρωθύστερα για την ταινία του Γεωργόπουλου (και της συν-σεναριογράφου Μαρίας Φακίνου), που είχε τελειώσει και κάνει τη βραβευμένη πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (μετά το Φεστιβάλ του Οστιν, πριν από το Μεγάλο Βραβείο στο Raindance), πολύ πριν ακούσουμε τη λέξη Covid, ο ιός παραμένει στην ταινία ένα τέχνασμα, ένα σεναριακό εύρημα που πυροδοτεί μια διαδρομή προς την, ίσως, ψυχική ίαση του Αρη.

Οδηγός του είναι μια λίστα: αριστερά οι μήνες, δεξιά, με αγκύλες, τα ονόματα των γυναικών με τις οποίες τούς πέρασε μαζί. Αγκύλη, συζήτηση, τσεκ. Σε μια φόρμα που παίρνει τα «Τσακισμένα Λουλούδια» του Τζιμ Τζάρμους ή το «High Fidelity» ή, ακόμα ακόμα, το «Brown Bunny» και τα στραπατσάρει, τα υπονομεύει και τα επιστρέφει ντυμένα κυνισμό, η ταινία τυλίγει την ιστορία της με δεκάδες, χαριτωμένα κι ιδιαίτερα, περιφερειακά στοιχεία, για ν’ αποκαλύψει πόσο μόνος είναι, στ’ αλήθεια, ο ήρωάς της. Με διευθύντρια φωτογραφίας τη Χριστίνα Μουμούρη, ακολουθεί τον Αρη (ο Ομηρος Πουλάκης σε μια ευκαιρία να δείξει πόσο εκφραστικός και δυναμικός ηθοποιός είναι) με πλάνα σταθερά και κεντραρισμένα με γεωμετρική ακρίβεια ή με την κάμερα στο χέρι στις νευρικές περιπλανήσεις του.

Σ’ αυτήν τη διαδρομή θα γνωρίσουμε τον κόσμο του body building, των διαγωνισμών σκύλων, θ’ ακούσουμε την αφόρητη ποίηση του αφεντικού του Αρη που, μετά από μια περιπέτεια υγείας, μιλά με λαρυγγόφωνο (ο Βαγγέλης Μουρίκης ξεκαρδιστικός, όσο κι αν η ταινία τον παρα-χρησιμοποιεί), εκείνο που δεν θα γνωρίσουμε είναι ο Αρης. Ενας ήρωας αναγκασμένος να έρθει αντιμέτωπος με τον χειρότερό του εαυτό, που δεν μπορεί να μιλήσει ούτε για απλά πράγματα, πόσω μάλλον για το ενδεχόμενο του θανάτου, αποκαλύπτει μια ζωή σκόπιμα άδεια από ανθρώπους και συναίσθημα, μια ζωή πετυχημένη αλλά κενή, για λόγους... ασφαλείας, σε μια Αθήνα «φουτουριστική» κι απόλυτα σημερινή, γκρίζα και αυστηρή, εκτός από τους φοίνικες, αρχέγονους, λες, δεινοσαύρους καλοπέρασης. Ο Αρης μάς θυμίζει πικρά όσα δεν κάναμε κι όσα δεν μοιραστήκαμε, όσα ένας φονικός ιός μάς θύμισε ετεροχρονισμένα ότι υπάρχουν κι αξίζουν. Κι ο Γεωργόπουλος, ναι, δεν θέλει να γίνει δυσάρεστος, εξ ου και η μαύρη κωμωδία, αλλά με χιούμορ μιλάει για κάτι πολύ σοβαρό.

▶ ΚΑΡΜΕΝ, ΜΙΜΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ, ΣΤΕΛΛΑ

Ενας γιος (Un fils, Τυνησία, Γαλλία, Λίβανος, Κατάρ, 2019, 95')

★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Μεχντί Μπαρσαουί

● ηθοποιοί: Σάμι Μπουατζίλα, Νάιλα Μπεν Αμπντάλαχ

Στην Τυνησία του 2011, στον απόηχο των τραυμάτων της «Αραβικής άνοιξης», η οικογένεια του Φάρες, της Μέριεμ και του 10χρονου γιου τους, Αζίζ, μοιάζει αήττητη, χαρούμενη, πιστά συνδεδεμένη. Ολα θ’ αλλάξουν σε μια στιγμή: η οικογένεια θα πέσει θύμα τρομοκρατικής επίθεσης, ο Αζίζ θα τραυματιστεί σοβαρά και θα πυροδοτήσει τον αγώνα των γονιών του να βρουν εγκαίρως τον δότη που χρειάζεται για μεταμόσχευση. Οσο ο Αζίζ παλεύει για τη ζωή του, ένα εκρηκτικό μυστικό θα έρθει στην επιφάνεια, απειλώντας τη βιωσιμότητα της οικογένειας.

Σ’ ένα εντυπωσιακό σκηνοθετικό ντεμπούτο, βραβευμένο στη Βενετία, στα Σεζάρ και στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου, ο Μπαρσαουί, οπλισμένος με δύο εκπληκτικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών του, επιλέγει τη φόρμα του αγωνιώδους θρίλερ, των υπόγειων εντάσεων, για να μιλήσει για το νόημα των δεσμών αίματος, αλλά και για μια χώρα που ταλανίζεται από το βάρος των ηθικών επιλογών της.

▶ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΛΑΪΣ, ΦΛΕΡΥ

Το Φεστιβάλ του Ρίφκιν (Rifkin’s Festival, Ισπανία, ΗΠΑ, Ιταλία, 2020, 88')

★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Γούντι Αλεν

● ηθοποιοί: Γουόλας Σον, Τζίνα Γκέρσον, Λουί Γκαρέλ, Ελενα Ανάγια, Κριστόφ Βαλτς, Σερζί Λοπέζ

Ο Μορτ Ρίφκιν, κυνικός θεωρητικός του κινηματογράφου και συγγραφέας που δεν έχει εκδοθεί κάποιο έργο του, και η σύζυγός του, Σου, υπεύθυνη δημοσιότητας για την ταινία του Γάλλου νεαρού, επιτηδευμένου auteur Φιλίπ, ταξιδεύουν στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν για την πρεμιέρα της ταινίας. Ο Μορτ αρχίζει να υποψιάζεται ότι η Σου είναι ερωτευμένη με τον Φιλίπ κι αυτό θα του δώσει την πολυπόθητη αφορμή να αναθεωρήσει τη δική του ζωή.

Ατυπα «εξόριστος» από την Αμερική, όπου, άλλωστε, η ταινία ακόμα δεν έχει προβληθεί, ο Γούντι Αλεν επαναλαμβάνει κάτι που ξέρει να κάνει από λίγο έως πολύ καλά: επιλέγει ένα κοσμοπολίτικο περιβάλλον (εκπληκτική τουριστική διαφήμιση για το Σαν Σεμπαστιάν η ταινία) για να μιλήσει για τα άγχη και την αποσύνθεση ενός γάμου, ταυτόχρονα για την τέχνη, το σινεμά, τη θνητότητα, ανάλαφρα και περιπαιχτικά. Κι εκεί μένει η ταινία, σ’ έναν Γούντι Αλεν μέτριας έμπνευσης και πρόσφορης ευκολίας, με πιο χαριτωμένο στοιχείο τη φαντασιακή παρωδία του σινεμά των ηρώων του Αλεν, του Τριφό, του Γκοντάρ, του Φελίνι, του Μπέργκμαν. Ή και του ίδιου του Γούντι Αλεν, σ’ ένα φιλμ αυτοαναφορικό και, για τα δικά του δεδομένα, τετριμμένο.

Η αιώνια κάθαρση (The Forever Purge, ΗΠΑ, Μεξικό, Γαλλία, 2021, 103')

★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Εβεράρντο Γκάουτ

● ηθοποιοί: Ανα ντε λα Ρεγκουέρα, Τενόκ Χουέρτα

Η παράδοση της ετήσιας νύχτας «Κάθαρσης» ανατρέπεται, όταν τα μέλη μιας σέχτας αποφασίζουν πως μια βραδιά τιμωρίας δεν αρκεί, αλλά η κάθαρση πρέπει να συνεχιστεί χωρίς... deadline.

Πέμπτη και τελευταία ταινία της κινηματογραφικής σειράς, απ’ ευθείας sequel του «Κάθαρση: Ετος Εκλογών», το νέο επεισόδιο είναι το πιο έκλυτο απ’ όλα. Λες και, σαν τους αιρετικούς ήρωες, οι δημιουργοί Τζέιμς ΝτεΜόνακο και Εβεράρντο Γκάουτ αποφασίζουν να εγκαταλείψουν τα προσχήματα κινηματογραφικής φόρμας και απλώς να τιμωρήσουν με το ιδιόμορφο πνεύμα τους, έκλυτα κι αυτοί, τον ρατσισμό του αμερικανικού συστήματος. Πράγμα που οδηγεί σε μια ταινία προβλέψιμη, κατά στιγμές γελοία, αλλά συνολικά... καθαρτήρια!

Διαστημικά καλάθια: η νέα γενιά (Space Jam: A New Legacy, ΗΠΑ, 2021, 105')

★★☆☆☆

● σκηνοθεσία: Μάλκολμ Ντι Λι

● ηθοποιοί: ΛεΜπρον Τζέιμς, Ντον Τσιντλ

Ενα κατασκεύασμα τεχνητής νοημοσύνης απάγει τον γιο του ΛεΜπρον Τζέιμς – ο μπασκετμπολίστας θ’ αναγκαστεί να συνεργαστεί με τον Μπαγκς Μπάνι για να σώσει τον μικρό Ντομ.

Εχουν περάσει 25 χρόνια από τα «Διαστημικά καλάθια», την τριπαρισμένα εμπνευσμένη ταινία που έφερε στην ίδια οθόνη τον Μάικλ Τζόρνταν, τότε, και τα Looney Tunes. Οι καιροί έχουν αλλάξει, στο επίκεντρο τώρα ο ΛεΜπρον, η γενική διάθεση πιο correct και λιγότερο ξέφρενη, ωστόσο το κέφι στέκεται στο... ύψος του και οι φαν δεν θ’ απογοητευτούν.

■ Επανεκδόσεις

● «Οδός Μαλχόλαντ» του Ντέιβιντ Λιντς (2001) (φωτ.). Η νεαρή, αθώα, ξανθιά, ανυποψίαστη Μπέτι έρχεται στο Χόλιγουντ, πιο σκοτεινό απ’ ό,τι ο δυνατός ήλιος επιτρέπει να δεις, για να γίνει ηθοποιός. Οταν γνωρίσει μια όμορφη, μυστηριώδη γυναίκα που έχει χάσει τη μνήμη της μετά από ένα αυτοκινητικό δυστύχημα, θα προσπαθήσει να τη βοηθήσει να βρει ποια είναι, ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα την ταυτότητα ενός κρυφού κόσμου, μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας. Το αριστούργημα του Ντέιβιντ Λιντς (Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Κανών), που σύστησε τις Ναόμι Γουότς και Λόρα Χάρινγκ, έχει τόσα μυστικά που ασκεί τη γοητεία του όσες φορές κι αν το δεις.

● «Η συνομιλία» του Φράνσις Φορντ Κόπολα (1974). Ο Χάρι Κολ είναι «υπεύθυνος παρακολούθησης» με ιδιώτες πελάτες, μετρ του επαγγέλματός του, διάσημος στον κύκλο του, έναν κύκλο που κανείς δεν γνωρίζει, γιατί αλλιώς δεν έχει λόγο ύπαρξης. Οταν ο Χάρι, ολοκληρώνοντας την αποστολή της παρακολούθησης ενός ζευγαριού, θα υποψιαστεί ότι πρόκειται να πέσουν θύματα δολοφονίας, θα προσπαθήσει να τους προειδοποιήσει, ή ν’ ανατρέψει το σχέδιο του εργοδότη του. Ενα συγκλονιστικό θρίλερ (Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ Κανών), που ο Κόπολα έγραψε και σκηνοθέτησε μεταξύ των δύο πρώτων «Νονών», ένα από τα ωραιότερα δείγματα του κοινωνικοπολιτικού αμερικανικού σινεμά του ’70, παρασύρει με τη σταδιακά αυξανόμενη αγωνία του, το ανατρεπτικό φινάλε του, την ερμηνεία του Τζιν Χάκμαν, αλλά και το καθηλωτικό πορτρέτο της εμμονής και της μοναξιάς σ’ έναν κόσμο όπου η τεχνολογία εξελίσσεται πιο γρήγορα από το συναίσθημα.