Eξωφρενική και υπέροχη «Μommy»

Ο Καναδός, Ξαβιέ Ντολάν, το enfant gâté του σύγχρονου σινεμά, που στα 26 του χρόνια έχει ήδη συμμετάσχει στα μεγαλύτερα φεστιβάλ, με την πέμπτη ταινία του τιμήθηκε με το Βραβείο της Επιτροπής στις περσινές Κάνες, και κατάφερε να κάνει ένα φιλμ γεμάτο ομορφιά.

Mommy

σκηνοθεσία: Ξαβιέ Ντολάν

ηθοποιοί: Αν Ντορβάλ, Σουζάν Κλεμάν, Αντουάν-Ολιβιέ Πιλόν

Σ’ ένα πλασματικό 2015, ένα νέο νομοσχέδιο κοινωνικής πρόνοιας δίνει τη δυνατότητα στους γονείς που δεν μπορούν, οικονομικά ή συναισθηματικά, να τα βγάλουν πέρα με τα δύσκολα, ατίθασα ή ασθενή παιδιά τους, να τα παραδίδουν δωρεάν σε ψυχιατρικές κλινικές. Η Ντάι είναι μητέρα του «δύσκολου» έφηβου Στίβεν, με συχνές βίαιες εκρήξεις, αλλά δεν διανοείται να εγκαταλείψει τον γιο της. Η ίδια είναι απολαυστικά χειμαρρώδης: μια σπασμένη καλλονή δεύτερης διαλογής, γεμάτη ορμή, χιούμορ και πείσμα, χήρα εδώ και λίγα χρόνια, πιάνει την κάθε στιγμή τη ζωή από το χαλινάρι και την ιππεύει με στιλ. Στη μικρή, ιδιαίτερη οικογένεια, θα έρθει να προστεθεί η Κάιλα, η συνεσταλμένη γειτόνισσα, που προσπαθεί να ξεπεράσει ένα πρόσφατο προσωπικό τραύμα και, στην Ντάι και το Στίβεν θα βρει ένα απρόσμενο καταφύγιο.

Ο Καναδός (από το Κεμπέκ, συγκεκριμένα), Ξαβιέ Ντολάν, το enfant gâté του σύγχρονου σινεμά, που στα 26 του χρόνια έχει ήδη συμμετάσχει στα μεγαλύτερα φεστιβάλ, με την πέμπτη ταινία του, όχι μόνο τιμήθηκε με το Βραβείο της Επιτροπής στις περσινές Κάνες, αλλά και κατάφερε ν’ αφήσει κατά μέρος τον ναρκισσισμό του και να κάνει ένα φιλμ γεμάτο ομορφιά, μελόδραμα, σωστά τοποθετημένη συναισθηματική υπερβολή και αγνή αγάπη.

Η σκηνοθετική επιδειξιομανία του Ντολάν φυσικά δεν λείπει από το «Mommy». Το κάδρο ολόκληρης της ταινίας είναι στενό και κάθετο, ακριβώς όπως θα έμοιαζε αν είχε γυριστεί μ’ ένα smartphone. Η οθόνη «ανοίγει» μόνο δύο φορές, κλείνοντας το μάτι στον θεατή, όταν ο ψυχισμός και οι σκέψεις των ηρώων κάνουν σύντομες επισκέψεις στην ευτυχία. Η ταινία είναι γεμάτη ποπ τραγούδια που συνοδεύουν, έως και κυριεύουν, το κάθε λεπτό της με απόλυτη σοβαρότητα, σε μια ταινία χαρακτήρων όπου οι ήρωες ζουν στη διαπασών, όπως μιλούν κι όπως νιώθουν.

Ωστόσο, με όπλο τρεις εκπληκτικούς και θαρραλέους πρωταγωνιστές, ο Ντολάν στήνει ένα συνηθισμένο οικογενειακό δράμα με υπερβατικό τρόπο, ξυπνώντας βιωματικές αντιδράσεις, οδηγώντας τον πρόθυμο θεατή σε μια συναισθηματική ανηφόρα ώς τον ουρανό, ερεθίζοντας τα πιο αγνά κέντρα της ψυχής, την απλόχερη αγάπη, τα διλήμματα ζωής, την υπαρξιακή απορία, τα μικρά κομμάτια ανεμελιάς. Η «Mommy» του Ντολάν οπωσδήποτε δεν είναι μετρημένη, είναι όμως μια ταινία με τεράστια, παράφορη αγκαλιά, παθιασμένη και συναισθηματικά ανυψωτική.

1.001 γραμμάρια

σκηνοθεσία: Μπεντ Χάμερ

ηθοποιοί: Αν Νταλ Τορπ, Λοράν Στοκέρ, Περ Κρίστιαν Ελεφσεν

Η Μαρίε εργάζεται στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Βαρών και Μετρήσεων – μέσα σ’ ένα ασύλληπτα σχολαστικό αλλά και, όπως φαίνεται, απαραίτητο σύμπαν όπου το κάθε βάρος έχει το αντίβαρό του και κάθε μέτρηση τον έλεγχο ακριβείας της. Διευθυντής της είναι ο πατέρας της, Ερνστ, ο μόνος άνθρωπος με τον οποίο η Μαρίε μοιάζει να έχει μια σχέση επικοινωνίας. Οταν ο Ερνστ παθαίνει έμφραγμα, η Μαρίε παίρνει τη θέση του για να μεταφέρει το νορβηγικό πρότυπο κιλό (το από πλατίνα και ιρίδιο κατασκευασμένο κιλό, απέναντι στο οποίο μετρώνται όλα τα άλλα κιλά της χώρας) σ’ ένα συνέδριο στο Παρίσι, όπου και θα ελεγχθεί η ορθότητά του. Το ταξίδι θα τη φέρει αντιμέτωπη με τις αμπελοφιλοσοφίες των συναδέλφων, με τη δική της μοναξιά, αλλά και με κάτι που μοιάζει με εκκολαπτόμενο ρομάντζο.

Ο Νορβηγός σκηνοθέτης τού «Ιστορίες κουζίνας» επανέρχεται με ακόμα μία παράξενη, ιδιαίτερη και γεμάτη χάρη ανθρώπινη κωμωδία που αποτέλεσε και την υποβολή της χώρας του για το Οσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας. Οπως και η ηρωίδα του, έτσι κι ο Χάμερ δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Η κάμερά του στέκεται σταθερή απέναντι από τη δράση, καδράρει τον κόσμο του με ποπ συμμετρία και χιούμορ, εντοπίζοντας την αίσθηση του αστείου της ανθρώπινης ύπαρξης, ειδικά στις πιο μελαγχολικές της στιγμές.

Η Αν Νταλ Τορπ, με την ικανότητα να μεταμορφώνεται από Βίκινγκ σε άυλη νεράιδα και πίσω, είναι θαυμάσια στον ρόλο της, σ’ ένα φιλμ που δεν παύει ούτε ένα δευτερόλεπτο να την παρατηρεί. Καθώς μπαινοβγαίνει στο απρόσωπο, μη κατοικημένο σπίτι της, καθώς πέφτει στο διπλό κρεβάτι της και σκεπάζεται με το μονό της πάπλωμα, μια και δεν χρειάζεται μεγαλύτερο, καθώς οδηγεί το ηλεκτρικό, σαν παιχνίδι, κουτάκι-αυτοκινητάκι της, καθώς ζει τη ζωή της όπου όλα είναι τακτοποιημένα και συμμετρικά, αλλά τίποτα δεν έχει νόημα. Κι όταν όλα αλλάζουν, η Μαρίε προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει το βάρος των βασικών συστατικών της, όπως οι σύγχρονοι επιστήμονες προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν ηλεκτρονικά το βάρος του ενός κιλού. Και δυσκολεύονται.

Η αλήθεια είναι ότι ο Χάμερ δεν είναι οικονόμος στο να επισημαίνει τα νοήματα που θέλει να μεταφέρει με την ταινία του. Παρότι είναι ήδη από την αρχή αρκετά προφανή, υπογραμμίζονται αναλυτικά σε όλη τη διάρκεια του φιλμ: το ανθρώπινο συναίσθημα έχει απρόβλεπτο βάρος, «το μεγαλύτερο βάρος της ζωής είναι να μην έχει τίποτε να κουβαλήσει», η ηρωίδα που περιβάλλεται από προστατευτικά καλύμματα, όπως το ευάλωτο πρότυπο κιλό, οι αναφορές και οι μεταφορές γύρω από το βάρος προδίδουν την τόσο επιτυχημένη, αφαιρετική και στιλάτη προσέγγιση του σκηνοθέτη. Ωστόσο το «1.001 γραμμάρια» είναι μια τρυφερή κι αξιαγάπητη ταινία της επαγωγικής μεθόδου, που ξεκινά από τις πιο σπάνιες ανθρώπινες παραξενιές για να μιλήσει για τα πιο καθολικά ένστικτα και συναισθήματα, παραμένοντας ανάλαφρη παρά το… βάρος της!

Οι εκδικητές: η εποχή του Ultron

σκηνοθεσία: Τζος Γουίντον

ηθοποιοί: Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, Κρις Χέμσγουερθ, Μαρκ Ράφαλο, Τομ Χίντλστον, Τζέρεμι Ρένερ, Σκάρλετ Τζοχάνσον, Σάμιουελ Λ. Τζάκσον

Είναι η στιγμή που οι Avengers τα βρίσκουν (ακόμα πιο) σκούρα: το αμυντικό πρόγραμμα Ultron που έχει εμπνευστεί και σχεδιάσει ο Τόνι Σταρκ - Iron Man μεταλλάσσεται. Ο Ultron, ένα πρωτοφανές δείγμα τεχνητής νοημοσύνης, είναι αποφασισμένος να διασώσει το μέλλον της ανθρωπότητας… εξαλείφοντας όλους τους ανθρώπους. Αυτή τη φορά οι Avengers έχουν ν’ αντιμετωπίσουν όχι μόνο τον μεγαλύτερο εχθρό τους, αλλά και τους ίδιους τους τούς εαυτούς, την ίδια ώρα που δύο νέα πρόσωπα (o Quicksilver και η Scarlet Witch, ή ο γρήγορος κι η παράξενη) προστίθενται στο μιξ φέρνοντας ανισορροπία στην πλάστιγγα, η Μαύρη Χήρα είναι έτοιμη να ερωτευτεί και ο Hawkeye είναι έτοιμος να μοιραστεί με τους υπόλοιπους τη συγκινητικά ανθρώπινη διάστασή του.

Μετά το… υπερηρωικό box office των πρώτων Εκδικητών, ο Τζος Γουίντον, επειδή είναι αυτός ο θαυμαστός παραμυθάς και ρομαντικός δημιουργός, δεν θέλει να επαναπαυτεί στις δάφνες του, παρά προσπαθεί να προσδώσει στο σίκουελ επιπλέον αξία. Το επικό υπερθέαμα του φιλμ είναι ήδη δεδομένο, με εκπληκτικά highlights την απογείωση ενός ολόκληρου ιπτάμενου έθνους, αλλά και τον ατμοσφαιρικά «κακό», μπερδεμένο και πολυδιάστατο Ultron και την πρώτη, εντυπωσιακή εμφάνιση του Vision.

Το επιθυμητό στην ταινία είναι μια πιο σκοτεινή, πιο φιλοσοφική, πιο… ανθρώπινη ματιά στους υπερήρωες, καθώς ο καθένας τους ξεχωριστά δείχνει το τρωτό προφίλ του, τους φόβους του, τσαλακώνοντας τη θεωρητικά αήττητη εικόνα του. Αυτό βέβαια κοστίζει στο φιλμ κάτι από την ελαφρότητα, την ενέργεια, το χιούμορ της πρώτης ταινίας. Αλλά κανείς δεν μπορεί να παραπονεθεί στον Τζος Γουίντον, που προσπαθεί να εξελίσσεται και μαζί να διευρύνει τη σχέση του με το κοινό, κάνοντας μια ταινία που παραμένει απολαυστική, ακόμα κι ως ένα απρόσμενο πορτρέτο της αιώνιας μάχης ανθρώπων, θεών και τεράτων.

Γυναίκα από χρυσό

σκηνοθεσία: Σάιμον Κέρτις

ηθοποιοί: Ελεν Μίρεν, Ράιαν Ρέινολντς, Ντάνιελ Μπρουλ, Τσαρλς Ντανς, Κέιτι Χολμς, Τατιάνα Μασλάνι

Η Μαρία Αλτμαν, πλούσιας εβραϊκής οικογένειας, αναγκάστηκε να καταφύγει στη Βιέννη με τον ερχομό των ναζί. Εξι δεκαετίες αργότερα, μια τακτοποιημένη έμπορος στην Καλιφόρνια πια, η Μαρία αποφασίζει, με τη βοήθεια του άπειρου δικηγόρου ανιψιού της, να στραφεί εναντίον της αυστριακής κυβέρνησης, διεκδικώντας την επιστροφή μιας σειράς πινάκων του Κλιμτ, ιδιοκτησία της οικογένειάς της, που λεηλάτησαν οι ναζί κι έπειτα «αγκάλιασε» η αυστριακή πινακοθήκη, θεωρώντας τους εθνική περιουσία.

Βασισμένη σε αληθινή ιστορία, εκτυλισσόμενη ανάμεσα στο παρόν και σε flash backs στην προπολεμική ευμάρεια της Βιέννης και στο Ολοκαύτωμα, η ταινία του Σάιμον Κέρτις («Επτά μέρες με τη Μέριλιν») ξεχειλίζει από προβλέψιμες ιδέες, ένα τετριμμένο σενάριο και μια απλοϊκή, γλυκερή σχεδόν αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Ευτυχώς που η Ελεν Μίρεν, έτοιμη να δώσει βάρος και ουσία σε κάθε ρόλο, κάνει τη συμβίωση με τη Μαρία Αλτμαν λίγο πιο ενδιαφέρουσα.