«Μεσαιωνικές ιστορίες» στον Αγιο Παύλο

Οπως κάθε καλλιτεχνική περίοδο τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος, στην Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου προσφέρεται κύκλος μουσικών που απλώνονται μέχρι τα τέλη του Δεκέμβρη και είναι επικεντρωμένες κυρίως στην παλιά μουσική.

Παρακολουθήσαμε την εναρκτήρια συναυλία του Οκτωβρίου με το ελληνικό σύνολο παλιάς μουσικής «Ex Silentio» αποκομίζοντας πολύ καλές εντυπώσεις.

Εχοντας ήδη πίσω τους καλλιτεχνική προϊστορία μιας 15ετίας υπό τον φλαουτίστα Δημήτρη Κούντουρα, οι «Ex Silentio» διαθέτουν συνεπές στίγμα, εύρος συνεργασιών, σταθερή συμμετοχή στα ελληνικά μουσικά πράγματα, θεματικά στοχευμένη διεθνή παρουσία και δισκογραφία.

Στις 14/10/2016 παρουσίασαν στον νεογοτθικό ναό της οδού Φιλελλήνων ένα πρόγραμμα με τίτλο «Μεσαιωνικές ιστορίες», που περιελάμβανε δύο οργανικά και δέκα φωνητικά κομμάτια από τον κεντροευρωπαϊκό χώρο.

Ακούστηκαν κομμάτια των Γάλλων Μπερνάρτ ντε Βενταντόρν και Γκιγιόμ ντε Μασό, των Γερμανών Βάλτερ φον ντε Φογκελβάιντε, του Φλαμανδού Γιοχάνες Τσικόνια, του Τιρολέζου Οσβαλντ φον Βόλκενσταϊν και ανωνύμων, γραμμένα από τον 12ο έως τον 15ο αιώνα.

Ισορροπημένα οργανωμένο, με ωραίες εναλλαγές και ισοζυγιασμένα ακούσματα, το προταθέν ρεπερτόριο λειτούργησε ως διδακτικό αλλά ταυτόχρονα και νοσταλγικό ταξίδι στις καταβολές της μουσικής Ευρώπης:

λιτές αρμονίες στις παρυφές της τροπικότητας, πρωτόγονα ηχοχρώματα που ξυπνούσαν εξωτικούς συνειρμούς, ιδιωτικός λυρισμός και στοχασμός για τη ζωή και τον έρωτα, μνήμες ιστορίας, μουσική υποστηρικτική του λόγου, ακούσματα εθνικών ευρωπαϊκών γλωσσών στην αρχαϊκή τους φάση.

Τα κομμάτια ερμηνεύτηκαν από την Ηλέκτρα Μηλιάδου (βιέλα, καμπανάκι) και τον Δημήτρη Κούντουρα (φλάουτα, κέρας) με συμμετοχή του Γερμανού βαθύφωνου και οργανοπαίχτη Τομπίας Σλιρφ (φωνή, βιέλα, βιέλα με τροχό, άρπα, κέρας).

Η βραδιά ξεκίνησε υποβλητικά, με ένα οργανικό κομμάτι («Pange melos lacrimosum») για δύο κέρατα βοοειδών με τρύπες σαν φλάουτα, που παίζονταν με επιστόμιο από την ταπωμένη, φαρδιά πλευρά τους. Ακολούθησε σειρά, λίγο ώς πολύ, γνωστών στροφικών τραγουδιών από τροβαδούρους του γερμανικού και γαλλοφλαμανδικού χώρου (minnesänger, trabadours).

Τα τραγούδησε όλα ο Τομπίας Σλιρφ, αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής της βραδιάς, που συνόδευσε τον εαυτό του διαδοχικά με μικρή γοτθική άρπα, βιέλα με τροχό και απλή βιέλα˙ σε κάθε δύο ή τρεις στροφές παρεμβάλλονταν ενόργανα λυρικά εμβόλιμα στα οποία συμμετείχε ο Δημήτρης Κούντουρας με φλάουτα.

Ο Σλιρφ διαφοροποίησε σαφώς τα γερμανικά από τα γαλλικά τραγούδια τραγουδώντας τα μεν με τραχύ, λιτό ύφος και φωνή βαθύφωνου, τα δε με στιλιζαρισμένη θεατρικότητα ως κόντρα τενόρος. Μια ατμοσφαιρική μουσική βραδιά με ενδιαφέρουσες προεκτάσεις.

Franco Fagioli: «Rossini»

[Deutsche Grammophon 02894795681]

Εχουν μακρύ και ενδιαφέρον παρελθόν: ξεκίνησαν από χώρες στην περιφέρεια της μουσικής ζωής της Δύσης, διήνυσαν τεράστιες αποστάσεις, δούλεψαν σκληρά αναπτύσσοντας το ταλέντο τους σε περιβάλλον ανελέητου ανταγωνισμού και μόλις έβγαλαν τον πρώτο τους δίσκο στην Deutsche Grammophon.

Σήμερα πια, τόσο ο κορυφαίος Αργεντινός τενόρος Φράνκο Φατζόλι όσο και ο Ελληνας αρχιμουσικός Γιώργος Πέτρου, κινούνται στο κέντρο της ευρωπαϊκής μουσικής ζωής, εμφανίζονται στα κορυφαία ευρωπαϊκά μουσικά φεστιβάλ και εισπράττουν ακριβοκερδισμένους επαίνους από τη μουσικοκριτική.

Για αρκετά χρόνια αμφότεροι επένδυσαν σοβαρά και διέπρεψαν στον πολύ ιδιαίτερο χώρο του μπαρόκ και της ιστορικής ερμηνευτικής, καταθέτοντας αυτό που θα περιγράφαμε ως «τελευταίας γενιάς» αναγνώσεις.

Μιλάμε για ιδιαίτερα ψαγμένες προσεγγίσεις που έχουν εφαρμόσει τις πιο προχωρημένες κατακτήσεις της μουσικολογικής έρευνας και της δοκιμασμένης πρακτικής, δηλαδή διαθέτουν ήχο και ύφος εκτέλεσης που προσεγγίζουν πειστικά όσα (μπορούμε να) γνωρίζουμε ότι ίσχυαν την εποχή που γράφτηκαν τα έργα.

Και επειδή, βεβαίως, στην ιστορία της μουσικής δεν υπάρχουν στεγανά –το αντίθετο μάλιστα!- Πέτρου και Φατζόλι κάνουν το φυσικό και αναμενόμενο επόμενο βήμα: περνούν στον υπέροχο κόσμο του κυρίου Ροσίνι, στη μουσική του οποίου οι ζωντανές μνήμες του μπαρόκ συναντιούνται με τον αναδυόμενο κόσμο του κλασικισμού και του ρομαντισμού!

Στη νέα ηχογράφηση, που έγινε στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ο Φατζόλι αποτείνεται στους ψαγμένους οπερόφιλους αλλά και στο ευρύτερο φιλόμουσο κοινό. Τραγουδά άριες από όπερες του Ροσίνι που ουδέποτε παίζονται στη χώρα μας: «Δημήτριος & Πολύβιος», «Ματίλντε ντι Σαμπράν» (εκδοχή Νάπολης), «Αντελαΐντε ντι Μποργκόνια», «Τανκρέδος», «Σεμίραμις», «Εντουάρντο & Χριστίνα».

Συνοδεύεται από το ορχηστρικό σύνολο «Armonia Atenea» (την παρ’ ημίν Καμεράτα υπό το διεθνές όνομά της, επαυξημένη με Ελληνες σολίστες πνευστών και κρουστών) και τη χορωδία «Armonia Atenea» υπό τον Γιώργο Πέτρου. Οι ερμηνείες τους φωτίζουν τον Ροσίνι από την πλευρά του μπαρόκ.

Μεγάλη σε έκταση, θαυμαστά ομοιογενής, σαγηνευτικά μεστή, με ασύλληπτη ευκινησία, αψεγάδιαστη τονική ακρίβεια και άριστη τεχνική, η φωνή του Φατζόλι υπηρετεί τέλεια κάθε όψη της εξεζητημένης ροσίνειας γραφής. Το καλλιεργημένο τραγούδι του καταδύεται με αγάπη και γνώση στις παρτιτούρες, φέρνοντας στην επιφάνεια όλους τους γλυκασμούς, τη στιλιζαρισμένη ευγένεια της έκφρασης, την άκρα δεξιοτεχνία, τις ευρηματικές διανθίσεις.

Επισημαίνουμε επίσης τη χορταστική διάρκεια του δίσκου (75’) όπως και ότι, στις 2/11/2016, οι ίδιοι συντελεστές θα παρουσιάσουν ζωντανά στο ΜΜΑ αποσπάσματα από το πρόγραμμα της ηχογράφησης συνδυάζοντάς τα με απολαυστικές εκπλήξεις.