Ωσπου ν’ αρχίσει η μουσική ακούμε …δίσκους

Πρωτόγνωρα εχθρικό υπήρξε το φετινό καλοκαίρι για την κλασική μουσική με τις εξελίξεις στην πολιτική ζωή να προκαλούν -μοιραία και προβλεπόμενα- απανωτές ακυρώσεις εκδηλώσεων. Επιβεβαιώνοντας βάσιμους φόβους κακής συνέχειας, απολύτως κενός εκδηλώσεων κλασικής μουσικής υπήρξε και ο Σεπτέμβριος. Περιμένοντας, λοιπόν, την όποια φθινοπωρινή εκκίνηση της μουσικής ζωής να φέρει φρέσκια τροφή για τ’ αυτιά συντηρούμαστε υποχρεωτικά με κονσέρβες, δηλαδή με cd: ξεγελούν την πείνα και, επιπλέον, προσφέρουν ποικιλία μενού που ούτε διανοούνται οι εγχώριοι θεσμοί!

■ Διαδρομές δεκαετιών ιστορικής ερμηνευτικής με όργανα εποχής συγκεφαλαιώνει η νέα έκδοση έργων Μπετόβεν από τη SONY. Η ηχογράφηση έχει γίνει με σύγχρονη ορχήστρα και όργανα, πετυχαίνοντας, ωστόσο, ένα σπάνιας μουσικότητας αποτέλεσμα. Επίκεντρο ενδιαφέροντος είναι, φυσικά, το περίφημο «Τριπλό κοντσέρτο για βιολί, τσέλο και πιάνο», που εδώ ερμηνεύεται από μια πραγματική dream team: τον Ιταλό μπαρόκ βιολιστή Τζουζέπε Καρμινιόλα, την Αργεντινή τσελίστρια Σολ Γκαμπέτα και τον Κροάτη πιανίστα Ντέγιαν Λάζιτς.

Οι τρεις, μαζί με τον Ιταλό αρχιμουσικό Τζοβάνι Αντονίνι, διαπλάθουν μια ηδονικά απολαυστική ανάγνωση: ερεθιστικά αιχμηρή και ευφυή, με αιχμηρή φραστική, δυνατές αντιθέσεις αλλά και γεμάτη γλυκασμούς. Η διάρκεια του δίσκου συμπληρώνεται στο ίδιο πνεύμα με τις μπετοβενικές εισαγωγές «Εγκμοντ», «Κοριολανός» και «Τα δημιουργήματα του Προμηθέα» [SONY 88883763622].

■ Προχωρώντας με προσεκτικό βήμα στο μακρόπνοο σχέδιο της νέας ηχογράφησης των επτά βασικών λυρικών έργων του Μότσαρτ υπό τον αρχιμουσικό Γιανίκ Νεζέτ-Σεγκέν, η Deutsche Grammophon εξέδωσε πρόσφατα την «Απαγωγή από το σεράι». Ολα ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του Μεξικανού τενόρου Ρολάντο Βιγιασόν. Είχαν προηγηθεί ο «Ντον Τζοβάνι» με (2012) και το «Ετσι κάνουν όλες» (2013). Και η νέα παραγωγή είναι καταγραμμένη ζωντανά, εδώ ύστερα από σειρά παραστάσεων στο Φεστιβάλ του Μπάντεν Μπάντεν (2014).

Σβέλτη, διάφανη, υπέρκομψα μελωδική αλλά και πειστικά θεατρική, η διεύθυνση του χαρισματικού Σεγκέν ενσωματώνει αβίαστα τα ακριβοκερδισμένα διδάγματα της ιστορικής ερμηνευτικής, χαρακτηριστικό που πλέον τείνει να θεωρείται δεδομένο και αναμενόμενο.

Ο Ρολάντο Βιγιασόν και η Γερμανίδα υψίφωνος Ντιάνα Ντάμραου, σύγχρονα κορυφαία αστέρια της όπερας στη σκηνής και στη δισκογραφία, ενσαρκώνουν το κεντρικό πρωταγωνιστικό ζευγάρι Μπελμόντε/Κοντσάντσε με μοναδική μουσικότητα, ζωντάνια, δραματική δύναμη και έντονη θεατρικότητα. Οι υπόλοιποι τρεις πρωταγωνιστές εξασφαλίζουν με το παραπάνω τις δόσεις αιχμηρού χιούμορ που προβλέπει ο Μότσαρτ για τους ρόλους του Τούρκου Οσμίν (Φραντς Γιόζεφ Ζέλιχ), του Πεντρίγιο (Πάουλ Σβάινεστερ) και της Μπλόντε (Αννα Προχάσκα). Ξεχωριστή παρουσία, ο βαθύφωνος Τόμας Κβάστχοφ εμφυσά στον κομβικό, ομιλούντα ρόλο του Πασσά Σελίμ το δέον βάρος. Συμμετέχουν η Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης και η Χορωδία Ράστατ. [2 Cds, DG 0289 479 4064 7]

■ Ο Πολωνός πιανίστας Βιτόλντ Μαλκουζίνσκι (1914-1977) ανήκει στη γενιά των μουσικών που ανανέωσαν δραστικά την ερμηνευτική τού Σοπέν στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Γεννήθηκε και σπούδασε πιάνο αρχικά στην Πολωνία έχοντας δάσκαλο μαθητή του Μπουζόνι. Το 1937 διακρίθηκε στον 3ο Διαγωνισμό «Σοπέν» της Βαρσοβίας, το 1940 άρχισε να εμφανίζεται στο Παρίσι, όπου ξεχώρισε ως σοπενικός ερμηνευτής. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου διέφυγε στην Αργεντινή και στις ΗΠΑ, όπου διακρίθηκε˙ ουσιαστικά, όμως, η διεθνής σταδιοδρομία του ξεκίνησε στην Ευρώπη, το 1945.

Πιανίστας με ευρύτατο ρεπερτόριο, που καλύπτει τους μεγάλους κλασικούς και τους ρομαντικούς, κατέθεσε σύγχρονες ερμηνείες που διακρίνονται για την αυστηρότητα και την καθαρότητά τους, όσο και για το προσωπικό τους στίγμα. Από την πλούσια δισκογραφία του, που ξεκίνησε το 1946 σε 78άρηδες και πρόφτασε τον στερεοφωνικό ήχο, επανεκδόθηκε πρόσφατα μια γενναιόδωρη, αντιπροσωπευτική ανθολογία καταγραφών (ΕΜΙ, 1949-1962).

Βεβαίως, περιλαμβάνει πολύ Σοπέν (βαλς, μαζούρκες, κοντσέρτα, σονάτες, πολωνέζες, μπαλάντες κ.ά.), Λιστ (Κοντσέρτο αρ.2, Σονάτα), Τσαϊκόφσκι (Κοντσέρτο αρ.1), Ραχμάνινοφ (Κοντσέρτο αρ.3), Μπραμς (Κοντσέρτο αρ.1, Παραλλαγές Χέντελ), Μπαχ, Μπετόβεν, Φρανκ, Ντεμπισί, Σιμανόφσκι, Παντερέφσκι, Σκριάμπιν, Προκόφιεφ. [8 Cds, Warner Classics, 50999-0-19244-2].

■ Ο Νορβηγός κιθαριστής και συνθέτης Τέργε Ρίπνταλ (γενν. 1947) είναι γνωστός και αγαπητός στους φίλους της τζαζ και στο κοινό της ECM. Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, υποκινημένος από τη σαγήνη που άσκησαν επάνω του οι μουσικές του Λίγκετι στο soundtrack της «Οδύσσειας του Διαστήματος – 2001» (1968), ο Ρίπνταλ ανέπτυξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και επένδυσε σοβαρά στη σύνθεση συμφωνικής μουσικής. Οι συνθέσεις του «Μελωδικός πολεμιστής» (2003) και «Ο ουρανός χρωματίστηκε από καταρράκτες και Αγγέλους» (2009) είναι γραμμένες για ηλεκτρική κιθάρα, συμφωνική ορχήστρα και συμμετοχή του φωνητικού συνόλου «Χίλιαρντ».

Οι θιασώτες των «Χίλιαρντ» που περιμένουν κάτι αντίστοιχο του «Οφίκιουμ» θα ξαφνιαστούν. Οι δογματικοί της κλασικής μουσικής θα υποκύψουν εκόντες άκοντες στην άγρια σαγήνη της ευφυούς, έξυπνα πολυστιλιστικής γραφής του που δημιουργεί ένα ανήσυχο, παλλόμενο από υπόγειες εντάσεις, σφιχτοδομημένο ηχητικό σύμπαν˙ και -οποία έκπληξη!- με την ηλεκτρική κιθάρα να καταλαμβάνει επάξια θέση στο σεπτό πάνθεον των σολιστικών οργάνων της ιστορίας του κοντσέρτου! Στα έργα τον Ρίπνταλ και τους «Χίλιαρντ» συντροφεύουν η Ορχήστρα «Μπρούκνερ» του Λιντς υπό τον Ντένις Ράσελ-Ντέιβις και η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βρότσλαφ υπό τον Σεμπαστιάν Περλόφσκι. [ECM 2006-3729504].