Το «artificial» ξέφωτο είναι ολάνθιστο. Το ραντεβού των δυο φίλων, του Σέργιου και του Παύλου, με τα τουφέκια τους, δίνεται με αφορμή το κυνήγι της αλεπούς. Οι δυο τους είναι άνδρες μεγαλωμένοι τη δεκαετία του ’80 κι είναι ξεκάθαρο πως ποντάρουν μεν πολλά στην έκβαση του κυνηγιού, ωστόσο περνούν τον περισσότερο χρόνο τους κάνοντας κουβέντα.
Ο Σέργιος γράφει ένα έργο στο οποίο ο Παύλος φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει. Εχει τίτλο «Ο θάνατος του Αντονυ» και αφηγείται την ιστορία της μοιραίας πτώσης από το άλογο του Αντονυ, του εμβληματικού ξανθού αγαπημένου της Κάντυ, επίσης στη διάρκεια ενός κυνηγιού της αλεπούς. Ετσι, σε αυτό το ξέφωτο που παραπέμπει σε τοπίο ελευθερίας οι δυο φίλοι θα έρθουν –εν μέσω πυροβολισμών, καλπασμών, μεταμορφώσεων και λουλουδιών– σε επαφή με το υπαρξιακό κενό, τη βαθιά αγάπη, τον μεταξύ τους ερωτισμό και μια αθωότητα που θέλουν να διατηρήσουν πάση θυσία ζωντανή.
Σε αυτό, λοιπόν, το σκηνικό, που μοιάζει βγαλμένο από τον Δάντη ή τον Χάιντεγκερ, συναντιέται η κληρονομιά της πολυαγαπημένης ιαπωνικής σειράς κινουμένων σχεδίων Κάντυ Κάντυ με τη σκέψη του διαβόητου Σλοβένου φιλοσόφου Σλάβοϊ Ζίζεκ. Σε αυτό το σκηνικό έκανε πρεμιέρα χθες στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και θα επαναληφθεί 23, 25 και 27 του μήνα η ερεθιστική και ρηξικέλευθη όπερα του παραλόγου «Ο θάνατος του Αντονυ» του συνθέτη Χαράλαμπου Γωγιού. Η σκηνοθεσία είναι του καταξιωμένου Δημήτρη Καραντζά, το λιμπρέτο υπογράφει ο Γιάννης Φίλιας μαζί με τον συνθέτη.
Με αφετηρία την ανάμνηση της πτώσης που τραυμάτισε μια ολόκληρη γενιά, ο Χαράλαμπος Γωγιός μιλά «για τα αγόρια που ντρέπονταν να πουν πως έκλαιγαν με την Κάντυ Κάντυ». Ησασταν κι εσείς ένα από αυτά;
«Ντροπή μου, αλλά όχι», μας λέει. «Ημουν από τα παιδάκια που κοιτούσαν με νοσηρό ενδιαφέρον τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές τους να κλαίνε με την Κάντυ Κάντυ και δεν καταλάβαιναν ακριβώς γιατί. Μου ήταν εμφανής η πολιτιστική σημασία της μαζικής υστερίας που παρακολουθούσα γύρω μου. Ομως τα δικά μου τηλεοπτικά δάκρυα είχαν ήδη στεγνώσει όταν η Τζένιφερ από το “Χαρτ και Χαρτ” δάγκωσε το δηλητηριασμένο σοκολατάκι».
● Και τι είναι αυτό που μπορεί να συνδέει μια πολυαγαπημένη ιαπωνική σειρά με τον Σλάβοϊ Ζίζεκ;
Για αρχή, είναι και τα δύο σημαντικά στοιχεία του κόσμου και της ψυχικής μου συγκρότησης. Μην ξεχνάμε πως, παρά τη διαφορά είδους και, αν θέλετε, ειδικού βάρους, τόσο η Κάντυ Κάντυ όσο και το φιλοσοφικό έργο του Σλάβοϊ Ζίζεκ εστιάζουν εξίσου στις δυο οριακές εμπειρίες που όριζαν ανέκαθεν την ανθρώπινη ύπαρξη: τον θάνατο και τη σεξουαλική διαφορά. Από αυτή την άποψη, και τα δυο αποτελούν γενναίες απόπειρες αναμέτρησης με την ανθρώπινη αλήθεια. Και είναι άρρηκτη πεποίθησή μου πως η όπερα πρέπει να προσπαθεί να αγκαλιάζει τον κόσμο όπως είναι, ολόκληρο, χωρίς καλλιέπειες και «καλαισθητικούς» αποκλεισμούς.
● Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά σε ποια στοιχεία «επιμένει»;
Πρόκειται για μια ευαίσθητη, μετρημένη και ευφυή σκηνοθετική προσέγγιση που σέβεται το έργο με θαυμαστό τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις «ειδικές ανάγκες» του μουσικού θεάτρου όσο και το αναπόδραστο γεγονός πως πρόκειται για ένα πρώτο ανέβασμα: όταν ο θεατής δεν έχει άλλα σημεία αναφοράς για να «διαβάσει» ένα έργο, η διαφάνεια μιας σκηνοθεσίας είναι επιβεβλημένη. Θα έλεγα πως η παράσταση αναδεικνύει ιδίως τις πιο «μπαρόκ» διαστάσεις του έργου: τη φαντασίωση, τον αισθησιασμό και την έμφυλη σύγχυση. Επιπλέον, είμαι ευγνώμων που αντιμετώπισε το έργο «στα ίσα» ως θέατρο, και όχι ως «όπερα» με την κακή, τετριμμένη έννοια. Αυτό ακριβώς είναι το όνειρό μου για την όπερα: η δημιουργία έργων που να γίνονται αντιληπτά πρωτίστως ως δραματουργίες, σε ισότιμη βάση με τα έργα πρόζας, και όχι απλώς ως αφορμές για ωραίο τραγούδι.
● Γιατί επιλέξατε ένα κινούμενο σχέδιο σαν την Κάντυ για να μιλήσετε και να σχολιάσετε όσα υπαρξιακά ζητήματα σας απασχολούν;
Η Κάντυ Κάντυ είναι απλώς μια αφορμή για να ξεδιπλωθεί η ιστορία του Θανάτου του Αντονυ. Αποτελεί ένα βιωματικό υλικό που τροφοδοτεί τα όνειρα και τις επιθυμίες των δύο ηρώων – μαζί με πολλά άλλα, εξάλλου: τα σουξέ της Ρουσλάνα και της Ελένης Δήμου, τα μουσικά θέματα από τη Δυναστεία και την Αθλητική Κυριακή, την ψυχαναλυτική θεωρία του Λακάν, καταχωνιασμένες αναφορές στον Αγκάμπεν, τον Απόστολο Παύλο και τον Ελύτη… Ενας ολόκληρος κόσμος που συναρμολογείται και αποσυναρμολογείται μέσα από τον ακατάσχετο λόγο των ηρώων μας. Εύχομαι πραγματικά τα υπαρξιακά ζητήματα που απασχολούν το, κωμικό και τραγικό ταυτόχρονα, δίδυμο του Σέργιου και του Παύλου να μην αποδειχτεί πως είναι μόνο τα δικά μου, αλλά οι θεατές να αναγνωρίσουν στις διαδρομές του έργου μας κάτι από το δικό τους «κυνήγι της αλεπούς».
● Για τη γενιά σας –εκτός από το θάνατο του Αντονι– ποιο ήταν το γεγονός που σας σημάδεψε, σας φρέναρε ή σας έκανε να αναθεωρήσετε;
Μεγάλωσα τη δεκαετία του ’80. Μέχρι τα τριάντα μου περίπου, ο κόσμος ολόκληρος μου ψιθύριζε ότι, αν κανείς το θέλει αρκετά, μπορεί να έχει τα πάντα, είτε πρόκειται για χρωματιστά φρουτοζελέ είτε για καταλυτικά αυτοκίνητα είτε για βραβεία στη Γιουροβίζιον και κύπελλα στο ποδόσφαιρο. Επρόκειτο για αυτό που ο Λακάν αποκαλεί «λόγο του καπιταλιστή». Η ιδεολογία του «τέλους της ιστορίας» που υποτίθεται πως επήλθε μετά την εποχή του Ρέιγκαν και της Θάτσερ και της πτώσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού» απωθούσε την έλλειψη σε όλα τα επίπεδα: αν δεν απολάμβανες αρκετά μέσα στον «καλύτερο απ’ όλους τους κόσμους», ήσουν απλώς βλάκας και αλίμονο αν έπεφτες στα νύχια του Πέτρου Κωστόπουλου.
Η οικονομική κρίση του 2008 μας έφερε αντιμέτωπους με τον πλήρη αναπροσδιορισμό των συντεταγμένων του κόσμου μας. Ξαφνικά, η έλλειψη ήταν και πάλι νοητή: δεν ήταν πια όλα δυνατά, δεν μπορούσαμε να έχουμε τα πάντα. Το λιμπρέτο που γράψαμε με τον Γιάννη Φίλια είναι προϊόν του ιλίγγου της εποχής ανάμεσα στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων και το ξέσπασμα της κρίσης χρέους και αποδίδει τη μοναδική αίσθηση άγχους που βιώναμε εκείνο τον καιρό. Σήμερα, πια, έχουμε νέες, επικαιροποιημένες τεχνολογίες που θέτουν όρια και φραγμούς στην ύπαρξη: την κλιματική αλλαγή, την υγειονομική κρίση, τον πόλεμο…
📌 Πληροφορίες: Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής 23, 25, 27/11 στις 20.30 (Κυριακή: 19.30). Σκηνικό: Αρτεμις Φλέσσα. Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη. Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου. Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας, Μαρισία Παπαλεξίου. Τιμές εισιτηρίων: 10 - 20 ευρώ. Επισημαίνεται πως η συγγραφή του λιμπρέτου έγινε το 2005-06 και η σύνθεση της μουσικής ολοκληρώθηκε το 2020, πολύ νωρίτερα, λοιπόν, από την τρέχουσα ουκρανική κρίση.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας