Πρώτα Διόνυσος, τώρα... Μπιθικώτσης

Η τοποθεσία ξεχειλίζει συμβολισμούς και ξυπνά αναμνήσεις. Το έργο είναι από τα σύμβολα της ελληνικής μουσικής. Ο συνθέτης, ο σημαντικότερος εν ζωή. Ο ερμηνευτής, όμως, μας εξέπληξε τόσο που μας πήρε μερικές μέρες ώσπου να το συνειδητοποιήσουμε. Κι όμως: στις 2 Μαΐου, στις 9 το βράδυ, στην κεντρική πλατεία Νέας Σμύρνης ο Σάκης Ρουβάς θα ερμηνεύσει αποσπάσματα από το «Αξιον Εστί» του Μίκη Θεοδωράκη. Ο ίδιος ο Μίκης δεν είναι πολύ πιθανό να παραβρεθεί, ωστόσο πριν από τη συναυλία θα αναγνωσθεί χαιρετισμός του (η συναυλία θα πραγματοποιηθεί με ελεύθερη είσοδο). Ετσι, λοιπόν, μετά τον ρόλο του Διονύσου στις «Βάκχες» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη, ο Σάκης Ρουβάς θα «αντιπαρατεθεί» και με την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.

Είναι προφανές ότι η τόλμη δεν του λείπει, μια κι αποφάσισε να κρατήσει τον ρόλο του λαϊκού τραγουδιστή και να ερμηνεύσει τα τραγούδια που σημάδεψε με την εμβληματική του ερμηνεία ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης: «Ενα το Χελιδόνι», «Με το Λύχνο του Αστρου», «Της Δικαιοσύνης Ηλιε Νοητέ», «Της Αγάπης Αίματα». Κατά τα άλλα ο Θεόδωρος Ορφανίδης θα διευθύνει την Οrchestra Mobile, αφηγητής θα είναι ο ηθοποιός Γιώργος Γιαννόπουλος και Ψάλτης ο βαρύτονος Κώστας Ραφαηλίδης. Θα συμμετέχει επίσης η χορωδία της ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ, σε μουσική διδασκαλία Κωστή Κωνσταντάρα.

Την ιδέα είχε ο μαέστρος Θ. Ορφανίδης, ο οποίος, σε συνεννόηση με τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Νέας Σμύρνης, πρότεινε στον Σάκη Ρουβά να συμμετάσχει στη βραδιά που τιμά τα 90 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη. Ο ίδιος θεώρησε την πρόταση τιμητική, σκέφτηκε ότι ταιριάζει με τη στροφή που επιχειρεί στην καριέρα του και προκειμένου να μην εκτεθεί κάνει συνεχείς πρόβες. Μουσικά φαίνεται πως τον κατευθύνει ο Θ. Ορφανίδης, ενώ άγνωστο παραμένει αν έχει συναντηθεί ή όχι με τον Μίκη (ο οποίος ασφαλώς έχει δώσει τη συγκατάθεσή του).

Στη Νέα Σμύρνη, λοιπόν, όπου ο Μίκης έζησε τα νεανικά του χρόνια και όπου -όπως ο ίδιος έχει πει- έκαναν το 1964 αμέτρητες πρόβες για το «Αξιον Εστί» με τον Μπιθικώτση και τους εξαίρετους μουσικούς του (τον Λάκη Καρνέζη και τον Κώστα Παπαδόπουλο στο μπουζούκι, τον Γιάννη Διδίλη στο πιάνο και τον μπασίστα Βαγγέλη Παπαγγελίδη).

Η αλήθεια είναι πως δυσκολεύεται κανείς να σκεφτεί αυτά τα τραγούδια ερμηνευμένα με κώδικες πίστας. Ούτε ο ίδιος ο Σάκης Ρουβάς δεν θα το ήθελε. Ωστόσο, η επιλογή του ξενίζει, αν και δεν είναι η πρώτη φορά που αναπάντεχοι ερμηνευτές θεοδωρακικών έργων προκάλεσαν τους κύκλους της μουσικής ορθότητας (θυμηθείτε τι είχε γίνει όταν ο Ρέμος τραγούδησε Θεοδωράκη στο Ηρώδειο).

Το «Αξιον Εστί», που ο ίδιος ο Ελύτης έστειλε ένα πρωί του 1961 στο σπίτι του συνθέτη στο Παρίσι, ο Μίκης το συνέθεσε στη γαλλική πρωτεύουσα τη διετία 1961-1963 και το ηχογράφησε στην Αθήνα. Στην πρώτη, κλασική ηχογράφηση (κυκλοφόρησε το 1964) είχε ερμηνευτή τον μέγα Γρηγόρη Μπιθικώτση και τον Θεόδωρο Δημήτριεφ κι αφηγητή τον Μάνο Κατράκη.

Ο δεύτερος που τόλμησε να το αγγίξει, σχεδόν 25 ολόκληρα χρόνια μετά, ήταν ο Γιώργος Νταλάρας (σε ζωντανή ηχογράφηση από το Ηρώδειο και μια δεύτερη φορά το 2006 σε ζωντανή ηχογράφηση από το Μέγαρο Μουσικής). Ούτε κι αυτός γλίτωσε τις επικρίσεις, με πιο χαρακτηριστική την επίθεση του Γιώργου Ζαμπέτα που τέλη της δεκαετίας του '80 είπε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του: «Εγώ θα του συνιστούσα να μην ακουμπήσει εκεί απάνω διότι δε μπορεί να τα βγάλει πέρα με τον Μπιθικώτση».

Ποιος να του το 'λεγε τότε πως μερικά χρόνια μετά το «Ενα το Χελιδόνι» θα υπήρχε στη δισκογραφία των Νάνας Μούσχουρη, Αλκίνοου Ιωαννίδη, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Δημήτρη Μητροπάνου, ενώ το «Της Δικαιοσύνης Ηλιε Νοητέ» έχει ηχογραφηθεί από τον Κώστα Χατζή και την Αλέξια μέχρι τον Δημήτρη Μπάση και την Παιδική Χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου. Ολόκληρο το έργο (εκτός από τους Μπιθικώτση και Νταλάρα) έχει ηχογραφήσει ο Γιάννης Κότσιρας από το Ηρώδειο, το 2002. Το αν οι ηχολήπτες θα γράφουν στις 2 Μαΐου στην πλατεία Νέας Σμύρνης δεν το ξέρουμε...