Τριάντα ένα χρόνια ζει στο εξωτερικό. Τα 25 από αυτά στη Γερμανία. Αλλά εδώ και έντεκα μήνες δέχτηκε τη μεγαλύτερη πρόκληση της καριέρας του, να αναλάβει το τιμόνι της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Μαέστρος με σημαντικά επιτεύγματα, ο Στέφανος Τσιαλής μπορεί να έχει «ενηλικιωθεί» επαγγελματικά σε ένα γερμανικό, αυστηρό και καθόλα συνεπές μοντέλο, ωστόσο βρήκε γρήγορα τον τρόπο να αντιμετωπίσει καταστάσεις ενδεχομένως άγνωστες σε ξένους οργανισμούς: κρίσεις, ελλείψεις, αλλαγές υπουργών, καίρια ζητήματα που λύνονται με αδιανόητα αργούς ρυθμούς, διαβεβαιώσεις κι αδιαφορίες. Και κυρίως, έναν ολόκληρο νέο κόσμο, με τον οποίο καλείται να βρει κοινό κώδικα επικοινωνίας.
Ο νέος διευθυντής της ΚΟΑ γεννήθηκε στην Ερμούπολη το 1964. Σπούδασε πιάνο με τη Δόμνα Ευνουχίδου στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης, μουσικολογία στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και διεύθυνση ορχήστρας στην Ακαδημία Μουσικής της Βιέννης. Eίναι γλυκύτατος, ευγενής και μιλά με μεγάλη θέρμη για την ορχήστρα. Γι’ αυτό και παρότι δέχτηκε αρκετή αμφισβήτηση τον πρώτο καιρό -κυρίως λόγω της ακατανόητης απομάκρυνσης του προκατόχου του Βασίλη Χριστόπουλου- ο χρόνος μοιάζει να μετρά υπέρ του.
• Είχατε άλλο πράγμα στο μυαλό σας πριν αναλάβετε;
Επειτα από τρεις δεκαετίες στο εξωτερικό, δεν σας κρύβω ότι οι πρώτες μέρες στην Ελλάδα ήταν ένα απόλυτο σοκ. Οι τρομερές καθυστερήσεις σε πράγματα απλά, που κανείς μπορεί να ζητά καθημερινά, δυσκολίες συνεχείς σε θέματα ρουτίνας, αργοί ρυθμοί. Τα πράγματα δεν κυλούσαν όπως στη Βόρεια Ευρώπη. Ισως στην Ιταλία και την Ισπανία να έχουν τέτοιες ταχύτητες, αλλά εδώ ο παράγοντας οικονομική και ηθική κρίση δυσχεραίνει επικίνδυνα την κατάσταση. Είναι κάτι που το συνειδητοποιείς αμέσως.
• Δηλαδή, ήσασταν ανυποψίαστος στη Γερμανία;
Ανυποψίαστος δεν ήμουν, καθώς οι γονείς μου ζουν στην Ελλάδα και με τη χώρα είχα πάντα στενούς δεσμούς. Αλλά το βίωμα από την τηλεφωνική μαρτυρία απέχει χιλιόμετρα. Η πρώτη μου διαπίστωση ήταν ότι οι Ελληνες έχουν χάσει την αυτοπεποίθηση και την περηφάνιά τους. Από την άλλη, στην καθημερινότητά μου εδώ και δέκα μήνες δεν έχω συναντήσει όλους εκείνους τους τεμπέληδες κι αργόμισθους για τους οποίους άκουγα. Οι συνεργάτες μου είναι μελετηροί, συνεπείς κι εργατικοί. Δεν λέω ότι δεν είδα και φρικαλέα πράγματα, ότι γύρω μας δεν υπάρχουν προϊόντα μιας μεγάλης διαφθοράς.
• Πώς νιώθετε σε μία χώρα όπου καλλιεργείται τόσο αντιγερμανικό μένος;
Οπως νιώθω στη Γερμανία όταν ακούω ανεγκέφαλους να μιλούν για τεμπέληδες, διεφθαρμένους. Τα στερεότυπα και τα κλισέ βασίζονται σε ημι-αλήθειες, αλλά με αυτά δεν προχωρά η ζωή. Δυστυχώς, στις εποχές των μεγάλων ανασφαλειών αυτά αναπαράγονται με μεγαλύτερη ευκολία, γιατί καθένας τα θεωρεί λύση στην αγωνία, την απελπισία. Θα ήθελα οι Ελληνες να πάψουν να αναφέρονται στους ναζί Γερμανούς και να δουν ότι είναι ένας λαός σπουδαίος, με πολύ υψηλό μορφωτικό επίπεδο.
• Συναντηθήκατε με τον Νίκο Ξυδάκη αμέσως μόλις ανέλαβε το υπουργείο Πολιτισμού. Ποια βασικά προβλήματά σας λύθηκαν και ποια παραμένουν σε εκκρεμότητα;
Καταρχήν χαίρομαι που τον συνάντησα σε πολύ καλό κλίμα και μακριά από τις συνήθεις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Κανείς από τους προκατόχους του δεν με είχε συναντήσει. Ηταν ενημερωμένος κι αποφασισμένος να δώσει άμεση λύση στο πρόβλημα του Μεγάρου ώστε η ΚΟΑ να έχει μια καλή θέση εκεί μέσα. Σε ό,τι αφορά το τεράστιο πρόβλημα των 20 κενών θέσεων, δεν νομίζω ότι μπορούμε να περιμένουμε πολλά. Προκηρύχθηκαν τρεις θέσεις (βιόλα, τρομπέτα, βιολί) πριν καν έρθω, εκκρεμεί όμως η πρόσληψή τους. Είμαι αισιόδοξος ότι σύντομα θα τους έχουμε κοντά μας, αλλά σε λίγο καιρό αναμένονται μερικές ακόμα συνταξιοδοτήσεις σε βασικές θέσεις. Είναι αδύνατον να μην τις καλύψουμε, ούτε και αντέχουμε με μπαλώματα έκτακτων μουσικών να κρατήσουμε όρθια μια μεγάλη ορχήστρα. Είναι και οικονομική αιμορραγία. Το μόνιμο προσωπικό πληρώνεται από το κράτος, οι έκτακτοι από την επιχορήγηση.
• Το καλλιτεχνικό σας όραμα για την ορχήστρα ώς πού φτάνει;
Ο προκάτοχός μου την είχε αφήσει σε εξαιρετική κατάσταση. Η ορχήστρα είχε κάνει άλματα. Ο Β. Χριστόπουλος είχε δώσει έμφαση στην ακρίβεια και την καθαρότητα. Εγώ, καθώς μου αρέσει ο μεστός-βαρύς ήχος, θα επενδύσω και σ’ αυτό. Ειδικά στα έγχορδα, ο ζεστός ήχος είναι βασικός μου στόχος. Επίσης, θα διευρύνουμε τις απρόσμενες συνεργασίες. Για παράδειγμα, στις 3 Μαΐου φιλοξενούμε τον σπουδαίο τζαζίστα Νιλς Λάντγκρεν και φιλοδοξούμε σε ένα κατάμεστο Μέγαρο. Υπάρχει σκέψη για συνεργασία με μια Ελληνίδα τραγουδίστρια, αλλά και παρουσίαση μουσικών από video games κ.ά. Βρίσκομαι μπροστά σε συνεχή διλήμματα: να κάνω μέχρι Τσαϊκόφσκι και Μπραμς που απαιτούν μικρότερο σχήμα ή να κάνουμε και μεγάλα έργα, όπως την 9η του Μάλερ -που τη σκεφτόμαστε- και να δαπανήσουμε του κόσμου τα χρήματα, καθώς χρειάζονται πολλοί έκτακτοι μουσικοί;
• Μπορεί το καλλιτεχνικό έργο να είναι αξιοπρεπές όταν τα οικονομικά αδιέξοδα σας οδηγούν σε εκπτώσεις;
Βεβαίως μπορεί να είναι αξιοπρεπές. Μεγαλειώδες, ίσως όχι. Για παράδειγμα, τη Συμφωνία των Αλπεων, που πριν από δέκα χρόνια την έπαιζε η ΚΟΑ, σήμερα δεν μπορώ να την κάνω. Ειλικρινά, όμως, τη δουλειά μου εδώ δεν θα την άλλαζα με τίποτα.
• Για τη χρηματοδότησή σας υπάρχει πρόβλεψη;
Θέλω να πιστεύω ότι τουλάχιστον δεν θα μειωθεί και θα παραμείνει στις 500.000. Ξέρετε, από τον Οκτώβριο μείωσα τις καλλιτεχνικές αμοιβές κατά 35% και οι ξένοι το δέχτηκαν. Περισσότερο τους ανησυχεί -ειδικά τώρα με τα συνεχή ξένα δημοσιεύματα για Grexit- ότι δεν πληρώνονται έγκαιρα, παρά αν αμείβονται λιγότερο.
• Οι πιθανές ενώσεις ορχηστρών είναι ακόμα στο τραπέζι;
Κατηγορηματικά όχι. Ηταν ιδέα της προηγούμενης ηγεσίας του ΥΠΠΟ. Εκτιμώ την Καμεράτα και το εξαίρετο έργο του Γιώργου Πέτρου, εκτιμώ επίσης τα Σύνολα της ΕΡΤ που θα μπορούσαν με διαφορετική διαχείριση στο θέμα των μαέστρων να ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Αλλά η ιδέα να ενώσεις την πρώτη ορχήστρα της χώρας με τις παραπάνω είναι αδιανόητη. Δεν θα είναι προσωπική μου ήττα, θα είναι ανοησία. Δεν ξεχνάμε ποιοι είμαστε επειδή βασανιζόμαστε από την κρίση.
• Γνωρίζετε πώς φέρθηκε η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΠΟ στον Βασίλη Χριστόπουλο. Εχετε στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι μπορεί να ήρθατε σε μια χώρα που στο τέλος θα σας αγνοήσει;
Ξέρω ακριβώς τι συνέβη με τον Βασίλη Χριστόπουλο. Είμαι προετοιμασμένος για τα χειρότερα. Είναι το ρίσκο της ζωής και του επαγγέλματος. Καμιά φορά δεν σου φέρονται όπως σου αξίζει. Μου τηλεφώνησαν δέκα μέρες πριν τελειώσει η θητεία του και μου έκαναν την πρόταση. Δεν φαντάζεστε πόσο δυσκολεύτηκα. Κυρίως γιατί εκτιμούσα πολύ το έργο του.
Η ΚΟΑ στο Μπάντμιντον
«Δεν γίνεται να μην εισπράττουμε από πουθενά ούτε ευρώ»
• Γιατί η μεγαλύτερη ορχήστρα της χώρας δίνει τις Κυριακές συναυλίες στο Μπάντμιντον;
Καταλαβαίνω ότι κάποιους τους ξενίζει η παρουσία μας εκεί. Το Μέγαρο είναι ο φυσικός μας χώρος, αλλά τα μεταξύ μας προβλήματα, όσο και αν είναι σε καλό δρόμο, παραμένουν άλυτα. Ισχύει ακόμα το καθεστώς παρακράτησης των εισπράξεων από τις συναυλίες μας. Πήγαμε στο Μπάντμιντον γιατί έπρεπε να βρω τρόπο να μπουν χρήματα στα ταμεία της ορχήστρας. Δεν γίνεται να μην εισπράττουμε από πουθενά ούτε ευρώ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας