Αγαπάω τις εκπλήξεις, κι ας μην είναι εμπορικές

Τριάντα πέντε χρόνια στο τραγούδι με μεγάλες επιτυχίες, δεν έχασε ποτέ την παιδικότητα και την αντι­συμβατικότητά του. Ο Λάκης Παπαδόπουλος τα γιορτάζει με τον δίσκο «Παιχνίδια αγάπης», στον οποίο έσπευσαν να συμμετάσχουν, από τον Σαββόπουλο και τη Μαρινέλλα μέχρι τον Δεληβοριά και τον Παπακωνσταντίνου.

«Ο μπαμπάς μου ήταν και δημοσιογράφος. Το σταθερό μότο στην εφημερίδα “Ελληνική ηχώ”, όπου εργαζόταν, έλεγε: “Απαξ του μηνός οι άνθρωποι πρέπει να επισκέπτονται νεκροταφεία και νοσοκομεία για να αντιλαμβάνονται τη ματαιότητα της ζωής”. Ηθελα-δεν ήθελα κληρονόμησα τη θετική σκέψη».

Ετσι εξηγούνται όλα για τον Λάκη Παπαδόπουλο. Τον τραγουδοποιό που έγραφε πάντα κομμάτια που μπορείς να τραγουδάς, που πειραματιζόταν με ήχους χωρίς να «μασάει», που ήταν αντισυμβατικός και mainstream μαζί, που δεν είχε άγχος να αποδείξει τίποτα και σε κανέναν, που διατήρησε μια ιδιαίτερη παιδικότητα, που δεν δίσταζε να χρησιμοποιεί τη λέξη ελαφρότητα. Φέτος συμπληρώνει τριάντα πέντε χρόνια στο τραγούδι και το γιορτάζει με την κυκλοφορία ενός άλμπουμ με τίτλο «Παιχνίδια αγάπης» (Minos-Emi) και εκλεκτούς καλεσμένους.

Ανάμεσά τους ο Διονύσης Σαββόπουλος, που απογειώνει με την παιδικότητα και θλίψη του το κομμάτι «Μικρά μπαλκόνια», ο σεμνός Γιάννης Πάριος με τις «Καραμέλες», η Μαρινέλλα που τραγούδησε το «Να ’ρθει τώρα η νύχτα», η Νατάσα Θεοδωρίδου που ερμήνευσε το πρώτο χασάπικο που έγραψε στη ζωή του («Πώς χαιρετάνε ξέχασα»), ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου και ο Φοίβος Δεληβοριάς με τους οποίους μοιράζεται το «Δεν παίρνω απόφαση καμία» και, φυσικά, η στιχουργός Σάννυ Μπαλτζή, με την οποία είναι πια φανερό ότι έχουν βρει έναν πολύ ξεχωριστό κώδικα επικοινωνίας. Πώς, αλήθεια, τους κατάφερε όλους;

«Για να συνεννοούμαστε με τους ανθρώπους πρέπει να αφαιρούμε τις ταμπέλες. Να αφήνουμε στην άκρη το παρελθόν», λέει ο Λάκης Παπαδόπουλος. «Εγώ δεν κοιτάω ποτέ τι έχει κάνει κάποιος μέχρι να συνεργαστούμε. Ούτε αν έχει τραγουδήσει κάτι που μου αρέσει, ούτε αν έχει πει ώς τώρα πράγματα που δεν με τρέλαιναν. Σημασία έχει η στιγμή. Σε αυτή τη χώρα η μόνη έλλειψη που δεν έχουμε είναι από μεγάλους τραγουδιστές. Αλλωστε εγώ μοδίστρα -όπως έχω ξαναπεί- είμαι: ό,τι κουστουμάκι θέλει καθένας του ράβω. Θέλεις λαϊκό; Το ‘χεις. Θέλεις μπαλάντα; Πάρ’ την. Μπορώ να γράψω από θρακιώτικο παραδοσιακό μέχρι τσάμικα».

Αναφορές στην κρητική παράδοση, όμως, διακρίνει κανείς και στο τραγούδι «Ξημερώματα», που λέει ο Μίλτος Πασχαλίδης και το οποίο είναι γραμμένο από τον αξέχαστο ποιητή Ακο Δασκαλόπουλο για τον Ξυλούρη.

«Αυτό το τραγούδι το είχα χρόνια», θυμάται ο Λάκης Παπαδόπουλος. «Είχε καταντήσει ανέκδοτο ανάμεσα σε μένα και τον Πασχαλίδη. Για χρόνια τον συναντούσα στον δρόμο και του έλεγα: “Βρε Μίλτο, έλα από το στούντιο, έχω ένα κομμάτι για σένα”. Κι εκείνος όλο μου απαντούσε “ναι” και ποτέ δεν εμφανιζόταν. Ολο αυτό τράβηξε χρόνια. Κι όταν τελικά ήρθε, όλα έγιναν με επεισοδιακό τρόπο. Επειδή δεν είχε βρει θέση για να παρκάρει και φοβόταν ότι θα τον γράψει η Τροχαία, φύλαγα εγώ σκοπιά στον δρόμο, όπου είχε παρατήσει το αμάξι με αλάρμ, κι εκείνος μέσα το ηχογραφούσε. Σε ένα τέταρτο είχαμε τελειώσει».

• Η έμπνευση έρχεται στη δύσκολη ή στην εύκολη στιγμή;

«Οποτε έχω παραγγελία έρχεται η έμπνευση. Εγώ μια δουλειά ξέρω να κάνω. Η Σάννυ (Μπαλτζή), για παράδειγμα, όταν γράφει κάτι καλό μού τηλεφωνεί αμέσως. Υπήρξε φορά που μόλις κλείσαμε, με ξαναπήρε ύστερα από τρία λεπτά για κάτι άσχετο και της είπα: “Γιατί με διακόπτεις. Μόλις τελείωνα το τραγούδι που μου είπες. Μου κόβεις τη φόρα”. Κοιτάξτε, το τραγούδι θέλει δουλειά. Είναι σαν την πορτοκαλιά: τη φυτεύεις, την κλαδεύεις, την περιποιείσαι και κάποια στιγμή αρχίζει να κάνει πορτοκάλια. Κάποια στιγμή, αν έχεις κάνει καλή δουλειά, είναι τόσο πολλά, που πέφτουν στο κεφάλι σου και πρέπει να τα μοιράσεις στη γειτονιά. Εχω μοχθήσει πολύ, δεν μου έρχονται τυχαία στο κεφάλι τα τραγούδια».

• Είχατε, πάντως, μια ευκολία να γράφετε;

«Ναι, και να σας πω την αλήθεια, ήταν ένας από τους λόγους που στράφηκα στο τραγούδι. Εργαζόμουν ως τραγουδιστής και μουσικός σε κρουαζιερόπλοια στην Καραϊβική και συχνά οι πελάτες μού ζητούσαν να τους γράψω κάνα τραγουδάκι να πάρουν μαζί στην πατρίδα τους. Οταν, λοιπόν, διαπίστωσα ότι μου έβγαιναν εύκολα, αποφάσισα να μείνω έναν χρόνο στην Αθήνα και να δοκιμάσω την τύχη μου. Εκείνο το διάστημα προέκυψε ο “Κυρ Μαθιός ο θυρωρός”, που διαγωνίστηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης κι αμέσως μετά το “Ετσι απλά σ’ αγαπώ”, με το οποίο η νεαρή τότε Γλυκερία διεκδίκησε θέση στη Eurovision. Μετά γνώρισα τον Παύλο Μάτεσι, ο οποίος μου έδωσε τον “Κουρσάρο” και πείστηκα ότι δεν πρέπει να ξαναμπαρκάρω. Παρ’ όλα αυτά τα 3-4 χρόνια που έζησα στο καράβια ήταν τα καλύτερα της ζωής μου».

Με κάποιους από τους συμμετέχοντες στα «Παιχνίδια αγάπης» έχουν ξαναδουλέψει μαζί. Με κάποιους άλλους συναντήθηκαν για πρώτη φορά.

• Μετράει τελικά η οικειότητα συνθέτη και τραγουδιστή;

«Οχι, καθόλου. Οταν πριν από χρόνια συναντήθηκα με τον Μητροπάνο και του ζήτησα να πούμε μαζί το “Για να σ’ εκδικηθώ” εκείνος είχε μείνει στον “Χιονάνθρωπο”. Ηταν αλλού. Αλλά εμένα δεν με ενδιαφέρει ούτε να πιάσω το νήμα από εκεί όπου το αφήνουν οι άλλοι ούτε και να ταυτιστώ με έναν τραγουδιστή και να γίνει ο ιδανικός ερμηνευτής των επιτυχιών μου. Πολλοί πιάνονται από μια τραγουδίστρια και της βγάζουν το λάδι κυκλοφορώντας 20 δίσκους.

Με την Αρλέτα, για παράδειγμα, μετά την επιτυχία της “Σερενάτας” με το ζόρι ξανακάναμε δεύτερο άλμπουμ. Τρίτο, ούτε κατά διάνοια δεν περνούσε από το μυαλό μου. Ηθελα να γνωρίσω άλλη ερμηνεύτρια κι έτσι έκανα με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά το “Χαίρω πολύ”. Αγαπώ την έκπληξη, κι ας είναι κατώτερη των εμπορικών περιστάσεων. Απεχθάνομαι την επανάληψη. Το συναίσθημα που προκύπτει από το μη αναμενόμενο είναι σπουδαία υπόθεση. Αλλωστε εγώ πάντα θεωρούσα πως η δουλειά μου σταματά στη δημιουργία. Τα υπόλοιπα μου φαίνονται περιττά. Εργαζόμουν στην ΕΡΤ, είχα κατά κάποιον τρόπο εξασφαλίσει ένα μίνιμουμ προς το ζην, οπότε έκανα το χόμπι μου γράφοντας μουσικές. Αν βέβαια ζούσα αποκλειστικά από τη μουσική, πιστέψτε με, δεν θα τους αγγάρευα όλους να πουν τραγούδια μου».

Η δική του «ανέμελη» νοοτροπία, πάντως, δεν ταιριάζει με το άγριο κλίμα που έχει διαμορφωθεί στη δισκογραφία. «Τα νέα παιδιά θα βασανιστούν πολύ για να καταξιωθούν. Και νομίζω ότι όσο προχωρά η εξέλιξη του Ιντερνετ τόσο θα αυξάνονται οι δυσκολίες. Ολοι παλεύουν για το ένα -για να μην πω μισό- τραγούδι που θα τους ανοίξει την πόρτα της αναγνωρισιμότητας. Και, κυρίως, θα δικαιολογήσει μια θέση τους σε ένα νυχτερινό κέντρο για να ζήσουν καθώς η δισκογραφία έχει τελειώσει».

Είναι βεβαία περίεργο να το λέει αυτό ένας καλλιτέχνης που έχει ψάξει πολύ για να βρει τους πιο απρόσμενους τραγουδιστές να συνεργαστεί (από τον Γιώργο Μαργαρίτη μέχρι τον Σάκη Ρουβά). «Καθοδηγούμαι από το ένστικτο και τίποτε άλλο. Ποτέ δεν κοίταξα αν τα φώτα είναι στραμμένα πάνω στον εκάστοτε συνεργάτη μου. Ισα ίσα που προτιμούσα να είναι στην αφάνεια, γιατί αλλιώς νιώθω ότι τον εκμεταλλεύομαι την ώρα της αιχμής του. Δεν είναι μόνον από ταπεινότητα, αλλά κι από εγωισμό που το σκέφτομαι έτσι: δεν θέλω να πλησιάζω κάποιον τη στιγμή της δόξας και δεν θέλω να του γράφω και κομμάτια ίδια με όσα έχει πει».

Ούτε όμως και η επικαιρότητα καθορίζει τις δημιουργίες του. «Δεν μου αρέσουν οι σημαίες. Ούτε και οι καταγγελίες. Μπορείς να πεις τα ίδια πράγματα με έναν υπαινιγμό. Μπορείς να καταγγείλεις μια κακή κατάσταση με χιούμορ. Εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ υποχρεωμένος να συμπεριλάβω στη μουσική μου καμία κατάσταση. Δίπλα στο “Γοριλάκι” και το «Εσύ με φτιάχνεις» είχα την “Ανεμώνα του Σικάγου” και το “Για να σ’ εκδικηθώ”. Κανείς δεν με παρεξήγησε. Ετσι και τώρα συνυπάρχουν το “Γατόνι” δίπλα στο “Ας πάψει το κλάμα”, που ερμηνεύει ο Κώστας Χατζής και περιγράφει αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Δεν είναι ότι μένω ανεπηρέαστος επειδή δεν μιλώ συνεχώς γι’ αυτά».

Μου λείπει ο Μητροπάνος

• Στον δίσκο υπάρχει κι ένα κομμάτι που αφιερώνετε στον Δημήτρη Μητροπάνο με τίτλο «Πικροσάββατα».

Ο Δημήτρης είναι ο πρώτος που λείπει από τον δίσκο. Ηταν από τους λίγους γνήσιους λάτρεις της μουσικής. Θυμάμαι ότι ακόμα κι όταν πήγαινε για τη μεταμόσχευση στο Παρίσι, ήρθε δύο μέρες πριν και ηχογραφήσαμε «Της νύχτας τα ηχεία». Και να σκεφτείτε πως το συγκεκριμένο κομμάτι είχε περάσει από άλλους, οι οποίοι το απέρριψαν γιατί δεν τους άρεσε… Ο Μητροπάνος δεν ήταν από εκείνους που μετράνε κάθε τους κίνηση, που λένε τραγούδια μόνο βάσει πλάνου. Για τον Σάκη (Μπουλά) και τον Δημήτρη μάλλον δεν θα πιστέψω ποτέ ότι έφυγαν.

Toυς στίχους τούς έχει γράψει ο Κυριάκος Ντούμος και σχεδόν σε κάθε φράση υπάρχει μια αναφορά σε τραγούδια-σταθμούς του Μητροπάνου.

«Ποιος ουρανός σε χώρεσε/ ποια μάνα σε συγχώρεσε/ με ποιο θεό τα πίνεις/ Σε ποια ζωή σε ποια γωνιά/ ο Χάρος βγήκε παγανιά/ και τι γροθιά τού δίνεις… Στα Τρίκαλα στα δυο στενά/ ζητάς τσιγάρο και φωτιά από τον Προμηθέα.

Πάμε στη Θεσσαλονίκη να την τραγουδήσουμε/ συναξάρια να της πούμε και να την μεθύσουμε/ Κάνε τη γνωστή φιγούρα την ζεϊμπέκικη/ Πικροσάββατα η ζωή μας κι η χαρά ανέγγιχτη/

Αλλος για Χίο τράβηξε μα εσένα η πόρτα άνοιξε για την αθανασία/ στην εθνική μας μοναξιά έβαλες κέφι και μαγκιά, ψυχή και φαντασία. Πέταξες για την άβυσσο/ δεν ζήτησες παράδεισο/ μια στάση εδώ μονάχα/ τον κόσμο δεν τον άλλαξες/ μα γέμισες τις θάλασσες με όνειρα φευγάτα...»

INFO:

«Παιχνίδια αγάπης» έχει τίτλο και η συναυλία που θα δώσει ο Λ. Παπαδόπουλος στις 1/7 στο Ηρώδειο (Φεστιβάλ Αθηνών). Μαζί του οι Αρλέτα, Vassilikos, Φ. Δεληβοριάς, Γ. Ζουγανέλης, Ε. Ζουγανέλη, Ν. Θεοδωρίδου, Κ. Μαραβέγιας, Λ. Μαχαιρίτσας, Π. Μουζουράκης, Μ. Πασχαλίδης, Φ. Πλιάτσικας κ.ά. Σκηνοθεσία: Ιεροκλής Μιχαηλίδης.