Ο θεός μου θέλει νότες, όχι εκκλησίες

Σε λίγους μήνες θα κλείσει τα 83 του. Πάνω από εξήντα χρόνια βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μουσικής περφόρμανς, σύνθεσης και παραγωγής. Ο Μανού Ντιμπάνγκο έρχεται σήμερα στην Ελλάδα (μας επισκέπτεται ανελλιπώς από το 1974), στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας «80th Birthday Tour», με την οποία γιορτάζει την ένατη δεκαετία της ζωής του. Μιας ζωής, ουσιαστικά, μουσικής.

«Δεν είναι μόνο ότι αγαπώ τη μουσική -δεν μπορώ να ζήσω χωρίς αυτή. Με ακούς τόσο ζωντανό, γιατί ακριβώς κάνω αυτό από το οποίο παίρνω ζωή και ενέργεια: παίζω το σαξόφωνό μου», μας λέει. Γελάει σαν μικρό παιδί, αλλά μιλάει σαν σοβαρός επαγγελματίας, που ξέρει πολύ καλά τι σημαίνει «παγκόσμιος ήχος» - είναι εξάλλου γνωστή η ικανότητά του να συνδυάζει πολλά και διαφορετικά ηχοχρώματα σε εξαιρετικές μελωδίες (από τέκνο μέχρι ρέγκε).

«Μου αρέσουν όλα τα είδη - οι αφρικανικοί ρυθμοί, η αμερικανική ποπ, η λατινοαμερικάνικη κουλτούρα. Η πολυσυλλεκτικότητα στους ήχους έχει να κάνει -πρόσεξε!- με τους ανθρώπους. Ούτε με χώρες, ούτε με κουλτούρες ή τάσεις. Αν σταθείς τυχερός και γνωρίσεις καλούς μουσικούς, αυτοί σε επηρεάζουν. Ως άνθρωποι και ως καλλιτέχνες. Από πού κατάγονται, τι χρώμα και ηλικία είναι ή σε τι πιστεύουν, καμία σημασία δεν έχει για μένα. Η καλή μουσική είναι πάνω απ’ όλα. Και είναι καθολική».

Ξεκίνησε την καριέρα του ως πιανίστας στο Παρίσι, αρχές του ΄50. Το ΄60 επιστρέφει στο Κονγκό ως βασικό μέλος της «African Jazz» του σπουδαίου μουσικού Joseph Kabasele. Πολύ σύντομα, με δική του πλέον μπάντα και με το σαξόφωνό του, ο Μανού Ντιμπάνγκο γίνεται γνωστός διεθνώς με την παγκόσμια επιτυχία «Soul Makossa» (1973), που έκανε διάσημο το makossa, τον παραδοσιακό χορευτικό ρυθμό του Καμερούν, και άλλαξε μια για πάντα τις χορευτικές φιγούρες στις ντίσκο της Δύσης.

Από τους μουσικούς νεωτερισμούς του έχουν επηρεαστεί καλλιτέχνες όπως ο Μάικλ Τζάκσον και η Ριάνα. «Κανείς δεν ξέρει από πού αντλώ έμπνευση», μας λέει. «Ούτε καν εγώ... Ας πούμε πως μου έρχεται έτσι απλά, από κάπου εκεί ψηλά. Για τον δικό μου “θεό” δεν χρειάζεται εκκλησία. Οι νότες χρειάζονται».

Ωστόσο, δεν θέλει να ακουστεί υπερβολικός: «Για μένα, η μουσική δεν είναι σωτηρία. Είμαι ένας κανονικός άνθρωπος που λατρεύει να παίζει και να τραγουδάει, ζει με τους ήχους, τους χορεύει... Μα μέχρι εκεί». «Και όχι», μας λέει γελώντας δυνατά, «δεν νιώθω ότι πρέπει να σώσω την ψυχή μου! Λατρεύω τη μουσική απίστευτα πολύ, μα δεν αποζητώ τίποτε από εκείνη -ούτε σωτηρία, ούτε κάθαρση, ούτε λύσεις. Μόνο την παρέα της». Από την άλλη, πιστεύει πως έχουν δίκιο όσοι λένε πως χωρίς τη μουσική η ζωή θα ήταν ένα σφάλμα: «Δεν συμβαίνει συχνά στη ζωή μας να έχουμε το ίδιο πάθος συνεχώς, για ένα άτομο - για τη μουσική, όμως, μπορείς. Εγώ την έχω ερωτευτεί διά βίου. Ολοι μας πρέπει να βρούμε για ποιον λόγο ήρθαμε σ’ αυτή τη γη. Αλλοι ήρθαν για να γράψουν σπουδαία λογοτεχνία, άλλοι για να είναι τρανοί επιστήμονες. Εγώ ήρθα για να γράφω μουσική. Τόσο απλά».

Κάποια στιγμή κατηγορήθηκε πως έχει απομακρυνθεί πολύ από τους παραδοσιακούς ήχους της πατρίδας του, του Καμερούν: «Αυτό που με κινητοποιεί είναι η περιέργεια για το καινούργιο και το διαφορετικό και η ανάγκη επικοινωνίας με τους δικούς μου ανθρώπους. Ομως, όλοι είναι δικοί μου άνθρωποι. Σε όσους αρέσει η μουσική μου, είναι δικοί μου άνθρωποι. Εκεί είναι η πατρίδα μου», διευκρινίζει. «Πριν από λίγο καιρό κάναμε συναυλίες στην Αφρική για να μαζέψουμε χρήματα για τον Εμπολα, αυτή τη φριχτή ασθένεια. Εδώ και 60 χρόνια παίζω τη μουσική που έμαθα μικρός στο Καμερούν. Βάζω και άλλα στοιχεία, συμπαρασύρομαι από άλλους ρυθμούς. Ταγμένος, όμως, είμαι μόνο στη μουσική, πουθενά αλλού»

Τελικά, τι είναι; Ο «Μαύρος Κύκνος της Αφρικής» ή το «Λιοντάρι του Καμερούν» όπως τον προσφωνούν; «Τι σημασία έχει;» απαντά με τρανταχτό γέλιο. «Το σημαντικό είναι να μιλάνε για σένα με καλό τρόπο. Πάντως, είμαι “ζώο”, αυτό δεν το γλιτώνω».

Ιnfo:

Σήμερα, στις 22.00, στο Gazarte (Βουτάδων 32-34, Γκάζι). Εισιτήρια: 48-23 €.