Μόλις μπαίνεις στον αχανή βιομηχανικό χώρο Α της Πειραιώς 260 αντικρίζεις ένα δάσος από νυφικά και χειμάρρους υφασμάτων. Στην καρδιά του χώρου, ένας αιωνόβιος αργαλειός υφαίνει ένα καινούργιο ύφασμα από παλιά νυφικά, που κόβονται επί τόπου.
Επτά στήλες από μεταχειρισμένες λευκές γαμήλιες ενδυμασίες, που φέρουν προσωπικές ιστορίες, καθώς και προβολές με γυναίκες από την Ελλάδα και τη Νέα Υόρκη, οι οποίες μιλούν για θέματα ισότητας, μητρότητας και συντροφικότητας συνθέτουν τη βιντεο-εγκατάσταση «The Holy Bachelorette in the Wedding Cave» του Αντώνη Βολανάκη.
Ο μίτος αυτού του έργου ξεκινάει από την Πηνελόπη του Ομήρου και φτάνει ώς την «Πηνελοπιάδα» της Καναδής βραβευμένης συγγραφέως Μάργκαρετ Ατγουντ. Ας τον ξετυλίξουμε...
Τι σηματοδοτούν όλα αυτά τα νυφικά στο έργο του γνωστού καλλιτέχνη, ο οποίος μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης, όπου τα τελευταία χρόνια διδάσκει στο Τμήμα Τέχνη και Πολιτική του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU);
Και ποιο ρόλο παίζουν στην εικαστική προσέγγισή του; «Tο νυφικό είναι κοινωνική στολή που σηματοδοτεί μια σύμβαση», επισημαίνει ο ίδιος. «Μοναδικό για τη γυναίκα, καθώς δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο για τον άνδρα, λειτουργεί ως μνήμη μετάβασης από την αγνότητα στη μητρότητα. Συμβολίζει τη στιγμή που μια κόρη ετοιμάζεται να γίνει μητέρα.
Με άλλα λόγια, το νυφικό αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο-φετίχ, ένα ένδυμα που θα εμφανίζει την εσωτερική του πλευρά αποκαλύπτοντας τον κόπο που καταβλήθηκε για την κατασκευή του, εξ ου και ο αργαλειός που υπενθυμίζει τη διαδικασία: ύφασμα-σχεδιασμός-ραφή-χειρωναξία».
Ο καλλιτέχνης ταυτοχρόνως συλλέγει ερωτήσεις για θέματα, διαχρονικά και επίκαιρα, που απασχολούν έντονα τις γυναίκες και θα ήθελαν να τις θέσουν σε άλλες γυναίκες. Επειτα, κινηματογραφεί πολλές διαφορετικές απαντήσεις σε Ελλάδα και Νέα Υόρκη και τις προβάλλει στον χώρο ανάμεσα στα νυφικά.
Η ιδέα αυτή, της συνομιλίας μεταξύ αγνώστων, προϋπάρχει στο έργο του. Εχει επιμεληθεί μια σειρά από ανάλογα πρότζεκτ, που έφεραν σε συνέργεια εικαστικούς, συγγραφείς και ερευνητές φιλοσοφίας, με πιο πρόσφατο αυτό της Ιθάκης, όπου ποιητές από την Αμερική και την Ελλάδα δημιούργησαν ποιητικά εργαστήρια με τους κατοίκους του νησιού.
Στο «The Holy Bachelorette in the Wedding Cave» ο Αντώνης Βολανάκης για πρώτη φορά συνδυάζει τις δύο πρακτικές που χαρακτηρίζουν τη δουλειά του των τελευταίων χρόνων: τη χρήση των νυφικών και τη διαδικασία των συζητήσεων. Οπως λέει: «Το απόν σώμα στα άδεια νυφικά ενσαρκώνουν οι βιντεο-προβολές γυναικών.
Με ενδιαφέρει πολύ το πώς υφαίνεται η συζήτηση γυναικών με γυναίκες. Στην Ελλάδα πρέπει όλοι να αφουγκραστούμε, να καταλάβουμε και να ενδυναμώσουμε τη γυναικεία αφήγηση. Αυτό προσπαθώ κι εγώ. Ας ακούσουμε ξανά τη γνωστή Πηνελόπη, τη σύζυγο του Οδυσσέα. Πιστεύω ότι βαθιά μέσα της δεν επιθυμούσε να επιστρέψει ο άνδρας της».
Η ερευνητική διαδικασία για την εγκατάσταση διέτρεξε πολλές Πηνελόπες και σχετίστηκε ιδιαιτέρως με την «Πηνελοπιάδα» της Μάργκαρετ Ατγουντ -βιβλίο που παίρνει τον γνωστό μύθο και τον μεταφέρει στο παρόν, με φεμινιστικές προεκτάσεις (εκδ. Ωκεανίδα).
Μάλιστα, ο Αντώνης Βολανάκης συνάντησε τη φημισμένη συγγραφέα στη Νέα Υόρκη, μίλησαν για το πρότζεκτ κι από τότε βρίσκεται σε δημιουργικό διάλογο μαζί της για όλα τα θέματα που αφορούν τις γυναίκες.
Γι’ αυτό ακριβώς στις 21 Ιουλίου θα παρουσιαστεί ένα απόσπασμα της «Πηνελοπιάδας», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, όπως ακριβώς δούλεψαν το κείμενο η Ατγουντ και ο Βολανάκης. Η ανάγνωση θα γίνει με τις: Ξανθή Γεωργίου, Τζωρτζίνα Κακουδάκη, Ευτυχία Κιουρτίδου, Ελένη Μποζά, Αννα Παγκάλου, Καλλιόπη Παναγιωτίδου και Δανάη Σιώζιου, ενώ θα ακολουθήσει συζήτηση.
Τον σχεδιασμό των φωτισμών για την εγκατάσταση έχει αναλάβει ο διάσημος Γάλλος φωτιστής Ζεράλντ Καρλικόφ, ο οποίος φωτίζει μεταξύ άλλων το Λούβρο στο Αμπου Ντάμπι και το Fondation Cartier στο Παρίσι, έχοντας ξεκινήσει την καριέρα του δίπλα στον Αντουάν Βιτέζ.
Info:
Πειραιώς 260 (Α). Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Ιουλίου. Καθημερινά 19.30-23.00. Είσοδος δωρεάν. Στις 21 του μήνα ανάγνωση «Η Πηνελοπιάδα: ένα απόσπασμα».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας