Γέφυρες αλληλεγγύης για τους κατατρεγμένους της Γης

Ο Γερμανός ιστορικός Bastian Fleermann, κατά τη διεξαγωγή ηλεκτρονικής έρευνας στη Βιβλιοθήκη της Βιέννης για τη μελέτη του Ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας των Εβραίων, βρήκε τυχαία σε αγγλικά έγγραφα αρχείου μια πολύτιμη έκθεση, ένα τυχαίο εύρημα. Πρόκειται για μια σπάνια έκθεση της ναζιστικής αστυνομίας σχετικά με τη μετακίνηση σχεδόν 1.000 Εβραίων από το Ντίσελντορφ προς το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης στο Μινσκ στις 14 Νοεμβρίου 1941.

Η έκθεση ήταν γραμμένη από τον αξιωματικό της αστυνομίας και μέλος των SS, Wilhelm Meurin, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη φύλαξη της αμαξοστοιχίας που απομάκρυνε με τη βία, σε καιρικές συνθήκες κατάψυξης, τους δυστυχείς ανθρώπους από το Ντίσελντορφ ανατολικά, σε ένα τρομακτικό ταξίδι τεσσάρων ημερών.

40ό UrbanArt Festival στο Ντίσελντορφ

Σε επτά σελίδες περιγράφει ανατριχιαστικά το 96ωρο ταξίδι προς τον θάνατο -στις τρομερές θερμοκρασίες των -18 βαθμών Κελσίου- για 992 Εβραίους που αναγκάστηκαν να στοιβαχτούν σφιχτά ο ένας δίπλα στον άλλον και να στέκονται όρθιοι στις φορτάμαξες χωρίς θέρμανση αλλά και χωρίς καθόλου πόσιμο νερό μετά τα ρωσικά σύνορα.

Αναφέρει μάλιστα πως παρόλο που 300 εξουθενωμένα άτομα από το τρένο δεν ήταν πλέον σε θέση ούτε καν να περπατήσουν, οι διαταγές τους ήταν «...να εκφορτωθούν στο Μινσκ ταχύτατα». Αναφέρει μάλιστα πως 8.000 Ρώσοι Εβραίοι είχαν ήδη «μεταφερθεί και εκτελεστεί» σ’ αυτό το γκέτο του Μινσκ.

Κατέγραψε με λεπτομέρειες κάθε στάση της μακράς διαδρομής προς το στρατόπεδο συγκέντρωσης, χωρίς όμως να αναφέρει τίποτα περισσότερο για την κατάσταση των κατατρεγμένων επιβατών. Αντίθετα, οι άντρες του ήταν «φρέσκοι και γεμάτοι ζήλο», χωρίς κανείς να αρρωστήσει.

Και άλλα τέτοια πολλά τρένα με ανθρώπινες ψυχές, γεμάτα μωρά και γέρους χωρίς εξαίρεση, έφευγαν από το Ντέρεντορφ, μια περιοχή στο Ντίσελντορφ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά την Κολονία στο γερμανικό ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας.

Οι ναζί από εδώ προώθησαν μαζικά περίπου 6.000 Εβραίους από την ευρύτερη περιοχή, μεταξύ 1941-1944, στα γκέτο του Μινσκ, της Ρίγας και του Τερεζίενσταντ στη Βοημία, ένα γκέτο για μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς και σκηνοθέτες, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Πράγα.

Σήμερα η γέφυρα Jülich στέκει εκεί μνημείο ολόφωτο για να θυμίζει τα χρόνια εκείνα και τα αποτρόπαια εγκλήματα του ναζιστικού καθεστώτος. Δίπλα στέκει και το παλιό δημοτικό σφαγείο, εκεί όπου όλοι αυτοί οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν περνώντας το τελευταίο τους βράδυ πριν φύγουν για το ταξίδι χωρίς επιστροφή και που στις μέρες μας αποτελεί μνημείο του Ολοκαυτώματος.

Φέτος λοιπόν, σ’ αυτόν τον τόπο μαρτυρίου πραγματοποιήθηκε το 40ό UrbanArt Festival. Οργανώνεται κάθε δύο χρόνια στη γερμανική πόλη από την Καλλιτεχνική Εταιρεία Farbfieber του εμβληματικού Kλάους Κλίνγκερ, ενός από τους σπουδαιότερους Γερμανούς καλλιτέχνες πολιτικής τοιχογραφίας, που ζωγραφίζει τα αιχμηρά έργα του σε μεγάλες επιφάνειες κτιρίων ανά την υφήλιο, μαζί με μια πολυεθνική κολεκτίβα από περίπου 100 καλλιτέχνες προερχόμενους από 20 διαφορετικές χώρες.

Το φεστιβάλ γίνεται με την υποστήριξη του δήμου του Ντίσελντορφ και φέτος, με τίτλο «Brucken Denken» (Θυμήσου τις Γέφυρες), 70 καλλιτέχνες από όλον τον κόσμο συγκεντρώθηκαν σε μια γιορτή αλληλεγγύης. Για πέντε μέρες στην τοποθεσία-μνημείο του Ντέρεντορφ, κάτω από τις ανισόπεδες οδούς και σε μια δημόσια έκταση 1.300 τ.μ. που τους παραχωρήθηκε, δημιούργησαν υπέροχες τοιχογραφίες, αιχμηρά γκράφιτι και γενικώς τέχνη στους δρόμους. Το μουντό αστικό τοπίο «στολίστηκε» επαρκώς, φέρνοντας μηνύματα αδελφοσύνης και δράσης για όλους τους κατατρεγμένους της Γης.

Οι γέφυρες ενώνουν το χθες με το σήμερα καθώς ο τόπος εκεί φέρνει τις ανατριχιαστικές μνήμες του που προβάλλονται στο τώρα και στη συλλογική μας μνήμη. Διογκώνονται οι σκέψεις στο τραγικό παρόν, φέρνοντας εικαστικές δράσεις υποστήριξης για τους πρόσφυγες, τους μετανάστες και τους διωκόμενους του κόσμου μας.

Ανάμεσα στους καλλιτέχνες και ο δικός μας Μιχάλης Κουντούρης, ο οποίος δημιούργησε σε μεγάλη διάσταση το εξαιρετικό σκίτσο του που δημοσιεύτηκε στην «Εφ.Συν.» με το άψυχο κορμάκι του τρίχρονου Αϊλάν που ξεβράστηκε σε παραλία του Μπόντρουμ όταν ναυάγησε η βάρκα που μετέφερε την οικογένειά του στην Κω κι ακόμα κατατρώει βασανιστικά τη μνήμη μας.

Συγκλονίζει η παραστατική του απεικόνιση, καθώς στέκει πάνω στον τοίχο που υψώνει η Ευρωπαϊκή -κατ’ όνομα- Ενωση, που προσωποποιείται σε φρουρό της Frontex απαγορεύοντας την είσοδο αυστηρά σε όλους τους συνανθρώπους μας που θαλασσοπνίγονται στη Μεσόγειο θέλοντας να φτάσουν στην ασφάλεια του ονείρου τους. Τα κοφτερά συρματοπλέγματα στη βάση του σκίτσου ολοκληρώνουν ψυχρά την παράσταση και πληγώνουν ανεπανόρθωτα την ανθρωπιά μας.

Ο μικρός Αϊλάν μαζί με άλλα παιδιά, νέους, γέρους, πατεράδες και έγκυες γυναίκες, θύματα όλοι πολέμων στη Συρία, στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και αλλού στον κόσμο μας. Ανθρώπινες απώλειες στην κλειστή Μεσόγειο που από ενωτική θάλασσα φιλίας γίνεται υγρός τάφος κηρυγμένων και ακήρυκτων οικονομικών πολέμων.

Γροθιά στο θυμικό μας η τοιχογραφία του, στέκει εκεί μαζί με τα άλλα έργα που ακουμπούν αρμονικά το ένα πλάι στο άλλο με τα ολοζώντανα χρώματά τους, σηματοδοτώντας τις σκέψεις μας για όλα τα θύματα του πολέμου σε όλες τις χρονικές φάσεις της Ιστορίας.

Μια από τις συγκλονιστικές στιγμές του φεστιβάλ ήταν όταν παιδιά κάθε ηλικίας άρπαξαν χρώματα και μπογιές και δημιούργησαν τον δικό τους πανέμορφο τοίχο αισιοδοξίας, παράθυρο για έναν μελλοντικό κόσμο που θα μας χωράει όλους χωρίς απαγορεύσεις και αποκλεισμούς. Τα μάτια των παιδιών λάμπουν πάντα καθάρια όταν οραματίζονται τους χρόνους που έρχονται.

Τώρα που η Ακροδεξιά, οι ναζιστές και οι φασίστες ξανασηκώνουν κεφάλι στην Ευρώπη, ήρθε δυναμικά φέτος το UrbanArt Festival και έφερε ενωτικές γέφυρες που αγκαλιάζουν τις θύμησες για όλα τα τραγικά ανθρώπινα θύματα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το σήμερα.

Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, καθώς αιχμηρές τοιχογραφίες και εμπνευσμένα γκράφιτι γίνονται διαμαρτυρία, ελεύθερη έκφραση, κορυφαίες παραστάσεις σε δημόσιους χώρους, που μπορούν να προβληματίσουν, να αλλάξουν τις σκέψεις, να γίνουν η λάμψη που θα φωτίσει συνειδήσεις, γιατί αποτυπώνουν όλη τη δυναμική της εποχής μας. Το μέλλον πρέπει να ακτινοβολεί ελπιδοφόρα, φέρνοντας χαρά και ασφάλεια για όλο τον κόσμο και πρωταρχικά τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και τη διαφορετικότητα.