Στα οφέλη της λύσης «win-win» για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, την οποία προωθεί τα τελευταία χρόνια η μη κερδοσκοπική οργάνωση Parthenon Project και στους τρόπους υλοποίησής της, επικεντρώθηκε ο ιδρυτής της, Γιάννης Λέφας. Μία εβδομάδα πριν από τις ευρωεκλογές και έναν μήνα πριν από τις εκλογές στη Βρετανία, ο ομογενής βιομήχανος χημικών από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος ζει στο εξωτερικό και μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες -καθώς διαθέτει 17 εργοστάσια σε όλο τον κόσμο- βρέθηκε στην Αθήνα και είχε (τη Δευτέρα το μεσημέρι) συνάντηση με μικρή ομάδα δημοσιογράφων στους οποίους ανέπτυξε το σκεπτικό του, παρουσία του Νίκου Αλιβιζάτου, ομότιμου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ιδρυσε τη μη κερδοσκοπική οργάνωση πριν από εφτά χρόνια έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη σημαντικών Βρετανών πολιτικών (όπως ο πρώην υφυπουργός Πολιτισμού του Συντηρητικού Κόμματος, Εντ Βέιζι, ο οποίος είναι πρόεδρος, ο Μπεν Μπράντσο, πρώην υπουργός Πολιτισμού των Εργατικών), καλλιτεχνών (Στίβεν Φράι), δημοσιογράφων (Σάρα Μπάξτερ), καθηγητών Πανεπιστημίου (Στάθης Καλύβας, Νίκος Αλιβιζάτος) οι οποίοι είναι μέλη της. Η νομική διεκδίκηση απορρίφθηκε εξαρχής και η δράση επικεντρώθηκε στην ηθική διάσταση του θέματος και «στην άσκηση επιρροής στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ιδρύσαμε το Parthenon Project, συνεργαστήκαμε με κορυφαίες εταιρείες λόμπινγκ και δημοσίων σχέσεων και αρχίσαμε να προωθούμε τη λύση του “win-win”», είπε. Ο ίδιος βλέπει το εγχείρημα να παίρνει νέα ώθηση με την καινούργια κυβέρνηση μετά τις εκλογές στη Βρετανία, στις 4 Ιουλίου. Επιβεβαίωσε ότι το Parthenon Project είναι σε επαφή τόσο με την ελληνική κυβέρνηση όσο και με το Βρετανικό Μουσείο. «Με ακούνε όλοι αλλά θα με ενοχλήσουν όταν με χρειαστούν. Μιλάω και με το υπουργείο Πολιτισμού», σχολίασε με χιούμορ, χωρίς αποκαλύψεις. Δεν έκρυψε τη θετική γνώμη του για τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Οσμπορν. «Εχει τη δική του ατζέντα, αλλά είναι ο πρώτος που κάθεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» είπε. Ξεκαθάρισε ότι «κόκκινη γραμμή» για μια λύση «win-win» είναι «να επιστρέψουν στο Μουσείο Ακρόπολης και να επανενωθούν όλα τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και να μην υπάρχει δέσμευση στη συμφωνία ότι η χώρα μας δεν θα διεκδικήσει οποιοδήποτε άλλο πολιτιστικό αγαθό στο μέλλον».
Η Ελλάδα θα πάρει πίσω όλα τα Γλυπτά και η Βρετανία θα εξασφαλίσει στη θέση τους σπάνια αριστουργήματα τα οποία θα εκτίθενται σε περιοδικές εκθέσεις. Για την πραγμάτωση του εγχειρήματος προτείνεται η δημιουργία διακρατικού ιδρύματος που θα διοικείται από εκπροσώπους των δύο χωρών και εκτός από την εξασφάλιση της χρηματοδότησης θα αναλαμβάνει εκπαιδευτικές δράσεις, υποτροφίες, κ.ά.
Για το ακανθώδες θέμα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος προτείνεται μια «δημιουργική ασάφεια» αφού θεωρείται απίθανο να παραδεχτούν οι Βρετανοί την κλοπή του Ελγιν ή να αλλάξει ο βρετανικός νόμος περί επιστροφής πολιτιστικών αγαθών. Εφόσον λοιπόν υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές, δεν θα μνημονεύεται πουθενά η ιδιοκτησία των Γλυπτών. Για τη βρετανική πλευρά, η πρόταση προβλέπει τον μετασχηματισμό της Duveen Gallery, στο Βρετανικό Μουσείο, σε Hellenic Gallery, όπου θα εκτίθενται τα ελληνικά έργα που θα στέλνουμε ως δάνεια και θα ανανεώνονται κάθε έξι μήνες. Χαρακτηρίζεται «χρυσή ευκαιρία» η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία καθώς το Βρετανικό Μουσείο έχει προκηρύξει διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον επανασχεδιασμό της Δυτικής του Πτέρυγας (όχι κλειστό όπως έκανε η κυρία Μενδώνη για την ανακαίνιση και επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου) και αναζητά απελπισμένα χορηγούς. Μέσω λοιπόν του ιδρύματος, μπορούν να βρεθούν κεφάλαια τα οποία θα διατεθούν για τη δημιουργία της Hellenic Gallery.
Κατά σύμπτωση στον ίδιο χώρο, την ίδια ώρα, βρίσκονταν τη Δευτέρα -σε διαφορετικά τραπέζια- ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας. Θυμίζουμε ότι ο κ. Σαμαράς το 2014 είχε καλέσει ομάδα Βρετανών νομικών, ανάμεσά τους και η Αμάλ Αλαμουντίν, προκειμένου να διερευνηθεί η νομική οδός της διεκδίκησης. Ο κ. Δένδιας, ως υπουργός Εξωτερικών, είχε συμμετάσχει στις μυστικές συναντήσεις με τον Τζορτζ Οσμπορν, μαζί με τον πρωθυπουργό και τον Γιώργο Γεραπετρίτη, τότε υπουργό Επικρατείας, καθώς η κυβέρνηση από την προηγούμενη θητεία της καλλιεργούσε προσδοκίες για την επιστροφή των Γλυπτών ρίχνοντας τους προβολείς στο πρόσωπο του Κυριάκου Μητσοτάκη και στην προσωπική του διαμεσολάβηση.
Η Τουρκία διευκρινίζει ότι ουδέποτε υπήρξε φιρμάνι του σουλτάνου Σελίμ Γ’ υπέρ της λεηλασίας του Ελγιν
Το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, το Μουσείο Ακρόπολης αλλά και η εθνική αντιπροσωπεία της Τουρκίας στη Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσής τους (ICPRCP) γνωρίζουν από το 2019 ότι ουδέποτε υπήρξε φιρμάνι του σουλτάνου Σελίμ Γ’ με το οποίο έδινε άδεια στον Ελγιν να λεηλατήσει τον Παρθενώνα. Καταρρίπτεται έτσι το βασικότερο επιχείρημα της βρετανικής πλευράς ότι τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νόμιμα. Το θυμήθηκαν όλοι πέντε χρόνια μετά. Μπράβο. Ποτέ δεν είναι αργά. Για την Ιστορία θυμίζουμε ότι ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, ο αείμνηστος Δημήτρης Παντερμαλής, ήταν εκείνος που ανέθεσε στους Τούρκους ειδικευμένους ερευνητές στα αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Ζεϊνέπ Εγκέν και ο Ορχάν Σακίν, την έρευνα για την περίοδο 1800 - 1832. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους είχαν παρουσιαστεί στο Μουσείο Ακρόπολης, σε διεθνές συνέδριο (18/2/19), αποκαλύπτοντας ότι δεν σώζεται κανένα φιρμάνι αλλά μια μεταγενέστερη φιλική επιστολή -μεταφρασμένη από τα ιταλικά- του Καϊμακάμ Πασά που έδινε άδεια στον Ελγιν να πάρει εκμαγεία από τα Γλυπτά! «Η βάση της βρετανικής πλευράς είναι ότι διαθέτει έγγραφο για τη μετακίνηση των Γλυπτών. Οταν αποδεικνύεται όμως ότι αυτό δεν είναι φιρμάνι με εντολή αυτοκράτορα, τότε η μετακίνηση είναι αυτομάτως παράνομη γιατί γνωρίζουμε από αρχεία φιρμανιών ότι χωρίς εντολή σουλτάνου δεν μπορούσε να γίνει καμία μετακίνηση αρχαιοτήτων» εξηγούσε, τότε, ο καθηγητής στην «Εφ.Συν.» («Δεν υπήρξε φιρμάνι για την εξαγωγή των Γλυπτών», 29/3/19). Εκείνες τις ημέρες μάλιστα η τουρκική εφημερίδα Hurriyet είχε παρουσιάσει στο πρωτοσέλιδό της την έρευνα των δύο Τούρκων επιστημόνων.
Το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο μετά την παρέμβαση της Τουρκάλας αντιπροσώπου στη Διακυβερνητική Eπιτροπή της UNESCO, Ζεϊνέπ Μποζ, η οποία κατά την 24η Σύνοδο στο Παρίσι (29 & 30/5/24) είπε ότι «δεν είναι σε γνώση μας η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά», υποστηρίζοντας τις θέσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας η οποία παρουσίασε το ιστορικό της υπόθεσης, τα επιχειρήματά μας και έδωσε έμφαση στην απουσία φιρμανιού του τότε σουλτάνου Σελίμ Γ’ προς τον Ελγιν («Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στη Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO», «Εφ.Συν.», 3/6/24).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας