«Κρυμμένες» διατάξεις, αποκλεισμός αρχαιολόγων και άλλα «επιτεύγματα»

«Είναι εντυπωσιακή η προσπάθεια της υπουργού Πολιτισμού να μην ακουστεί εντός της αίθουσας της Βουλής η κριτική στη συστηματική προσπάθειά της να πλήξει την Αρχαιολογική Αυτεπιστασία και να ανοίξει τον δρόμο στην έμμεση ιδιωτικοποίηση των σωστικών ανασκαφών (...)», καταγγέλλει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων που δεν θα παραστεί στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου θα συζητηθούν και μια σειρά από άρθρα που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά και τον ΟΔΑΠ. Ευπρόσδεκτη είναι πάντως η ΠΟΕ-ΥΠΠΟ, η οποία τελεί πάντα υπό την προεδρία του υπόδικου Γ. Τσακοπιάκου και εκπροσωπεί όλους τους εργασιακούς κλάδους του ΥΠΠΟ πλην των αρχαιολόγων

Το σχέδιο νόμου που έχει καταθέσει το υπουργείο Πολιτισμού και συζητείται στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, είναι γνωστό για τα «μέτρα» προστασίας και ενίσχυσης «του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής απόδοσής του» καθώς και για «την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς». Οσοι ασχολούνται ομολογούν ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε καινοτομία, σαφές μέτρο προστασίας κι ότι ακόμα και η ποσόστωση είναι προσχηματική.

Ωστόσο το σχέδιο νόμου εμπλουτίζεται από «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και λοιπές διατάξεις του υπουργείου Πολιτισμού». Και εκεί μεθοδευμένα και πονηρούτσικα η πολιτική ηγεσία περνάει μια σειρά από άρθρα που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά και τον ΟΔΑΠ. Σε αυτές τις διατάξεις είχε «κρύψει» η κ. Μενδώνη και την παραχώρηση των συστηματικών ανασκαφών σε ιδιώτες σε έργα μεγάλων επενδύσεων, κάτι που «μάζεψε» κάπως τελικά στο σχέδιο νόμου, δίνοντας με το άρθρο 27 τη δυνατότητα για την τέλεση αρχαιολογικών έργων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τα οποία εποπτεύονται από το υπουργείο Πολιτισμού - όπως είναι για παράδειγμα ο ΟΔΑΠ ή τα πέντε μεγάλα κρατικά μουσεία που πριν από έναν χρόνο με νόμο το νομικό καθεστώς τους μετατράπηκε σε ΝΠΔΔ. Στο μέλλον αυτές οι περιπτώσεις δύνανται να αναλαμβάνουν και να εκτελούν απευθείας αρχαιολογικό έργο, δηλαδή ανασκαφές, αναστηλώσεις, στερεώσεις, μελέτες, αναδείξεις, συντηρήσεις κοκ. Δεν ξέρουμε αν οι διορισμένες διοικήσεις των μουσείων αποφασίσουν να παίξουν έναν τέτοιο ρόλο. Ωστόσο όσοι κοιτούν στο μέλλον δεν αποκλείουν μια σύμπραξη του ΟΔΑΠ με ιδιωτικές εταιρείες για την εκτέλεση αρχαιολογικών έργων, που φαίνεται ζητούμενο στην πολιτική της κ. Μενδώνη.

Η κ. Μενδώνη με το άρθρο 17 δίνει επίσης τη δυνατότητα στον ΟΔΑΠ (έχει γίνει το αγαπημένο «άσωτο» τέκνο της) να προχωράει σε απευθείας αναθέσεις μέχρι 60.000 ευρώ και με το άρθρο 18 να παραχωρεί και τα πωλητήρια σε ιδιώτες, όπως έγινε πρόσφατα με τα αναψυκτήρια, αλλά και να προσλαμβάνει υπαλλήλους ΙΔΟΧ για τα πωλητήρια, με «απαιτούμενα» την καλή γνώση των αγγλικών, την εργασιακή εμπειρία και «το αποτέλεσμα συνέντευξης που διενεργείται από τον διαχειριστή εκάστου πωλητηρίου»!

Ισως λοιπόν για να αποφύγει τον τεκμηριωμένο αντίλογο για όλα αυτά η ίδια φρόντισε να αποκλείσει τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων από την ακρόαση φορέων της αρμόδιας Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, γεγονός που, όπως κατήγγειλε ο ΣΕΑ με ανακοίνωσή του, «συμβαίνει για πρώτη φορά στα μεταπολεμικά χρόνια». Αν και πρόκειται για τον κατεξοχήν φορέα τον οποίο αφορούν οι «λοιπές διατάξεις», καθώς εκπροσωπεί τους αρχαιολόγους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που διεξάγουν το αρχαιολογικό έργο ανά την επικράτεια, και όλα τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης συμφώνησαν στην ακρόασή του (στις 10/4/24) τελικά αποκλείστηκε, καθώς, «κατά τα φαινόμενα, ο πρόεδρος της Επιτροπής δεν έλαβε την έγκριση της υπουργού Πολιτισμού. Αντιθέτως, με τη σύμφωνη γνώμη της υπουργού προσκλήθηκε στην Επιτροπή η ΠΟΕ-ΥΠΠΟ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Υπουργείου Πολιτισμού), η οποία εκπροσωπεί όλους τους εργασιακούς κλάδους του ΥΠΠΟ, πλην όμως των αρχαιολόγων». Η ανακοίνωση αναφέρεται στις εκκρεμότητες με τη Δικαιοσύνη που έχουν μέλη του προεδρείου και ο ίδιος ο πρόεδρος της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ (Γιάννης Τσακοπιάκος), οι οποίοι «είναι κατηγορούμενοι σε δίκη υπό εξέλιξη για τέσσερα κακουργήματα και ένα πλημμέλημα, για διασπάθιση δημοσίου χρήματος (συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, πλαστογραφία, ηθική αυτουργία σε πλαστογραφία, νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, υπεξαίρεση από κοινού και κατ’ εξακολούθηση) μετά από ελέγχους του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Σώματος Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης...» γράφει η ανακοίνωση. «Είναι εντυπωσιακή η προσπάθεια της υπουργού Πολιτισμού να μην ακουστεί εντός της αίθουσας της Βουλής η κριτική στη συστηματική προσπάθειά της να πλήξει την Αρχαιολογική Αυτεπιστασία και να ανοίξει τον δρόμο στην έμμεση ιδιωτικοποίηση των σωστικών ανασκαφών, μέσω της ανάθεσής τους σε ΝΠΔΔ, με ό,τι συνέπειες θα έχει αυτό στην προστασία των αρχαιολογικών ευρημάτων σε όλη τη χώρα».

Ο ΟΔΑΠ διαχειρίζεται πολλές χιλιάδες ευρώ κάθε χρόνο από τα εισιτήρια, τα αναψυκτήρια, τα πωλητήρια και εν γένει τα έσοδα από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία και τα κρατικά μουσεία μας.

Τα οποία οφείλει να αυξάνει και να ανακατανέμει. Θυμίζουμε ότι αναδιοργανώθηκε με τον Ν. 4761/ 2020 με στόχο την «αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στους επισκέπτες», όπως έλεγε η υπουργός Πολιτισμού. Και όπως εύστοχα θύμισε κατά την ομιλία της η Καλλιόπη Βέττα, βουλεύτρια Κοζάνης και τομεάρχης Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., είναι «η τρίτη φορά μέσα σε 4 χρόνια που η κ. Μενδώνη φέρνει ρυθμίσεις “για τον εκσυγχρονισμό” και την “αποδοτικότερη λειτουργία” του ΟΔΑΠ, που η ίδια (επαν)ίδρυσε το 2020 ομολογώντας προφανώς την αποτυχία της».

Παράλληλα έθιξε την κατάσταση στα πέντε κρατικά μουσεία που μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ («Μια κλοπή και δεκάδες περιστατικά δυσλειτουργίας», «Εφ.Συν.» 9/4/24) και όπως είπε: «Λογοδοσία όμως δεν έχει υπάρξει ούτε από το διορισμένο Δ.Σ. της υπουργού στον ΟΔΑΠ, που ακόμα δεν έχει αναλάβει καμία ευθύνη για τα πλαστά εισιτήρια που πλημμύρισαν τον Βράχο της Ακρόπολης το καλοκαίρι του 2023. Αντί λογοδοσίας, η κ. Μενδώνη έρχεται με αυτό το νομοσχέδιο να προσφέρει στον ΟΔΑΠ και νέα όπλα αδιαφάνειας, όπως είναι η αύξηση του ορίου των απευθείας αναθέσεων στις 60.000 ευρώ και οι αθρόες φωτογραφικές προσλήψεις υπαλλήλων στα πωλητήρια του Οργανισμού μέσω συνέντευξης στους διαχειριστές των πωλητηρίων, τα οποία στη συνέχεια ο ΟΔΑΠ θα τα μισθώσει σε ιδιώτες.

Δυστυχώς για τους πολίτες αλλά και για την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς και περιουσίας, ο ΟΔΑΠ επί των ημερών της κυβέρνησης της Ν.Δ. όχι μόνο δεν εκσυγχρονίστηκε αλλά μετατρέπεται ταχύτατα σε όχημα αδιαφάνειας, σε εκκολαπτήριο παρασιτικής επιχειρηματικότητας, σε όργανο εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων, σε παράθυρο κομματικών διορισμών».