Οταν η κυβέρνηση ευχαριστεί τον Λ. Στερν που «συγκέντρωσε» ελληνικές αρχαιότητες!

Εγινε κι αυτό όπως προέβλεπε η (διαβόητη) συμφωνία, να παρουσιαστεί δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2024 στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης το σύνολο των 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων της Συλλογής Στερν όπου θα παραμείνουν για μισό αιώνα! Η συμφωνία κυρώθηκε με νόμο που έφερε στη Βουλή η κυβέρνηση Μητσοτάκη τον Σεπτέμβριο του 2022 και πέρασε μόνο με τις ψήφους της πλειοψηφίας. Στα προχθεσινά εγκαίνια στο Great Hall του ΜΕΤ, ο Ελληνας πρωθυπουργός, ο οποίος επρόκειτο να ταξιδέψει αλλά λόγω ασθένειας δεν κατέστη δυνατό, στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του ευχαρίστησε πρώτα πρώτα τον «Λέοναρντ» που... «συγκέντρωσε» τη συλλογή! «Κυρίες και κύριοι, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω ευχαριστώντας τον Leonard Stern που συγκέντρωσε αυτή την εξαιρετική συλλογή. Leonard, το πάθος και η γενναιοδωρία σου κατέστησαν δυνατή αυτή τη συνεργασία».

Τι κι αν είναι γνωστό ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους οι κυκλαδικές αρχαιότητες που βγήκαν στο εξωτερικό τις περασμένες δεκαετίες είναι προϊόντα αρχαιοκαπηλίας από σημαντικές θέσεις του κυκλαδικού πολιτισμού, που διακινήθηκαν παρανόμως μέσω δημοπρασιών μεγάλων οίκων και η χώρα μας είχε κάθε νόμιμο και ηθικό λόγο να διεκδικήσει την κυριότητα και την κατοχή τους. Τι κι αν είναι γνωστό ότι η μεγάλη ζήτηση που εκδηλώθηκε από συλλέκτες της οικονομικής ελίτ στα μέσα του 20ού αιώνα, είχε αποτέλεσμα να διακινηθούν στην αγορά πολλά κίβδηλα. Τι κι αν είναι γνωστό ότι τουλάχιστον ένα, το ειδώλιο με αριθμό 29 της Συλλογής Στερν, περιλαμβάνεται στο αρχείο φωτογραφιών του καταδικασμένου για αρχαιοκαπηλία Τζανφράνκο Μπεκίνα, όπως αποκάλυψε η έρευνα του αρχαιολόγου δρος Χρήστου Τσιρογιάννη με ειδικότητα την έρευνα διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων. Σε συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» είχε δηλώσει: «Το υπουργείο πρέπει να ενημερώσει άμεσα την Εισαγγελία της Ν. Υόρκης». Αλλά και ο δικός μας δημοσιογράφος και ερευνητής Νικόλας Ζηργάνος είχε δημοσιεύσει στην «Εφ.Συν.» και στον ιστότοπο «Solomon» όλα τα ντοκουμέντα που αποδεικνύουν τη διαδρομή του ειδωλίου αρ. 29 μέχρι τη Συλλογή Στερν με ενδιάμεσο σταθμό τον αρχαιοκάπηλο Μπεκίνα.

Τι κι αν είναι γνωστό ότι η ελληνική κυβέρνηση, αντί να διεκδικήσει νομικά τις αρχαιότητες, παραιτήθηκε από κάθε ένδικη διεκδίκηση για παρανόμως εξαχθέντα αρχαία και προχώρησε στη συμφωνία (κυρώθηκε με τον νόμο 4968/2022), με τους όρους που επέβαλε ο Αμερικανός διεσεκατομμυριούχος. Η συμφωνία έγινε μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, του ιδιωτικού Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού Ντελαγουέρ στο οποίο ανήκει η ιδιοκτησία των κυκλαδικών αρχαιοτήτων, ενώ συστάθηκε με σκοπό την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας! Με παρέμβασή της η Μαρία Καραμανώφ, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος, τ. αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, τον Σεπτέμβριο του 2022 είχε κάνει λόγο για σύμβαση επωφελή για τον ιδιώτη κάτοχο της συλλογής, πολλαπλώς επικερδή για το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης αλλά επαχθή και απαξιωτική για το ελληνικό Δημόσιο.

Ο κ. Μητσοτάκης πάντως προχθές μέσω του μηνύματός του νομιμοποίησε πλήρως τη Συλλογή Στερν, όπως και η υπουργός Πολιτισμού που παρέστη στα εγκαίνια. Και το πιο τραγικό είναι ότι επιχειρούν να «κοπιάρουν» τη συμφωνία προκειμένου να λειτουργήσει ως «οδηγός» για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών του Παρθενώνα.

«Η συμφωνία σηματοδοτεί την έναρξη μιας 50ετούς συνεργασίας που αναγνωρίζει την κυριότητα της έκθεσης στην Ελλάδα, χωρίς προσφυγή στα δικαστήρια. Και διασφαλίζει ότι οι λέξεις «Δάνειο της Ελληνικής Δημοκρατίας - Υπουργείο Πολιτισμού» υιοθετούνται ως μέρος μιας τέτοιας συμφωνίας για πρώτη φορά διεθνώς. Αλλά, εξίσου σημαντικό είναι ότι φανερώνει ένα πλαίσιο νέων δυνατοτήτων γύρω από τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αρχαιότητα.

Για πρώτη φορά αυτή η συλλογή θα παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη, αφού μέρος της είχε εκτεθεί στην Ελλάδα, την πατρίδα της. Πράγματι, από τα 161 έργα που εκτίθενται, 15 από τα σημαντικότερα έχουν ήδη βρεθεί τον τελευταίο χρόνο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σε μια παγκόσμια πρεμιέρα με τίτλο «Γυρισμός. Κυκλαδικοί θησαυροί στο ταξίδι της επιστροφής»...», είπε ο κ. Μητσοτάκης. «...Δεδομένου ότι οι αποδεικτικές διαδικασίες για οποιαδήποτε δικαστική διεκδίκηση γύρω από πολιτιστικά αγαθά είναι στις περισσότερες περιπτώσεις πολύ δύσκολες, δαπανηρές και περίπλοκες, μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση είναι συχνά η πιο πρακτική προσέγγιση.

Η σημερινή συνεργασία είναι το αποκορύφωμα αυτού του πραγματισμού. Αυτό έχει σημασία γιατί άλλοι παρακολουθούν και αναρωτιούνται τι άλλο είναι δυνατό.

Μιλάω φυσικά για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Το πιο εμβληματικό, το πιο σημαντικό έκθεμα της κλασικής Ελλάδας στο απόγειό της, που σήμερα δεν βρίσκονται στο σύνολό τους στην Ελλάδα...», είπε μεταξύ άλλων ο Ελληνας πρωθυπουργός.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η ομιλία της κ. Μενδώνη, η οποία εξακολουθεί να αγνοεί τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της αλλά και να αποκρύπτει την αλήθεια. «...κάθε περίπτωση επαναπατρισμού είναι μοναδική. Στην περίπτωση της Συλλογής Leonard Stern, της σημαντικότερης ιδιωτικής συλλογής κυκλαδικών αρχαιοτήτων διεθνώς, η συνήθης τακτική του υπουργείου για εξωδικαστική διευθέτηση της διεκδίκησης υπαγορεύτηκε στην πραγματικότητα από την παντελή έλλειψη υποστηρικτικών στοιχείων. Οπως εξακριβώθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, καμία από τις 161 αρχαιότητες δεν έχει ποτέ καταγραφεί ως κλεμμένη και επίσης δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ή οποιαδήποτε ενδεικτική πληροφορία για το πότε και πώς ανακαλύφθηκαν και εξήχθησαν από την ελληνική επικράτεια ή για τη διαδρομή και την τύχη τους μέχρι να φτάσουν στη Νέα Υόρκη».

Η συμφωνία προβλέπει επίσης ότι έπειτα από 50 χρόνια που θα επιστρέψουν οι αρχαιότητες στην Ελλάδα, θα εκτίθενται μόνιμα στο ιδιωτικό Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις η υπουργός Πολιτισμού είχε προσθέσει προφορικά το 2022 και το δημόσιο Μουσείο Κυκλαδικού Πολιτισμού που ετοιμάζεται στη Νάξο για την έκθεσή τους. Ενδεικτικό του ρόλου που έχει διαδραματίσει και θα παίξει στο μέλλον το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είναι η αναφορά του στο γεγονός με δελτίο Τύπου που εξέδωσε χθες και όπως αναφέρει, οι 161 αρχαιότητες παρουσιάζονται σε αίθουσα του Μητροπολιτικού Μουσείου (που φέρει το όνομα του συλλέκτη) και έχει την επιγραφή «Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Πολιτισμού & Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Αθήνας, Δάνειο Κυκλαδικής Τέχνης προς το ΜΕΤ». Στο δικό του δελτίο Τύπου το υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει ότι στην αίθουσα υπάρχει η επιγραφή «Ελληνική Δημοκρατία-Υπουργείο Πολιτισμού. Δάνειο Κυκλαδικής Τέχνης στο ΜΕΤ». Λάθος ή εσκεμμένη απόκρυψη;