«Υψηλό κόστος» έχουν οι καταλήψεις ή η υποβάθμιση του καλλιτεχνικού κόσμου;

Μετράμε ήδη τρεισήμισι ολόκληρους μήνες από τη στιγμή που οι καλλιτέχνες άρχισαν να αντιδρούν στο Π.Δ. 85/2022 που εξισώσει τα πτυχία τους με το απολυτήριο Λυκείου. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου (καλλιτεχνικά σωματεία, σύλλογοι, εργατικά σωματεία, μαθητές/τριες Καλλιτεχνικών Σχολείων, καθηγητές, πολίτες κ.λπ.) προέβαλαν όχι μόνο συγκεκριμένα αιτήματα, αλλά κυρίως την ηθική αποκατάστασή τους, καθώς χρόνια τώρα κράτος και κοινωνία (με ελάχιστες εξαιρέσεις) τους αντιμετωπίζουν από «χομπίστες» έως και... «περιθωριακούς».

Πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλα τα παραπάνω έπαιξαν και οι σπουδαστές: οι καταλήψεις ξεκίνησαν στις δραματικές σχολές και στα μεγάλα κρατικά θέατρα (Εθνικό - Τσίλερ και Ρεξ, Βασιλικό Θέατρο στη Θεσσαλονίκη, Απόλλων στην Πάτρα), όλοι οι καθηγητές των Δραματικών Σχολών Εθνικού, ΚΘΒΕ και ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας παραιτήθηκαν και δρώμενα που πραγματοποιήθηκαν μέσα και έξω από τις καταλήψεις έφεραν ένα επίσης πρωτόγνωρο συναίσθημα του «συν-ανήκειν» σε μια αγωνιστική κίνηση με πραγματικά υψηλά χαρακτηριστικά. Κάθε προσπάθεια (και έγιναν πολλές) εύρεσης λύσης με τα αρμόδια υπουργεία (Παιδείας, Εσωτερικών, Πολιτισμού) και τον πρωθυπουργό δεν είχε κανένα αποτέλεσμα... Και μετά ήρθε η εγκληματική τραγωδία στα Τέμπη.

Το πένθος και η οργή κατέκλυσαν πολίτες, φίλους και οικογένειες θυμάτων. Οι καλλιτέχνες στάθηκαν δίπλα τους και στήριξαν ένα ακόμη αίτημα, τόσο κοινό με το αρχικό δικό τους: το δικαίωμα στη ζωή, με αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη!

Αιτήματα

Τι γίνεται, λοιπόν, μετά από όλα αυτά; Καταρχάς τα αιτήματα των καλλιτεχνών παραμένουν τα ίδια και οι διεκδικήσεις τους επίσης (εξάλλου, επί της ουσίας, τίποτε δεν έχει διαφοροποιηθεί από κυβερνητικής πλευράς). Το ΣΕΗ και η ΠΟΘΑ, μαζί με δεκάδες ενώσεις, συλλόγους και καλλιτεχνικά σωματεία απέστειλαν αναλυτική επιστολή την προηγούμενη εβδομάδα προς όλο το κοινοβουλευτικό σώμα (και τον πρωθυπουργό φυσικά) με την οποία ουσιαστικά ζητάνε «εντός των προβλέψεων του άρθρου 16 του Συντάγματος αναγνώριση μέσω υπαγωγής όλων των αποφοίτων καλλιτεχνικών σχολών και των εργαζομένων στην Τέχνη και τον Πολιτισμό στην κατηγορία Τ.Ε. (πλην αυτών που ήδη ανήκουν στην κατηγορία Π.Ε.), κάτι το οποίο γίνεται και έχει ήδη γίνει σε ανάλογες περιπτώσεις».

Ζητάνε δηλαδή την επέκταση νόμων του 2015 και του 2017 και όσον αφορά τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά πτυχία από Ανώτερες Δημόσιες και Ιδιωτικές Σχολές Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης. Προχθές συναντήθηκαν με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΜέΡΑ25 ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα κατάθεσης από την πλευρά τους της παραπάνω τροπολογίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι απέχει από τις ψηφοφορίες, δήλωσε την πλήρη στήριξή του στις νομοθετικές αυτές προτάσεις και δεσμεύτηκε με νέο νόμο που θα τροποποιεί το Π.Δ. λύνοντας συνολικά το πρόβλημα των πτυχίων των καλλιτεχνικών σχολών. Τα υπόλοιπα κόμματα δεσμεύτηκαν να στηρίξουν επίσης την τροπολογία.

Το ΚΚΕ την κατέθεσε αυτούσια στο πρόσφατο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας για την ιδιωτικοποίηση του Παιδικού Ογκολογικού Νοσοκομείου. Ο κ. Πλεύρης δεν την έκανε δεκτή, ωστόσο η τροπολογία αποφασίστηκε να κατατίθεται συνεχώς σε κάθε νομοσχέδιο που έρχεται (αν και δεν περιμένουμε αλλαγή της κυβερνητικής στάσης). Από κει και πέρα, το ΣΕΗ κάνει διαρκώς συναντήσεις με την Πανελλήνια Ενωση Θεάτρου για την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων (άλλος ένας αγώνας που κρατάει χρόνια) και πρόκειται να συντονίσει εκ νέου τις δράσεις του.

Ολες οι καταλήψεις συνεχίζονται, εκτός αυτής του Βασιλικού Θεάτρου η οποία έληξε προχθές, δίχως καμία απολύτως ζημιά στον χώρο, μετά από 34 μέρες, με τους σπουδαστές να λένε πως «αυτό φυσικά δεν σηματοδοτεί το τέλος του αγώνα μας». Τονίζουν πως «μας είναι ξεκάθαρο ότι ο αγώνας μας δεν μπορεί να συνεχίσει μόνος αλλά ως αναπόσπαστο κομμάτι των ευρύτερων διεκδικήσεων απέναντι στην απαξίωση των ζωών μας». Ακριβώς το ίδιο ισχύει ως λογική και στις υπόλοιπες καταλήψεις, που ακόμα είναι ζωντανές: οι σπουδαστές στέκονται δίπλα στις μαζικές δράσεις πένθους και οργής για το έγκλημα στα Τέμπη, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχει έντονος προβληματισμός για το πώς και αν θα συνεχίσουν. Ωστόσο υπάρχει ένα κοινό συμπέρασμα που βγήκε από το ρεπορτάζ (μιλήσαμε με όλα τα συντονιστικά, σε κάθε πόλη): πως υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια, από πολλές πλευρές, ώστε αφενός να υποβιβαστεί ο μέχρι τώρα αγώνας των παιδιών στις καταλήψεις και από την άλλη να τις διαλύσουν.

«Υψηλό κόστος έχουν οι καταλήψεις και όχι η υποβάθμιση όλου του πολιτισμού;», «Εγραψαν πως σε κάποιες καταλήψεις είναι κυρίως αριστεριστές και πως γίνονται πολιτικές συζητήσεις. Το πρώτο δεν ισχύει, δεν κατανοούμε καν τη λέξη “αριστεριστές”. Οσο για τις πολιτικές συζητήσεις, δεν είμαστε πολιτικά όντα οι καλλιτέχνες;», «Είναι προσβλητικό προς όλους/ες μας να καταπατηθεί αυτός ο αγώνας που έχουμε διαφυλάξει με τόση προσοχή», «Γιατί πιέζουν εμάς να σταματήσουμε και όχι την κυβέρνηση; Δεν είδαμε ποτέ τον κ. Μόσχο ή τον κ. Πουλαντζά να μιλάνε στα κανάλια για τα όσα δίκαια διεκδικούμε και συμφωνούν σε αυτό»: αυτές είναι φράσεις που ακούγαμε ξανά και ξανά.

Φυσικά υπάρχει κόπωση (ψυχική και σωματική), απογοήτευση και προβληματισμός για τις επόμενες κινήσεις, που θα αποφασιστούν άμεσα. Αύριο, στις 20.00, θα γίνει μια μεγάλη συναυλία μπροστά στο Τσίλερ από ένα όνομα-έκπληξη. Στην Πάτρα οι σπουδαστές αγωνίζονται υπέροχα, παρά τις μιντιακές προβοκάτσιες. Σήμερα το Δ.Σ. του Εθνικού έχει καλέσει σε συζήτηση εκπροσώπους σπουδαστών των τριών καταλήψεων, των εργαζόμενων στο θέατρο, καθώς και των θιάσων που κάνουν ήδη πρόβες. Αυτό το τελευταίο είναι κάπως περίεργο, καθώς μπορεί να εκληφθεί ως ένα είδος συναισθηματικού εκβιασμού...

«Οι ηθοποιοί θέλουν να παίξουν. Δεν γίνεται μόνο το Εθνικό να παραμένει κλειστό. Είναι ώρα να σταματήσουν οι καταλήψεις, να βρεθεί άλλος τρόπος με το θέατρο ανοιχτό» μας είπε ο πρόεδρος του Δ.Σ., Β. Πουλαντζάς. Κάτι αντίστοιχο είχε δηλώσει και ο καλλιτεχνικός διευθυντής Γ. Μόσχος, λέγοντας πως «η διεκδίκηση των αιτημάτων τους θα ήταν πλέον περισσότερο αποτελεσματική και αμοιβαία επωφελής, με το Εθνικό Θέατρο και τις σκηνές του ανοιχτά στο κοινό», κάτι που κρίνεται φυσικά ως προς την αλήθεια της θέσης που εκφράζει.

Στήριξη

Αναρωτιόμαστε αν οι κ. Μόσχος και Πουλαντζάς συνυπολογίζουν το γεγονός ότι το Εθνικό Θέατρο ήταν το πρώτο ουσιαστικά «σύμβολο» στον αγώνα και ότι γι’ αυτό ακριβώς, στηρίζοντας τους σπουδαστές τους, είχαν παραιτηθεί (πρώτοι πρώτοι και ηχηρά!) 40 κορυφαίοι άνθρωποι του θεάτρου, αναλαμβάνοντας προσωπικά και την ευθύνη και το πραγματικό αλλά και συμβολικό κόστος της επιλογής τους. Η άδεια από καθηγητές Σχολή του Εθνικού δεν συνιστά πρόβλημα προς άμεση επίλυση - εξίσου άμεση πάντως με το ζήτημα που θέτει η διοίκηση;

Η παραίτηση τόσων ανθρώπων έγινε για «ένα πουκάμισο αδειανό»; Πάντως, προχθές, στην κατάληψη στο Τσίλερ, πραγματοποιήθηκε από τους σπουδαστές ένα εξαιρετικό δρώμενο-μίνι φεστιβάλ θεάτρου με παραστάσεις ελεύθερης εισόδου μέσα στο κτίριο (με φώτα πρόβας, καθώς δεν δόθηκε η άδεια από το Δ.Σ. να συμβάλουν οι τεχνικοί). Οσοι στο τέλος έμειναν όρθιοι και σιωπηλοί, καλούσαν το κοινό να κάνει το ίδιο... Το σίγουρο είναι πως μόνο «απαξίωση» του Εθνικού δεν συνιστούν τα παραπάνω. Μένει να δούμε τι θα αποφασιστεί.