Ασφαλιστικά μέτρα κατέθεσαν οι κληρονόμοι του Φώτη Κόντογλου, Φώτης και Παναγιώτης Μαρτίνος, εναντίον του σκιτσογράφου Soloup, για άμεση κατάσχεση και απαγόρευση του grafic novel «Αϊβαλί», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις «Κέδρος» και πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε και η αντίστοιχη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη.
Προχθές, Τρίτη 19 Μαΐου, τα μέτρα απορρίφθηκαν από το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Ωστόσο, έχει οριστεί δικάσιμος για τις 12 Ιουνίου.
Οι Φώτης και Παναγιώτης Μαρτίνος αναφέρουν πως το βιβλίο «προσβάλλει κατάφωρα το πνευματικό έργο του Φώτη Κόντογλου, τόσο το εικαστικό όσο και το συγγραφικό».
«Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Φώτης Μαρτίνος, πριν καταθέσει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων για το… κατάπτυστο και ανήθικο graphic novel μου, είχε προτείνει μέσω της δικηγόρου του στον “Κέδρο” να μετριαστεί “το μέγεθος της προσβολής” και η “παράλειψη οποιασδήποτε ενδείξεως σεβασμού” με την ηθική καταβολή 20.000 ευρώ!», γράφει ο Soloup στην ιστοσελίδα του, anthropolikos.
Η δικηγόρος, πάντως, των κληρονόμων του Φ. Κόντογλου, κ. Κοντού, δεν θέλησε να σχολιάσει τα θέματα των διαπραγματεύσεων.
«Το πρόβλημά μας είναι πως δεν ζητήθηκε άδεια για χρήση έργων και κειμένων του για το συγκεκριμένο κόμικς» εξηγεί η κ. Κοντού. «Οι κληρονόμοι του Κόντογλου έμαθαν για την έκδοσή του από τον Τύπο. Επιπλέον, πίνακες του Κόντογλου παραποιήθηκαν και αλλοιώθηκαν από τον σκιτσογράφο, παρουσιαζόμενοι ως κόμικς, χωρίς να αναφέρεται πουθενά η πατρότητά τους. Και χρησιμοποιεί αυτούσια κείμενα από το βιβλίο του Κόντογλου “Αϊβαλί, η πατρίδα μου”, τα οποία ο αναγνώστης καταλαβαίνει πως είναι του Soloup και όχι του Κόντογλου».
Ο Soloup εξηγεί πως για τα κείμενα που έχει χρησιμοποιήσει από το συγκεκριμένο βιβλίο του Κόντογλου (εκδόσεις «Αγκυρα») έχει λάβει εγγράφως την άδεια των εκδόσεων από το 2012:
«Οποιος διαβάσει το “Αϊβαλί”, από την αρχή μέχρι το τέλος, θα διαπιστώσει πως είναι ένας ύμνος και ένας φόρος τιμής, τόσο στον Κόντογλου όσο και στους υπόλοιπους 3 Αϊβαλιώτες συγγραφείς, των οποίων την ύπαρξη στο βιβλίο ο κ. Φώτης Μαρτίνος αποσιωπά συστηματικά. Μάλιστα, στο παράρτημα της έκδοσης, υπάρχει εκτενής και ειδική αναφορά στη χρήση των ανθολογημένων κειμένων/μαρτυριών, όπως και στη βιβλιογραφία και τα βιογραφικά των συγγραφέων, τα οποία κατά έναν παράξενο τρόπο δεν τα αντιλήφθηκε ο αιτών».
Οι εκδόσεις «Κέδρος», με τη σειρά τους αναφέρουν: «Οταν ζητείται η άδεια από έναν εκδοτικό οίκο για κείμενα ή εικόνες, αυτός είναι υποχρεωμένος να πει ποιος έχει τα πνευματικά τους δικαιώματα και να παραπέμψει αντίστοιχα, εκτός βέβαια αν τα έχει ο ίδιος. Καθημερινά ζούμε τέτοιες διαδικασίες ως εκδόσεις και ξέρουμε πώς γίνεται. Υπάρχει η αλληλογραφία μας με την “Αγκυρα” και δεν μας ανέφεραν ποτέ πως χρειάζεται να λάβουμε άδεια και από κάποιον άλλο».
Η δικηγόρος των εναγόντων, όμως, υποστηρίζει: «Σαν copyright στο grafic novel του Soloup αναφέρεται μόνο ο ίδιος και οι εκδόσεις “Κέδρος”. Αν υπήρχε σωστός σχεδιασμός, θα έπρεπε να γίνει εκτενής αναφορά στα έργα και σε ποιον ανήκει το καθένα. Δεν μπορείς να ενσωματώνεις ένα έργο σε ένα δικό σου και να μην το αναφέρεις πουθενά».
Οπως γράφει ο Soloup, ο κ. Φώτης Μαρτίνος θίγεται επιπλέον και ηθικά, επειδή οι αναφορές στον Φώτη Κόντογλου συνυπάρχουν στο ίδιο βιβλίο με αναφορές «σεξουαλικών συνευρέσεων».
Τι όμως συμβαίνει; «Τρία κεφάλαια παραπέρα, σε μία μόνο σελίδα, δύο ήρωες άλλου συγγραφέα, του Αχμέτ Γιορουλμάζ (μια Ελληνίδα κι ένας Τούρκος) κάνουν έρωτα», εξηγεί ο σκιτσογράφος.
Η κ. Κοντού επιμένει, αντίθετα, πως «το ηθικό δικαίωμα ασκείται σύμφωνα με την επιθυμία του δημιουργού. Ο Κόντογλου ήταν αγιογράφος και βαθιά θεοσεβούμενος. Το 1961 είχε στείλει επιστολή στον διευθυντή της εφημερίδας “Ελευθερία”, όπου αρθρογραφούσε, να μη βάζει τα κείμενά του κοντά σε ρεκλάμες σινεμά και ερωτικές απεικονίσεις. Αν και το συγκεκριμένο ζήτημα είναι παράπλευρο, και όχι το κύριο, ωστόσο ποτέ δεν θα δινόταν άδεια να μπει κάτι του Κόντογλου κοντά σε ερωτικές σκηνές».
«Η δίκη αφορά την παράνομη, κατ' εμάς, κυκλοφορία του βιβλίου, που προσβάλλει σε μεγάλο βαθμό το έργο του Φώτη Κόντογλου», λέει η δικηγόρος. «Το “Αϊβαλί” δεν είναι ελεύθερο. Δίνει τη μάχη του αυτονόητου για την ελευθερία της τέχνης, της έκφρασης και του Λόγου» κλείνει ο Soloup.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας