«Μην ντρέπεσαι που είσαι άνθρωπος. Να είσαι περήφανος! Μέσα σου, κρύπτες πίσω από κρύπτες ανοίγονται ασταμάτητα. Ποτέ δεν θα σταματήσεις, και έτσι πρέπει να γίνει», έγραφε ο Τούμας Τράνστρεμερ, ο Σουηδός νομπελίστας ποιητής που πέθανε την περασμένη Πέμπτη στη Στοκχόλμη, σε ηλικία 84 ετών.
Από το 1990, έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο είχε χάσει την ομιλία του και είχε παραλύσει το δεξί του χέρι.
Ωστόσο συνέχιζε να γράφει ποίηση και να παίζει πιάνο με το αριστερό του χέρι, ενώ η σύζυγός του Μόνικα -ήταν μαζί σχεδόν 50 χρόνια- τον βοηθούσε να επικοινωνεί με τον έξω κόσμο.
Σοσιαλιστής, ουμανιστής και άθεος, όπως τον περιγράφουν, ο Τράνστρεμερ ήταν ψυχολόγος και εξαιρετικός πιανίστας.
Γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1931 στη Στοκχόλμη και μεγάλωσε με τη μητέρα του αφού έχασε, σε μικρή ηλικία, τον πατέρα του.
Σπούδασε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και στη συνέχεια διορίστηκε στο Ψυχοτεχνολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.
Για πολλά χρόνια εργάστηκε σε φυλακές ανηλίκων και σε κέντρα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά, καθώς και με άτομα με ειδικές ανάγκες.
Τιμήθηκε με Νόμπελ λογοτεχνίας το 2011 «διότι μέσω πυκνών, διαυγών εικόνων μάς προσφέρει μια ανανεωμένη πρόσβαση στην πραγματικότητα», σύμφωνα με το σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας.
Ωστόσο από την πρώτη του έξοδο στα γράμματα, ξεχώρισε φοιτητής ακόμα, το 1954 με τη συλλογή «17 ποιήματα».
Σύντομα καθιερώθηκε ως ο μεγαλύτερος εν ζωή ποιητής της Σουηδίας.
Με τα έργα του, που έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 60 γλώσσες, μετέτρεψε την καθημερινότητα σε έκπληξη.
«Κάθε αφηρημένη εικόνα του κόσμου είναι τόσο αδύνατη όσο το προσχέδιο μιας καταιγίδας», έχει πει ο ίδιος.
Με ύφος απλό και καθαρό χωρίς περιττές λεπτομέρειες δημιούργησε εικόνες λιτές, σαν γιαπωνέζικη ζωγραφιά.
Αλλωστε έγραψε και χαϊκού. «Τα ποιήματά του ανοιχτές πόρτες, δημιουργούν ίλιγγο και ταυτόχρονα προσφέρουν μια στιγμή ηρεμίας», σύμφωνα με την κριτική.
«Ενα από τα μυστικά της επιτυχίας του σε όλο τον κόσμο είναι ότι γράφει για καθημερινά πράγματα», έχει επισημάνει η Σουηδική Ακαδημία.
«Η οικονομία των λέξεων που μπορείτε να δείτε στα ποιήματά του, εκδηλώνεται στην οικονομία της παραγωγής του. Ο πυρήνας του έργου του συμπυκνώνεται σε ένα βιβλίο τσέπης 220 σελίδων. Μπορείτε να εισέλθετε σε αυτό σε ένα βράδυ».
Πολυβραβευμένος, το 1966 τιμήθηκε με Bellman και ακολούθησαν άλλες διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το βραβείο Petrarque (Γερμανία, 1981) και το Neustadt International Prize (ΗΠΑ, 1990).
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα έργα του «Οι μνήμες με βλέπουν» (Σαιξπηρικόν, 2014), «Τα ποιήματα» (Printa, 2004) και «Η πένθιμη γόνδολα» (Νεφέλη 2000), που ήταν και το πρώτο βιβλίο που έγραψε μετά το εγκεφαλικό.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας