Αβινιόν με Πλάτωνα και Δημητριάδη

Ο Ολιβιέ Πι δεν μπορεί να διανοηθεί Φεστιβάλ της Αβινιόν χωρίς ελληνικό χρώμα. Πέρυσι, στην πρώτη χρονιά του στο τιμόνι της θρυλικής διοργάνωσης, που ίδρυσε ο Ζαν Βιλάρ το 1947, είχε προγραμματίσει τρεις ελληνικές ή περίπου παραστάσεις: τον «Κυκλισμό του τετραγώνου» του Δημήτρη Δημητριάδη σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά και παραγωγή της Στέγης, το «Βιτριόλι» του Γιάννη Μαυριτσάκη, σε σκηνοθεσία δική του και παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και, τέλος, το θεατρικό «Nature Morte» του Μανώλη Τσίπου ανεβασμένο από γαλλική ομάδα.

Στο φετινό, 69ο Φεστιβάλ της Αβινιόν (4-25 Ιουλίου) ο Ολιβιέ Πι έβαλε και πάλι λίγη Ελλάδα, με δύο εκδηλώσεις που ταιριάζουν απόλυτα στο κεντρικό της θέμα, επηρεασμένο από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι: «Je suis l’autre» («Eίμαι ο άλλος»).

■ Η «Πολιτεία» του Πλάτωνα, σε μετάφραση του Αλέν Μπαντιού, θα διαπερνά το φεστιβάλ σαν «φιλοσοφία σε συνέχειες». Ερασιτέχνες όλων των ηλικιών θα κάνουν καθημερινά δημόσιες αναγνώσεις της στον κήπο Ceccano της Αβινιόν, από την πρώτη μέχρι την τελευταία μέρα της διοργάνωσης. «Είχα φανταστεί αυτό το πρότζεκτ πριν από τα γεγονότα του Ιανουαρίου στο Παρίσι, αλλά σήμερα αποκτά ιδιαίτερη σημασία», τόνισε ο Ολιβιέ Πι στη συνέντευξη Τύπου για το πρόγραμμα.

■ Η «Ομηριάδα» του Δημήτρη Δημητριάδη, αγαπημένου των Γάλλων, θα κλείσει στις 25 Ιουλίου την Αβινιόν σαν ένα μουσικό θέαμα! Ο συνθέτης Μάρτιν Ρόμπεργκ έγραψε μουσική εμπνευσμένος από το κέιμενο, που έχει μεταφραστεί στα γαλλικά από τον Μισέλ Βόλκοβιτς. Θα την ερμηνεύσει η ορχήστρα «Avignon-Provence», ενώ την αφήγηση έχει αναλάβει ο γνωστός ηθοποιός Ρομπέν Ρενουτσί.

Ο συγγραφέας δεν κρύβει τη χαρά του για τη νέα συμμετοχή του στην Αβινιόν. Πόσο μάλλον, που, όπως μας λέει, δεν είχε ποτέ φανταστεί ότι η «Ομηριάδα» του θα γινόταν... μουσική παράσταση. «Ο Μάρτιν Ρόμπεργκ είναι ένας Νορβηγός συνθέτης, που ζει χρόνια στη Γαλλία και ενδιαφέρεται πολύ για μυθολογικά θέματα. Ακουσα δουλειά του, μιλήσαμε και πολύ. Χαίρομαι, μάλιστα, που τον βοήθησα και λίγο. Ηθελε να χρησιμοποιήσει σαντούρι, για να έχει η σύνθεσή του ελληνικό χρώμα, αλλά δεν γνώριζε κάποιον σολίστ. Απευθύνθηκα, λοιπόν, στον καλό μου φίλο, τσεμπαλίστα και μαέστρο Μάρκελλο Χρυσικόπουλο, κι αυτός έψαξε και του βρήκε την Ολυμπία Λαμπροπούλου, που ζει στη Γαλλία. Εχει αρχίσει ήδη πρόβες».

Η «Ομηριάδα», ένα τρίπτυχο θεατρικών μονολόγων, δεν είναι από τα πιο γνωστά θεατρικά του έργα. Το έγραψε έεπιτα από παραγγελία της Χρύσας Καψούλη για μια συλλογική παράσταση με θέμα την «Οδύσσεια», έχει εκδοθεί (Ινδικτος 2007), έχει ανεβεί το 2011 από την ομάδα «Ω2» στα Αισχύλεια και άλλα φεστιβάλ σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Κατσώλη, ενώ ο Αργύρης Ξάφης είχε ερμηνεύσει παλιότερα τον «Οδυσσέα» στο Φεστιβάλ της Νάξου σε σκηνοθεσία Γιώργου Κρασσανάκη.

«Στο Παρίσι η “Ομηριάδα” έχει ανεβεί ήδη δυο φορές», μας λέει ο Δημήτρης Δημητριάδης, «η δεύτερη πριν από λίγο καιρό στο “Théâtre de la Loge”. Είναι ένα θεατρικό που ταιριάζει απόλυτα στη φετινή Αβινιόν. Τη φράση “Je suis l’autre”, “Είμαι ο άλλος”, θα μπορούσε κάλλιστα να τη λεει ο Ομηρος, ο ηρωας του τριτου μονολόγου του εργου».

Μας εξηγεί ότι η «Ομηριάδα», τρεις συνεχόμενοι μονόλογοι, με τίτλους αντίστοιχα «Οδυσσέας», «Ιθάκη» και «Ομηρος», έχει στο κέντρο της το θέμα της ταυτότητας. «Στον πρώτο, ο Οδυσσέας επιστρέφει στην Ιθάκη και τη σκοτώνει. Στον δεύτερο, η Ιθάκη τον υποδέχεται και τον σκοτώνει. Στον τρίτο, ο Ομηρος, ο δημιουργός, αναρωτιέται πάνω στην ταυτότητά του. Είναι αυτός που δεν έχει ταυτότητα και όνομα, που κάθε φορά παίρνει την ταυτότητα και το όνομα του δημιουργήματός του».

Ο Δημήτρης Δημητριάδης πιστεύει ότι «σε μια εποχη που κυριαρχεί ο φανατισμός και η καταστροφή του άλλου, του “άπιστου”, το θέμα της ταυτότητας αποκτά νέα, δραματική σημασία. Και πέρα, όμως, από τα μεγάλα γεγονότα, όπως το “Charlie Hebdo” ή τα εγκλήματα του “Ισλαμικού κράτους”, υπάρχει πάντα μια αφορμή δίπλα μας, ο θάνατος του Βαγγέλη Γιακουμάκη, για παράδειγμα, που με έχει γεμίσει θλίψη και οργή. Και, ναι, περίμενα δήλωση από τον Αλέξη Τσίπρα. Ενας Ευρωπαίος ηγέτης, ακόμα και η Μέρκελ, θα έκανε. Αυτή η ιστορία δείχνει τον δρόμο που έχει πάρει η ελληνική κοινωνία, ανίκανη να σεβαστεί το διαφορετικό. Το “εγώ” μας δεν είναι, όμως, κάτι κλειστό. Θέλουμε δε θέλουμε αποτελείται από ένα σύνολο εμπειριών, συντίθεται από “ξένα”, διαφορετικά πράγματα: τις αγάπες μας, τις συναντήσεις μας, τα διαβάσματα, τα ταξίδια μας, τους άλλους, τους ξένους, τους διαφορετικούς».

Ο συγγραφέας έχει κι αυτή τη σεζόν έντονη παρουσία. Εκτός από τον «Φαέθωνα», που ανέβασε με επιτυχία ο Δημήτρης Καραντζάς στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής» και τον «Ευαγγελισμό της Κασσάνδρας» με τη Χρύσα Καψούλη στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, περιμένουμε δύο ακόμα παραστάσεις μέσα στον Απρίλιο. Το «Στροχάιμ» από τον Σταμάτη Φασουλή στο «Από Μηχανής Θέατρο» με Καραμπέτη - Βλουτή και την «Απόφραξη» από την ομάδα «Bijoux De Kant» στο «Θησείον».

«Η σωτηρία είναι ο άλλος»

Δυό μέρες αναγκάστηκε να κόψει ο Ολιβιέ Πι από το φετινό φεστιβάλ. Από έλλειψη χρημάτων. Πέρυσι, με τις απεργίες των καλλιτεχνών και τον άσχημο καιρό, η Αβινιόν «έχασε» 240 χιλιάδες ευρώ έσοδα. Φέτος, προστέθηκε η μείωση κατά 5% της επιχορήγησης από τον (σοσιαλιστικό) δήμο.

Εστω και με μικρότερο προϋπολογισμό (13,3 εκατ. ευρώ) ο Πι ανακοίνωσε ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα με έμβλημα «Να βρούμε τη σωτηρία στον άλλο», όπως εξήγησε ο ίδιος το κεντρικό θέμα «Je suis l'autre». Βασικές του γραμμές: πολλοί ζώντες συγγραφείς (ανάμεσά τους και ο Δημητριάδης), πολύς Σέξπιρ, έντονη παρουσία της ανατολικής Μεσογείου και των αραβικών χωρών, έγνοια για το νεανικό κοινό.

Από τα σκηνικά γεγονότα ξεχωρίζουν: ο «Βασιλιάς Λιρ» του Ολιβιέ Πι, που θα ανοίξει το φεστιβάλ στις 4 Ιουλίου, ο «Ριχάρδος Γ΄» του Τόμας Οστερμάιερ με τη «Σαουμπίνε», ο «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» από τον Πορτογάλο Τιάγκο Ροντρίγκες, η νέα χορευτική παράσταση του Ανζελέν Πρελζοκάζ, η Ιζαμπέλ Ιπέρ με Μαρκήσιο ντε Σαντ, η Φανί Αρντάν με την «Κασσάνδρα» της Κρίστα Βολφ, ο ανερχόμενος Ρώσος Κίριλ Σερεμπρένικοφ, που θα μεταφέρει στο θέατρο την ταινία του Λαρς φον Τρίερ «Οι ηλίθιοι» κ.ά.