Την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα το 2021 ως δάνειο ορισμένου χρόνου, με αφορμή τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, έθεσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την πρώτη συνέντευξή του σε βρετανική εφημερίδα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός δημοσιοποίησε στον Observer την πρόταση που θα καταθέσει προς τον ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον και πρόσθεσε ότι ως αντίδωρο θα δανείσουμε αμετακίνητους θησαυρούς προκειμένου να οργανωθεί στο Βρετανικό Μουσείο αρχαιολογική έκθεση. Η επανένωση των Γλυπτών, ακόμα και για μικρό διάστημα, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία ωστόσο δίνει ίσως προβάδισμα στην Ελλάδα.
Οι Γάλλοι είπαν το «ναι» για το τμήμα της νότιας μετόπης του Παρθενώνα, που βρίσκεται στο Λούβρο και θα εκτεθεί στην Αθήνα το 2021, ύστερα από συμφωνία με τον Εμανουέλ Μακρόν. Ετσι, σε μια ιστορική στιγμή για τη Μ. Βρετανία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ζητήσει την πρώτη επανένωση των Μαρμάρων από τον Βρετανό πρωθυπουργό, έναν άνθρωπο που γνωρίζει καλά την περιπέτειά τους.
Η πρόταση του Μητσοτάκη στον Μπόρις Τζόνσον
Στις δηλώσεις του στον Observer μίλησε για «κοινή πολιτιστική κληρονομιά», για «την ολότητα του μνημείου» που αντιμετωπίζεται ως μέρος του κοινού πολιτιστικού παρελθόντος.
Ωστόσο, αυτές προκάλεσαν την αντίδραση της τέως υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά. «...Είμαστε υποχρεωμένοι να υπενθυμίσουμε ότι η οριστική και όχι η προσωρινή επιστροφή των Γλυπτών στον γενέθλιο τόπο τους αποτελεί πάγια εθνική πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων από την εποχή της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη έως σήμερα» αναφέρει μεταξύ άλλων.
«Χαμένη μάχη»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε «χαμένη μάχη» την άκαμπτη στάση των Bρετανών. «H απαίτησή μας για επιστροφή των Γλυπτών παραμένει ακέραια», δήλωσε. «Δεν πιστεύω ότι πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν μια χαμένη μάχη. Γιατί είναι μια χαμένη μάχη. Η πίεση θα αυξάνεται διαρκώς.
Ως μέρος της αντίληψης της προβολής της κοινής μας ευρωπαϊκής κληρονομιάς, πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία και περισσότερη κινητικότητα». Χαρακτήρισε την Ακρόπολη μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και δήλωσε: «Εάν πραγματικά θέλει να δει κανείς το μνημείο στην ολότητά του πρέπει να δει τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην αρχική τους θέση. Είναι ζήτημα ενότητας του μνημείου».
Το δημοσίευμα του Observer θύμισε και τη δημοσκόπηση του YouGov (2014), όπου μόλις το 23% των ερωτηθέντων επιθυμεί να παραμείνουν τα Γλυπτά στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Να θυμίσουμε ότι η αδιαλλαξία της βρετανικής πλευράς είναι τέτοια, ώστε το 2015, όταν ύστερα από διαμεσολάβηση της UNESCO ζητήθηκε οι δύο πλευρές, Ελλάδα και Βρετανία, να καθίσουν στο τραπέζι για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, η Βρετανία ούτε καν προσήλθε.
Στο μεταξύ, με το Brexit δημοσιεύματα ξένων εφημερίδων επαναφέρουν το θέμα στην επικαιρότητα. Πριν από δύο χρόνια (9/8/2017) η γερμανική Die Welt, με τίτλο «Brexit έναντι μαρμάρινης ζωφόρου» εξηγούσε ότι είναι ευκαιρία για την Ελλάδα να πετύχει την επιστροφή των Γλυπτών καθώς η συμφωνία για το Brexit προϋποθέτει την έγκριση των εθνικών Κοινοβουλίων των «27». Τον Απρίλιο του 2017 ο Τζέφρι Ρόμπερτσον σε μακροσκελές άρθρο του στην Guardian πρότεινε τα Μάρμαρα να λειτουργήσουν σαν διαπραγματευτικός μοχλός εν όψει του Brexit και έκλεινε με τη μνημειώδη φράση: «Η Βρετανία φεύγει από την Ευρώπη και γι' αυτό θα έπρεπε να την αφήσει με τα Μάρμαρά της».
Η Μελίνα
Είχε προηγηθεί τον Ιούλιο του 2016 η πρωτοβουλία της διακομματικής ομάδας Βρετανών βουλευτών, που με πρόταση νομοσχεδίου επιχείρησαν να ακυρώσουν την απόφαση αγοράς των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το βρετανικό Κοινοβούλιο πριν από 200 χρόνια. Στις 11 Ιουλίου του 1816 η βρετανική κυβέρνηση αγόρασε από τον Ελγιν τα Μάρμαρα, τα οποία κατέβασε με πριόνι από το μνημείο. Ο εισηγητής του νομοσχεδίου Μαρκ Γουίλιαμς των Φιλελεύθερων (η πρόταση υποστηρίχθηκε από 10 βουλευτές του Εργατικού Κόμματος και άλλων σχημάτων) έλεγε: «Τα καταπληκτικά Γλυπτά του Παρθενώνα απομακρύνθηκαν από τον ναό παράνομα... Πρέπει αυτή τη φορά να αποκαταστήσουμε μια αδικία». Η κίνηση υπαγορεύτηκε από την άποψη ότι μια θετική εξέλιξη επί του ζητήματος θα βοηθούσε το Ηνωμένο Βασίλειο να εξασφαλίσει καλύτερους όρους στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. για το Brexit.
Αυτή τη φορά, και υπό το βάρος των εξελίξεων, το αίτημα για δανεισμό ορισμένου χρόνου και μόνον, θα κατατεθεί στον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον.
Ως νεαρός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρόεδρος της Oxford Union Society είχε καλέσει στις 12 Ιουλίου 1986 τη Μελίνα Μερκούρη να μιλήσει για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Στην εξαιρετική και γεμάτη πάθος ομιλία της, η Μελίνα έλεγε: «Για να αφηγηθώ όλη την τερατωδία χρειάζεται αρκετός χρόνος και αρκετή ψυχραιμία. Οι λέξεις "λεηλασία", "ερήμωση", "αχαλίνωτη καταστροφή", "αξιοθρήνητη συντριβή και συμφορά" δεν είναι δικές μου για να χαρακτηριστεί το γεγονός. Ειπώθηκαν από τους σύγχρονους του Eλγιν. Ο Οράτιος Σμιθ τον αναφέρει ως "ληστή των μαρμάρων". Ο λόρδος Μπάιρον τον αποκάλεσε "πλιατσικολόγο". Ο Τόμας Χάρντι χαρακτήρισε αργότερα τα μάρμαρα σαν "αιχμάλωτους σ’ εξορία"...».
Το θέμα πάντως είναι περίπλοκο και αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ της βρετανικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου. Οταν ανέλαβε ο καινούργιος διευθυντής του, ο Γερμανός Χάρτγουιγκ Φίσερ (μετά τον Νιλ ΜακΓκρέγκορ), έλεγε στην Guardian ότι ο ρόλος του Βρετανικού Μουσείου είναι ακόμα πιο σημαντικός μετά το Brexit και εξέφραζε την προσωπική του άποψη υπέρ της διατήρησης των Γλυπτών. Δηλώσεις του στην εφημερίδα «Τα Νέα» (Ιανουάριος 2019) ξεσήκωσαν θύελλες αντιδράσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Είχε τότε χαρακτηρίσει «δημιουργική πράξη» την κλοπή των αρχαιοτήτων από τον Ελγιν και είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο οποιουδήποτε δανεισμού, εάν η Ελλάδα δεν αποδεχθεί ότι τα Γλυπτά ανήκουν στους Βρετανούς. «Δανείζουμε μόνο σε εκείνους που αναγνωρίζουν την ιδιοκτησία».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας