Στα τέλη του 19ου αιώνα μετά από συνεχείς επαναστάσεις η Κρήτη αυτονομείται από τον σουλτάνο. Χιλιάδες μουσουλμάνοι κάτοικοι επιλέγουν να ακολουθήσουν τον οθωμανικό στρατό και να αποχωρήσουν από το νησί. Βρίσκονται αρχικά στα Δωδεκάνησα και στη συνέχεια στη Μικρά Ασία. Αυτόχθονες οι περισσότεροι, εξισλαμίστηκαν στα πρώτα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας τον 17ο αιώνα, διατηρώντας ωστόσο τη γλώσσα και την πολιτισμική τους ταυτότητα. Δεν ήξεραν λέξη τουρκικά και είχαν ελληνικά επώνυμα.
Για κάποιους από αυτούς, η μοίρα επιφύλασσε άλλη διαδρομή. Βρέθηκαν στα παράλια της Συρίας κι έχτισαν το προσφυγικό χωριό Χαμιντιέ (Αλ Χαμιντία, στα αραβικά - τρία χιλιόμετρα από τα σύνορα με τον Λίβανο). Λέγεται ότι έφυγαν υπό τον φόβο των αντιποίνων των χριστιανών και ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίντ τους έστειλε στη Συρία, να φυλάνε τις εσχατιές της αυτοκρατορίας του. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι ο σουλτάνος τούς είχε άχτι που δεν τον υποστήριξαν, αλλά πολέμησαν στο πλευρό των χριστιανών, γι’ αυτό και τους τιμώρησε μ’ αυτή την εξορία. Τι συνέβη στην πραγματικότητα, είναι ζήτημα των ιστορικών να το ξεδιαλύνουν.
Κι έζησαν εκεί, δίπλα στη θάλασσα, πρόσφυγες σε έναν καινούργιο τόπο, για έναν αιώνα και κάτι, σαν ζωντανό στιγμιότυπο της Ιστορίας. Και κράτησαν τη γλώσσα και τα έθιμα των προγόνων τους. Την κρητική διάλεκτο ήξεραν μόνο να μιλούν. Αραβικά μαθαίνανε όταν πήγαιναν σχολείο. Περίεργα τους κοίταζαν οι Σύροι συμπολίτες τους κι αμήχανα το συριακό κράτος. Κι όσο για το ελληνικό, θολωμένο από τις φοβίες και τους αόρατους εχθρούς του, τους θεωρούσε για χρόνια εχθρικά στοιχεία και δεν τους έδινε καν βίζα για μια απλή επίσκεψη στην Κρήτη.
Οι ίδιοι, παλαιότερα, ζήτησαν από την Ελλάδα να τους στείλει δάσκαλο. Προσφέρθηκαν, μάλιστα, να καλύψουν τα έξοδα στους δασκάλους που δίδασκαν ελληνικά στον Λίβανο, λίγα χιλιόμετρα παρακεί, για να μάθουν «γράμματα στα κοπέλια μας». Η Ελλάδα, τότε, τους γύρισε την πλάτη. Ισως καλύτερα· ο δάσκαλος του ελληνικού σχολειού μπορεί να τους έλεγε πως «δεν τα λέτε σωστά» κι ότι «αυτό δεν το γράφουμε έτσι» και να νόθευε την ατόφια τους γλώσσα, καταστρέφοντας αυτό το ζωντανό κι αμάλαγο μνημείο ανόθευτης κρητικής διαλέκτου. Διακρίνεται, άλλωστε, η κρατική εκπαίδευση στην ισοπέδωση και τον στραγγαλισμό της διαφορετικής ταυτότητας. Αφηγούνται, επίσης, πως ο Τούρκος πρέσβης στη Δαμασκό προσπάθησε να τους προσεγγίσει, αλλά τον έδιωχναν λέγοντάς του ότι «εμείς είμαστε Κρητικοί, δεν έχουμε δουλειά μαζί σου». Το έντονο ενδιαφέρον των ελληνικών ΜΜΕ -αθηναϊκών και κρητικών- για την κοινότητά τους, τα τελευταία χρόνια, έδωσε τη δυνατότητα να καταγραφούν αυτές οι μαρτυρίες.
Με το μεταναστευτικό ρεύμα των τελευταίων δεκαετιών αρκετοί κάτοικοι του Χαμιντιέ επέστρεψαν στην Ελλάδα. Η γνώση της γλώσσας τούς έδινε πλεονέκτημα, και πριν από την κρίση έβρισκαν εύκολα δουλειά. Μετά την αιματοχυσία και το συριακό δράμα, ήρθαν κι άλλοι. Πρόσφυγες στη μοναδική πατρίδα που έμαθαν να αγαπούν, πρόσφυγες στον τόπο που εγκατέλειψαν οι πρόσφυγες παππούδες τους. Για να ζήσουν κι εδώ, όπως και στη Συρία, σαν ξένοι ανάμεσα σε ξένους.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας