Οι μάρτυρες της Θέμιδος

«Εσείς, κύριε μάρτυρα, τι έχετε να μας πείτε για την υπόθεση;» μου απευθύνει τον λόγο η έδρα. Από το πρωί σε δικαστήριο επαρχιακής πόλης, ως μάρτυρας υπεράσπισης. Η υπόθεση χρονίζει, από αναβολή σε αναβολή και από απεργία σε απεργία. Κάθε τρεις και λίγο η κλήτευση θυροκολλημένη στο σπίτι, κι όλη η κουστωδία κατηγόρων, κατηγορουμένων, δικηγόρων και μαρτύρων να ταξιδεύει χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων, μια και η εκδίκαση πρέπει να γίνει στον τόπο τέλεσης του αδικήματος.

Ξύπνησα λοιπόν από τ’ άγρια χαράματα, ξυρίστηκα, φόρεσα τα καλά μου -καθότι η συνήγορος υπεράσπισης μου απαγόρευσε να εμφανιστώ με τζιν-, ίσα που έβαλα μια μπουκιά στο στόμα μου, πήρα έναν καφέ και στις εννιά ακριβώς στο δικαστήριο. Η υπόθεσή μας είχε αριθμό 23, από τις συνολικά 85. Οσοι έβρισκαν τις υποθέσεις τους τελευταίες, γρύλιζαν μέσα από τα δόντια τους που παράτησαν τις δουλειές τους χωρίς να έχει πιθανότητες εκδίκασης η υπόθεσή τους και προοπτική τέλους η ταλαιπωρία τους.

Βρίσκω χρόνο να περιηγηθώ στους χώρους του νεοκλασικού αρχοντικού που στεγάζει τη Θέμιδα. Οπου και να κοιτάξω, σε προθήκες και ράφια των διαδρόμων και των κοινόχρηστων χώρων, παντού χοντροί, ξεχειλισμένοι φάκελοι. Ολόκληρο ταξίδι κάνουν αυτοί οι μπόγοι κάθε φορά που κάποιο άλλο δικαστήριο ζητά τον φάκελο κάποιας υπόθεσης. Απορώ πώς δεν χάνονται ή δεν παραπέφτουν. Και συμπονώ τον ταλαίπωρο υπάλληλο που θα κληθεί ν’ αναζητήσει μια υπόθεση στο αρχείο. Καφκικός εφιάλτης.

Η γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης, σκέφτομαι, πέρα από δείγμα ευνομούμενης κι οργανωμένης κοινωνίας, αντανακλά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Ακόμα και στη λειτουργία της οικονομίας, καθώς εξυπηρετεί την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, από όποια σκοπιά και να εξεταστεί. Πολυνομία, έλλειψη προσωπικού, δαιδαλώδεις διαδικασίες, δικομανία και τεράστιος όγκος υποθέσεων, απουσία μηχανοργάνωσης, κρατούν δέσμια τη Δικαιοσύνη. Κυρίως, όμως, μια διαχρονική πολιτική απροθυμία για αλλαγή της κατάστασης, που εκπορεύεται από συντεχνιακά συμφέροντα με ισχυρά ερείσματα στην εκάστοτε κυβέρνηση και στα κόμματα. Αρκετοί εξυπηρετούνται από την κατάσταση, αισχροκερδώντας πάνω στην κοινωνία.

Σε όλα τα μνημόνια, θυμάμαι, υπήρχε πρόβλεψη για ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και εξορθολογισμό της κατάστασης στα δικαστήρια. Στην πράξη, το χάος παραμένει. Δεν μας εγκάλεσε, βέβαια, ποτέ καμιά τρόικα και κανένας δανειστής που δεν καταφέραμε παρά ελάχιστα πράγματα σε αυτόν τον τομέα, παρ' όλο που δεσμευτήκαμε. Ούτε απειληθήκαμε με τη μη εκταμίευση κάποιας δόσης - αυτές οι απειλές εκτοξεύονταν μόνο όταν «διστάζαμε» ν’ απολύσουμε κανέναν καημένο ή να μειώσουμε τη σύνταξη κάποιου γέροντα. Κι ούτε όσοι υπερθεμάτιζαν για το αλάθητο των μνημονίων φαίνεται να θυμούνται τις υποχρεώσεις που ποτέ δεν εκπλήρωσαν. Εχουν σημαντικότερα πράγματα ν’ ασχοληθούν, αγορεύουν στους τηλεοπτικούς άμβωνες για τη διάσωση της χώρας. Αμφιβάλλω αν οι ίδιοι πάτησαν ποτέ σε δικαστική αίθουσα, χωρίς παχυλή αμοιβή.

Μ’ έβγαλε απότομα απ’ τις σκέψεις μου η δικηγόρος, τραβώντας με απ’ το μανίκι μέσα στην αίθουσα. Φώναζαν το όνομά μου από ώρα. «Λοιπόν, κύριε μάρτυρα, τι θυμάστε για τις οκτώ Σεπτεμβρίου του 2006;» με ξαναρωτούν. Τώρα τι να πεις; «Πού να θυμάμαι, κοπέλα μου, έχουν περάσει εννιά χρόνια… Εσείς, δηλαδή, τι θα θυμόσασταν;». Ευτυχώς, είχα δώσει κάποτε γραπτή κατάθεση και τα είχα μάθει απέξω.