Το κρυφό μνημόνιο του κ. Ραχόι

Δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από το «θερμό επεισόδιο» που παραλίγο να ξεσπάσει ανάμεσα στον Ισπανό πρωθυπουργό και τον Ελληνα ομόλογό του στην τελευταία σύνοδο κορυφής. Την ώρα που μιλούσε ο Αλέξης Τσίπρας σχετικά με την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ελλάδα, ο Μαριάνο Ραχόι, φανερά εκνευρισμένος, σηκώθηκε από τη θέση του και φέρεται να αναρωτήθηκε μεγαλοφώνως «κι εμείς που εφαρμόσαμε προγράμματα λιτότητας τι είμαστε;». Ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν απάντησε και η σύνοδος συνεχίστηκε κανονικά. Ωστόσο το ερώτημα παραμένει. Ποιος είναι ο Μαριάνο Ραχόι; Και κυρίως τι έκανε πριν και κατά τη διάρκεια της θητείας του;

Οσον αφορά τη σκληρή πολιτική που εφάρμοσε η κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος, μια απλή παράθεση των ενεργειών της ισπανικής κυβέρνησης από το τέλος του 2011 αρκεί. Αύξηση του ΦΠΑ κατά τέσσερις μονάδες, μείωση του επιδόματος ανεργίας 10%, αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης στα 68, μεσοσταθμική μείωση 7% των μισθών στο Δημόσιο, κατάργηση του δώρου Χριστουγέννων, μείωση της κρατικής χρηματοδότησης στο ασφαλιστικό σύστημα, περικοπές του κρατικού προϋπολογισμού για την υγεία, την παιδεία και την έρευνα, κλείσιμο δημόσιων επιχειρήσεων και ιδιωτικοποιήσεις υποδομών μεταφορών, μείωση 63% των επιδοτήσεων στη βιομηχανία εξόρυξης, δραστική περιστολή φοροαπαλλαγών στην αγορά κατοικίας, απελευθέρωση κατασχέσεων κατοικίας, διάλυση των εργασιακών σχέσεων μέσω της διευκόλυνσης των απολύσεων, της κατάργησης συλλογικών συμβάσεων εργασίας και προγράμματα φτηνής εργασίας των νέων.

Τα παραπάνω μέτρα αποτέλεσαν το ισπανικό «κρυφό μνημόνιο» που αποσκοπούσε στην εξοικονόμηση 65 δισ. ευρώ και αποτελούνταν από μέτρα που πρότεινε η τρόικα υπογείως. Πέραν αυτών όμως, οι προβληματικές ισπανικές τράπεζες «σώθηκαν» με 40 δισ. ευρώ, τα οποία «φορτώθηκαν» (οποία έκπληξις) στις πλάτες των φορολογουμένων.

Την κατάρτιση και την επιβολή όλων αυτών των μέτρων ανέλαβε ως υπουργός Οικονομικών ο Λουίς ντε Γκίντος, που θεωρήθηκε ο κατάλληλος άνθρωπος για να «ηρεμήσει» τις αγορές. Διόλου τυχαίο, αν δούμε το επαγγελματικό του παρελθόν. Μετά την πορεία του στον ισπανικό τραπεζικό τομέα και τη θητεία του σε καίριες θέσεις στην κυβέρνηση Αθνάρ, ο Ντε Γκίντος προσελήφθη το 2006 ως σύμβουλος στη Lehman Brothers με ειδίκευση την Ιβηρική. Εμεινε εκεί μέχρι το 2008 που ο κολοσσός κατέρρευσε, συμπαρασύροντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και έπειτα θήτευσε σε κορυφαία θέση στην PriceWaterHouse Coopers.

Πολιτικό και οικονομικό σοκ

Οπως είδαμε και στην περίπτωση της αντιμετώπισης της κρίσης στην Ελλάδα, το πολιτικό και οικονομικό σύστημα που επιβάλλει το «σοκ» της λιτότητας, μπορεί και επιβιώνει παρά τη φθορά του. Ωστόσο το «ατύχημα» στην Ισπανία, που ονομάζεται Podemos, δεν αποκλείεται να συμβεί τους επόμενους εννιά μήνες. Ο λόγος; Η αποκάλυψη ενός τεράστιου σκανδάλου, της «υπόθεσης Μπάρθενας», στο κέντρο του οποίου βρίσκεται ο ίδιος ο Μαριάνο Ραχόι.

Τον Ιανουάριο του 2013 η κεντροδεξιά εφημερίδα El Mundo δημοσίευσε ρεπορτάζ για τις κινήσεις στους λογαριασμούς του ταμία και πρώην γερουσιαστή του Λαϊκού Κόμματος, Λούις Μπάρθενας, στο πλαίσιο της έρευνας για το έτερο σκάνδαλο διαφθοράς, την «υπόθεση Γκουρτέλ».

Στο ρεπορτάζ ο Μπάρθενας φερόταν ως ο άνθρωπος που χρησιμοποιούσε κρυφούς λογαριασμούς ώστε να πληρώνει σε τακτική βάση 35 ηγετικά στελέχη του κόμματος, υπουργούς και βουλευτές, από 5.000 μέχρι 15.000 ευρώ. Δύο εβδομάδες μετά η El Pais δημοσίευσε αντίγραφα από χειρόγραφα του Μπάρθενας τα οποία έδειχναν την πορεία «δωρεών» από μεγάλες εταιρείες σε κορυφαίους πολιτικούς του Λαϊκού Κόμματος. Οι πληρωμές «κάτω από το τραπέζι» συνέβησαν από το 1990 μέχρι το 2009.

Μεταξύ των ονομάτων που εμφανίζονταν να λαμβάνουν «μισθό» υπάρχει και ένα που ξεχωρίζει: αυτό του Μαριάνο Ραχόι. Ο νυν πρωθυπουργός της Ισπανίας φέρεται να εισέπραττε από το 1997 μέχρι το 2008 κάθε χρόνο 25.200 ευρώ. Σημειώνεται ότι για τρία χρόνια διετέλεσε και υπουργός στην κυβέρνηση Αθνάρ.

Η υπόθεση προκάλεσε σάλο στη μνημονιακή Ισπανία καθώς ενεπλάκησαν μερικά από τα κορυφαία στελέχη του Λαϊκού Κόμματος. Η πηγή των κονδυλίων που κατόπιν μοιράζονταν στους κορυφαίους του κόμματος ήταν κατασκευαστικές εταιρείες, που ως αντάλλαγμα αναλάμβαναν μεγάλα δημόσια έργα. Σύμφωνα με ισπανικές εφημερίδες, οι κατασκευαστικές ανέλαβαν από αυτήν τη διαδικασία δημόσια έργα ύψους 12,3 δισ. ευρώ.

Ο Ραχόι αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη τελικά στις 29 Οκτωβρίου του 2014 για τις υποθέσεις διαφθοράς και να εξαγγείλει ξανά μέτρα για την καταπολέμηση του «μαύρου χρήματος». Δεν φαίνεται όμως ιδιαίτερα πειστικός, αν αναλογιστεί κανείς δύο πτυχές της υπόθεσης. Ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Ιούλιο του 2013 ο Μπάρθενας παραδέχτηκε ότι και το 2010 έδωσε 50.000 ευρώ στον Ραχόι και τη γ.γ. του Λαϊκού Κόμματος, Ντολόρες ντε Κοσπεντάλ. Η δε Ντε Κοσπεντάλ κατήγγειλε ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός και ο προκάτοχός της, Χαβιέ Αρένας, συνέχισαν να δίνουν μισθό στον προφυλακισμένο Μπάρθενας, ακόμα και μετά την απομάκρυνσή του από το πόστο του το 2010.

Η υπόθεση, σύμφωνα με ισπανικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, έχει πολλές «ουρές», ενώ η ακρίβεια των γεγονότων μπορεί να μην αποκαλυφθεί ποτέ. Το μόνο που μένει όμως ξεκάθαρα είναι τα αποτελέσματα των πολιτικών πράξεων των πρωταγωνιστών: φτώχεια, ανεργία, εξώσεις και κατασχέσεις για τους φτωχούς, δωράκια δισεκατομμυρίων για τους πλούσιους.