Στη Γαλλία και την Αγγλία πλέον τους αποκαλούν «Ταξιδιώτες». Το «Τσιγγάνοι» και βέβαια το «γύφτοι» είναι ονομασίες υποτιμητικές που τους έχουν δώσει οι λευκοί. Το «Ρομά» είναι έννοια γένους, περιλαμβάνει πολλές διαφορετικές κοινότητες. Είναι σε χρήση, αλλά το «ταξιδιώτες» επικρατεί τόσο στα επίσημα κρατικά έγγραφα όσο και στα ίδια τα μέλη αυτών των κοινοτήτων.
Στο σημαντικό βιβλίο του Ντιντιέ Φασέν «Θάνατος ενός ταξιδιώτη», που θα κυκλοφορήσει προσεχώς από τις εκδόσεις Πόλις και το οποίο είχα την τύχη να μεταφράσω, περιγράφεται ένα τραγικό γεγονός: οι γαλλικές αρχές στέλνουν για τη σύλληψη ενός μικροπαραβάτη τις ειδικές δυνάμεις. Και βέβαια αυτοί τον σκοτώνουν χωρίς δεύτερη κουβέντα. Είναι σαν ένας κηπουρός να μπει σε κήπο με αύρα. Αντί να ποτίσει τα δέντρα, θα τα ποδοπατήσει.
Στο βιβλίο αυτό, μεταξύ πολλών ενδιαφερόντων, αναφέρεται και ότι σοβαρή εγκληματικότητα υπάρχει, αλλά μόνο εντός της κοινότητας. Ποτέ δεν θα δεις σοβαρό έγκλημα «ταξιδιώτη» προς λευκό.
Και είναι πράγματι έτσι, το ξέρουμε και από τη δική μας εμπειρία. Κάποιοι θα κλέψουν κανένα πορτοφόλι ή κανένα ποδήλατο αν το βρουν ξέμπαρκο, αλλά πολύ σπάνια θα δεις συμμετοχή «ταξιδιώτη» σε ληστείες τραπεζών και σε συμμορίες δολοφόνων. Η παραβατικότητά τους είναι κατά κανόνα παραβατικότητα της φτώχειας.
Όπως το εικοσάρικο στο βενζινάδικο που στοίχισε σε ένα 16χρονο παιδί μια σφαίρα στο κεφάλι.
Γιατί όμως οι αστυνομικοί ανοίγουν τόσο εύκολα πυρ κατά των Ρομά; Μία απάντηση υπάρχει. Γιατί επιτρέπεται. Γιατί ο ενδεχόμενος δόλος για τον οποίο κατηγορείται ο αστυνομικός δεν αφορά εντέλει την πράξη, αλλά την ποινή. Ενδεχόμενος δόλος σημαίνει: «ξέρω ότι υπάρχει πιθανότητα πυροβολώντας τα λάστιχα να πετύχω τον άνθρωπο, αλλά πιστεύω ότι επειδή είμαι καλός σκοπευτής θα πετύχω τα λάστιχα». Όταν πρόκειται όμως για Ρομά, σημαίνει μάλλον κάτι άλλο: «ξέρω ότι πυροβολώντας το αυτοκίνητο μπορεί να πετύχω τον οδηγό, αλλά πιστεύω ότι λόγω της ιδιότητάς μου ως αστυνομικού και της κοινωνικής θέσης του πιθανού θύματος δεν θα τιμωρηθώ».
Το πρόβλημα είναι ότι αφήνουμε μια ολόκληρη κοινότητα να ζει δίπλα μας σε συνθήκες 18ου αιώνα. Δεν ασφαλτοστρώνουμε τους δρόμους τους, δεν τους βάζουμε ρεύμα, τους παραχωρούμε εκτάσεις δίπλα σε χωματερές. Οι άνθρωποι αυτοί ενηλικιώνονται στα 12 και πεθαίνουν νέοι. Δεν έχουν δουλειά, ούτε περίθαλψη ούτε εκπαίδευση. Δεν έχουν δικαίωμα να έχουν δική τους Ιστορία, δικούς τους ήρωες, σχεδόν δεν υπάρχουν γι’ αυτούς γραπτές πηγές! Ζουν στο ιστορικό περιθώριο. Μεμονωμένοι πανεπιστημιακοί ασχολούνται ηρωικά με τις κοινότητές τους, αφού ούτε οι ίδιοι έχουν συνθήκες και εφόδια να ασχοληθούν συστηματικά με τους εαυτούς τους. Κι όμως, έχουν και Ιστορία και πολιτισμό. Κι ας μην έχουν, για μας, πρόσωπο. Για μας, που θεωρούμε ότι είναι πρόοδος να αποκαλούμε το θύμα «16χρονο Ρομά», αντί για «16χρονο γύφτο». Όμως ο «16χρονος Ρομά» έχει όνομα: λέγεται Κώστας Φραγκούλης. Και έχει παιδί! Εμείς, πάλι, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν έχουμε ντροπή. Ούτε συνείδηση των πράξεών μας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας