Οσοι μεγάλωσαν στα ξένα χέρια

Το αστικό σαβουάρ βιβρ επιτάσσει να πλένουμε καλά τα χέρια μας, ει δυνατόν με οινόπνευμα, έπειτα από χειραψίες με αγνώστους. Στην ελληνική, κάπως μπαγάσικη, εκδοχή οφείλουμε απαραιτήτως να μετράμε και τα δάχτυλα. Οι προλετάριοι σού τείνουν τον βραχίονα στο ύψος του αγκώνα, αφού οι παλάμες τους είναι συνήθως βουτηγμένες στα γράσα ή στη λασπουριά, ανάλογα με το επιτήδευμα καθενός. Τα καθαρίζουν μια και καλή στο σχόλασμα και τα ξαναπλένουν το πρωί της επομένης, προτού ξεκινήσουν πάλι για τη δουλειά. Ενδιαμέσως πιάνουν άφοβα τα πάντα κι ύστερα το ψωμί που καταβροχθίζουν βουλιμικά. Πού να σταθεί μικρόβιο πάνω τους! Δεν είναι κορόιδα οι νοσογόνοι μικροοργανισμοί. Προτιμούν ανυπερθέτως τα αβρά, αρόζιαστα και καλοπλυμένα χέρια καπιταλιστών και μικροαστών.

Οι γιαγιάδες και οι παππούδες μας στην αγνή ελληνική ύπαιθρο μπανιαρίζονταν κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα, με το δεύτερο λουτρό να εξαρτάται ευθέως από τα καπρίτσια του εκάστοτε χειμώνα. Οποιαδήποτε άλλη απόπειρα κατά τη διάρκεια της χρονιάς εκλαμβανόταν στα χωριά ως ανεξήγητη εκκεντρικότητα. Οι γυναίκες πάστρευαν τα χέρια τους στο ποτάμι μαζί με την μπουγάδα του μηνός κι οι άντρες βοσκοί πριν και ύστερα από το τυροκομιό, όχι για λόγους προσωπικής υγιεινής, αλλά για να μη μαγαρίζεται με ξένα σώματα το τυρί. Οι γονείς μας, στις πόλεις πια, πλένονταν κάθε Σάββατο στη σκάφη με νερό που ζεσταινόταν εντός της τσαγέρας στο μάτι του πετρογκάζ. Ανήκω στις πρώτες γενιές που απόλαυσαν το προνόμιο της μπανιέρας και του θερμοσίφουνα, αλλά, επειδή ο άτιμος ανεβάζει υπέρ το δέον τον λογαριασμό του ηλεκτρικού, τον χρησιμοποιούσαμε με φειδώ.

Κατά βάθος, παραμένουμε άξεστος και βρομύλος λαός κι ας διατυμπανίζουμε πως «η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά». Στις εμποτισμένες στην ανατολίτικη κουλτούρα Πολίτισσες και Σμυρνιές, που πλένονταν τακτικά στους συνοικισμούς, οι ανεπίδεκτοι γηγενείς κόλλησαν τη ρετσινιά της «παστρικιάς», γεγονός που αποδεικνύει περίτρανα πως ο συχνός καθαρισμός του σώματος εθεωρείτο ανέκαθεν παρ’ ημίν ηθικά κολάσιμη πράξη. Τα χέρια αποτελούν το πιο ευάλωτο στη βρόμα σημείο μας, γι’ αυτό οι επιδημιολόγοι τους αλήστου μνήμης καιρούς της καραντίνας σύστηναν να τα τρίβουμε σχολαστικά με αντισηπτικό και να χαιρετιόμαστε όχι ενώνοντας τις παλάμες, αλλά ακουμπώντας ανεπαισθήτως την μπροστινή πλευρά στις ερμητικά σφιγμένες γροθιές μας.

Αναντίρρητα τα χέρια διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στους κώδικες πολιτικής επικοινωνίας που ο Κασσελάκης την έχει του χεριού του, τουτέστιν την παίζει στα δάχτυλα. Οταν εγκαταλείπεις το προηγμένο Αμέρικα για να σώσεις έναν από χέρι χαμένο λαό, οφείλεις να εκθειάζεις τα χούγια του, δεν είσαι υπροχρεωμένος ωστόσο να τα υιοθετείς. Δικαιούσαι, άρα, να διατηρείσαι αμόλυντος. Στις προεκλογικές του περιοδείες αναφέρεται διαρκώς στα «χέρια του μόχθου που είναι τα πιο καθαρά» και σφίγγει εκατοντάδες από αυτά μπρος στα τηλεοπτικά συνεργεία. Η ρουφιάνα η κάμερα, όμως, τον συλλαμβάνει ενίοτε να σκουπίζει κατόπιν τα δικά του στο παντελόνι. Δικαιολογείται πως είχε χαϊδέψει προηγουμένως έναν σκύλο κι ήθελε να διώξει τις τρίχες, που πασάρισε, βεβαίως, στη θερμή παλάμη της ανυπόπτου ψηφοφόρου. Καλύτερα να παραδεχόταν πως τυγχάνει ολίγον υποχόνδριος, σιγοσφυρίζοντας το αθάνατο άσμα του Τσιτσάνη: «Είναι πικρά, είναι βαριά (και βρομερά) τα ξένα χέρια. Τα ξένα χέρια είναι μαχαίρια...»!