«Αν η Ελλάδα δεν μπορεί να μας βοηθήσει, ας μας αφήσει τουλάχιστον να φύγουμε!»- Πρόσφυγας από τη Συρία
Ο πόλεμος στη Συρία έφτασε και στις πόλεις μας. Χιλιάδες Σύροι έχουν ρευστοποιήσει όποια περιουσιακά στοιχεία διέθεταν και με πυξίδα την ελπίδα προσπαθούν να βρουν ένα ασφαλές -έστω και προσωρινό- καταφύγιο για τις οικογένειές τους. Στη Θεσσαλονίκη φτάνει μια βόλτα από το κέντρο προς τον Βαρδάρη για να διαπιστώσει κανείς την παρουσία Σύρων προσφύγων: άστεγοι, σε καφετέριες ή σε μικρά ξενοδοχεία «εν αναμονή». Πρόθυμοι να λάβουν χρήσιμες πληροφορίες για δικηγόρους, κουζίνες και στέκια αλληλεγγύης. Πρόθυμοι να πουν τι περνάνε, να ξεχαστούν για λίγο, να πουν κάτι διαφορετικό. Και τελείως εκτεθειμένοι στους διάφορους επιτήδειους που υπόσχονται -με το αζημίωτο βέβαια- υπηρεσίες και ελπίδες για τη συνέχιση του ταξιδιού τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Η ελληνική πολιτεία τι κάνει λοιπόν; Αναλαμβάνει τις ευθύνες της; Κάθε άλλο! Η ελληνική διοίκηση δεν είναι μόνο «ανάλγητη», αλλά και παράνομη, καθότι δεν τηρεί ούτε καν τις διεθνείς συμφωνίες που έχει υπογράψει: δεν παρέχει προστασία στους πρόσφυγες (πολέμου), καθώς δεν καλύπτει τις άμεσες ανάγκες τους για στέγαση και σίτιση, βασική ιατρική περίθαλψη και προστασία των παιδιών!
Αντ’ αυτού, με έναν διάχυτο πολιτικό κυνισμό και με συγκεκριμένες Διοικητικές Πράξεις διαπρέπει στον εξευτελισμό των προσφύγων που βρίσκονται υπό την προστασία της. Διαβάζουμε, για παράδειγμα, σε Υπηρεσιακό Σημείωμα (Υ.Σ.) που εκδίδει σε Σύρους πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη, ότι τους απαγορεύει τη «διαμονή στην Αθήνα». Μ’ αυτόν τον απλό, αλλά καθόλα έξυπνο διοικητικό σμπάρο η διοίκηση επιτυγχάνει δύο τρυγόνια: αποκλείει ενδιαφερόμενους Σύρους πρόσφυγες πολέμου από την πρόσβαση στις όποιες υπηρεσίες ασύλου της χώρας και ταυτόχρονα προστατεύει τις ίδιες τις υπηρεσίες ασύλου της.
Ομως, η ελληνική πολιτεία δεν περιορίζεται σε τέτοιες αποτελεσματικότατες διοικητικές πράξεις προστασίας του εαυτού της. Οπως διαβάζουμε στα ίδια Υ.Σ., απαγορεύει επίσης στους Σύρους πρόσφυγες και τη «μετάβαση στους νομούς Αχαΐας, Θεσπρωτίας, Κέρκυρας και Κιλκίς» (για κάποιον μυστήριο λόγο λείπει ο νομός Φλώρινας!). Τους απαγορεύει, δηλαδή, να προσεγγίσουν λιμάνια και σταθμούς τρένων, που αποτελούν τη μοναδική διέξοδο στην παγίδα που τους στήνει η ίδια με τις διοικητικές της πράξεις.
Βλέπουμε, λοιπόν, πώς και ότι η δημόσια διοίκηση με περίσσεια φαντασίας και αποφασιστικότητας όχι μόνο παρανομεί, αλλά επιπλέον εξευτελίζει την αξιοπρέπεια των προσφύγων -έτσι ουσιαστικά και την ίδια τη Δημοκρατία μας-, δεδομένου ότι τους εγκλωβίζει μέσα στις πόλεις. Με διοικητικές πράξεις οι πόλεις μας μετατρέπονται έτσι σε οιονεί στρατόπεδα χωρίς συρματόπλεγμα. Επίσης, παγιδεύοντας τους πρόσφυγες μέσα στις πόλεις-στρατόπεδα, τους εκθέτει σε δαιμόνιους επιχειρηματίες που κερδοφορούν με το αδιέξοδο στο οποίο έχει φέρει η ελληνική πολιτεία τους προστατευόμενούς της. Με τις πράξεις της η διοίκηση βοηθάει επιχειρηματίες –νόμιμους και λαθραίους- να απομυζούν τα όποια οικονομικά αποθέματα των προσφύγων.
Ωστόσο, η κυνική πολιτική αδιαφορία και ειδικά ο διοικητικός εγκλωβισμός των προσφύγων πολέμου στις πόλεις μας δεν αποτελεί κάποια απόρροια της λεγόμενης κρίσης και των οικονομικών δυσχερειών της χώρας μας ή κάποιο στοιχείο αδράνειας και ανικανότητας της διοίκησης. Αυτή διαθέτει πλέον μακρόχρονη εμπειρία στον εξευτελισμό των κοινωνικά αδύναμων στην επικράτειά της. Ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, ότι και πώς το 2003 –δηλαδή σε καιρούς οικονομικής ευμάρειας!– η δημόσια διοίκηση πουλούσε ληγμένα χαρτιά στους μετανάστες για τη ρύθμιση της παραμονής τους.
Ο εγκλωβισμός και ο εξευτελισμός των προσφύγων (πολέμου) συνιστά πολιτικά και κυνικά υπολογισμένη «εξυπηρέτηση». Οι ελληνικές ελίτ φαίνεται να σπεκουλάρουν με την εκτίμηση ότι η βάρβαρη αντιμετώπιση των προσφύγων από τις ίδιες συμβάλει στη μείωση του κυνισμού των ελίτ άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ποντάρουν, δηλαδή, στο ότι οι άλλες ευρωπαϊκές ελίτ είναι πιο «μαλθακές», πιο επιρρεπείς στη «συμπόνια», και έτσι είτε θα διαθέσουν περισσότερα κονδύλια στις ελληνικές ελίτ (λες και τα μέχρι τώρα διατίθενται για τους πρόσφυγες!), είτε θα ανοίξουν, αν όχι τις καρδιές, τουλάχιστον τα σύνορά τους!
Μπορούμε να δούμε, λοιπόν, ότι το κράτος μας δεν προστατεύει τους κοινωνικά αδύναμους στην επικράτειά του, αλλά, αντίθετα, παράγει το ίδιο με διοικητικές του πράξεις κοινωνικά αδύναμες ομάδες πολιτών, προορίζοντάς τες να γίνουν εύκολη λεία ιδιωτικών επιχειρηματικών επιδιώξεων. Αυτή η καθόλα ακροδεξιά λογική μετατρέπει κοινωνικά προβλήματα σε ζητήματα αστυνόμευσης, στρατοπέδευσης και ιδιωτικής κερδοφορίας. Αυτός άλλωστε φαίνεται να είναι και ο καινούργιος - νεο-φιλελεύθερος - ρόλος του κράτους: να δημιουργεί ευκαιρίες κερδοφορίας για ιδιώτες εις βάρος των πολιτών του!
Αμεση αφορμή αυτού του κειμένου είναι η συμμετοχή στην «καμπάνια αλληλεγγύης στους πρόσφυγες» που συγκροτήθηκε από άτομα και πολιτικές συλλογικότητες στη Θεσσαλονίκη.
* Αναπληρωτής καθηγητής Κλινικής Κοινωνικής Ψυχολογίας στο ΠΤΔΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας