Στις πραγματολογικές συνθήκες του καιρού μας τα νέα κοινωνικά φαινόμενα πολλαπλασιάζονται. Και ταυτόχρονα η κοινωνική σκέψη δεν μπορεί να τα επεξεργαστεί και πολύ περισσότερο να προτείνει λύσεις για τα προβλήματα που ανακύπτουν. Το νέο κοινωνικό φαινόμενο έχει να κάνει με τις πράξεις βίας που χαρακτηρίζουν την κοινωνική συμπεριφορά των εφήβων. Το εμπειρικό υλικό για τις σχετικές θεωρητικές έρευνες έχει συγκεντρωθεί για τα ελληνικά δεδομένα. Στη δημόσια σφαίρα η βία των εφήβων «παρουσιάζεται» ως ρητορική και πραγματολογική συνθήκη ανεκδοτολογίας.
Ας επιχειρήσουμε να εξετάσουμε πώς και γιατί μιλάμε για νέο κοινωνικό φαινόμενο στην περίπτωση της βίας των εφήβων. Δεν θα κάνω ηθικολογία. Εξάλλου οι αναγνώστες που με διαβάζουν γνωρίζουν πολύ καλά ότι στο επιστημολογικό επίπεδο είμαι ανηθικολόγος (βλ. το μυθιστόρημα του Ζιντ). Οι συνθήκες όπως και οι μηχανισμοί κοινωνικοποίησης του ανθρώπου στις μέρες μας έχουν αλλάξει ριζικά. Η ριζική αυτή αλλαγή αναφέρεται και στους παράγοντες και στις διαδικασίες που λειτουργούν στο πλαίσιο της κοινωνικοποίησης. Το «παλιό καθεστώς» με τους παράγοντες όπως ήταν η οικογένεια, το σχολείο και οι κρατικοί ιδεολογικοί θεσμοί έχει καταρρεύσει. Δεν υφίσταται ως μηχανισμός κοινωνικοποίησης. Από την άλλη οι αναδυόμενοι νέοι παράγοντες, όπως π.χ. είναι οι νέες τεχνολογίες, δεν έχουν «εκπαιδευτεί» σ’ αυτόν τον τομέα. Οι νέες τεχνολογίες έχουν εισέλθει στη ζωή των εφήβων χωρίς να έχει προηγουμένως θεσμοθετηθεί ένα στοιχειώδες νομικό πλαίσιο έργου τους.
Κατά τη θεωρητικο-πολιτική άποψή μου, οι βίαιες πράξεις των εφήβων, οι οποίες πολλές φορές φτάνουν στα όρια της εγκληματικότητας, ανάγονται στις συνθήκες κοινωνικοποίησης που έχουν διαμορφωθεί στην εποχή μας. Επαναδιατυπώνω τα επιχειρήματά μου: Από τη στιγμή που οι κλασικοί παράγοντες κοινωνικοποίησης έχουν καταρρεύσει και δεν έχουν αντικατασταθεί από «νέους παράγοντες» διαμόρφωσης της προσωπικότητας του εφήβου, επόμενο είναι η «εφηβεία» στη σύγχρονη εποχή να ακροβατεί και να σχοινοβατεί. Τελικά να μετεωρίζεται ανάμεσα σ’ ένα «απαρχαιωμένο» σύστημα κοινωνικοποίησης και το νέο που αναδύεται. Το νέο αυτό δεν έχει αποκτήσει οριστική δομή. Υπερπροσδιορίζεται από τις νέες τεχνολογίες, στο πλαίσιο των οποίων οι έφηβοι ζουν την «κρυφή ζωή» τους.
Εάν τελικά παραδεχθούμε ότι η «εφηβεία» της εποχής μας είναι μια συνθήκη ατομικής και κοινωνικής ζωής, η οποία δεν μπορεί να ενταχθεί σε θεσμούς και σε κανόνες γενικότερα, θα πρέπει να κάνουμε κάποια γενναία βήματα στον αστικό αυτοπροσδιορισμό μας. Το πρώτο βήμα είναι να μη βλέπουμε ψηφιακές σειρές τύπου Netflix και να εκφράζουμε τον αποτροπιασμό μας για την κοινωνικοποίηση των εφήβων ως παρατηρητές σ’ ένα φαινόμενο που είναι τελικά η ίδια η ανθρώπινη συνθήκη.
Το δεύτερο βήμα (το πιο αποφασιστικό) είναι το εξής: Ολοι όσοι ζούμε στην ανθρώπινη κοινωνία επιβάλλεται να κάνουμε την υπέρβασή μας: να θεσμοθετήσουμε νέους παράγοντες για την κοινωνικοποίηση των εφήβων στη σύγχρονη αστική κοινωνία που καταρρέει. Η ανθρώπινη ζωή των εφήβων (όπως και η κοινωνικοποίησή τους) δεν μπορεί να «ανατεθεί» (άραγε από ποιους και γιατί;) στις δομές και στους μηχανισμούς του ψηφιακού συστήματος.
*Πολιτικός φιλόσοφος
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας