Υπάρχει ένα σχεδόν εμφυλιοπολεμικό μίσος στη νεοελληνική κοινωνία –το «μίσος προς τον καθηγητή»– που δεν ξεκίνησε με τον ερχομό στην εξουσία του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά με τον ερχομό του Σημίτη στην πρωθυπουργία. Οσοι από τότε εισήλθαν στην πολιτική και συνδέονταν ή προέρχονταν από τον ακαδημαϊκό χώρο, κάθονταν κάπως στραβά στον λαιμό πολλών που έδωσαν κομματικούς, συνδικαλιστικούς αλλά και επαγγελματικούς αγώνες και έφεραν στα κόμματα ψήφους γυρνώντας πόρτα-πόρτα στα καφενεία, στις πλατείες. Η απώλεια του Ανδρέα σήμανε για το ΠΑΣΟΚ την απελευθέρωση του λαϊκού φαντασιακού από το ακαδημαϊκό υπόβαθρο που έφερνε ο ιδρυτής του: η ρητορική –και η πολιτική του ενίοτε– πήγαζε από τη μακροοικονομία στο Berkley και από τα διδακτορικά του, αλλά επικοινωνούσε με τα απλά πτυχία των κομματικών μελών ή τα απολυτήρια λυκείου του απλού λαού. Ο ερχομός του Σημίτη στην εξουσία (καθηγητή στη Γερμανία πριν από το Πάντειο) σήμαινε σταδιακά κυβερνήσεις και με καθηγητές Πανεπιστημίου (Χριστοδουλάκης, Στεφανής, Κουμάντος, Κρανιδιώτης, Σταθόπουλος, Φατούρος, Γιαννίτσης, Σπράος, κ.ά) πλάι στα ιστορικά κομματικά στελέχη (και σήμαινε και μερικούς ανθρώπους πολύ κοντά του, σαν τον Νίκο Θέμελη...).
Και όλο αυτό ήταν για κάποιους μια απειλή στη σάρκα του κόμματος, κάτι σαν βίαιη εισβολή της δικτατορίας των μεταπτυχιακών και των διδακτορικών στη δική τους κρατική μηχανή. Ο Σημίτης, που σχεδόν ανάγκασε τον Εβερτ το 1996 να φέρει στην πολιτική τον Αλογοσκούφη και τον Παυλόπουλο, ήταν λοιπόν ο ηθικός αυτουργός του ερχομού των ευρωπαϊστών καθηγητών στη ζωή μας (που μας έφεραν το «τρισκατάρατο νεοφιλελεύθερο ευρώ»).
Ηταν ο λογιστής που μισήσαμε επειδή, λέει, κρατούσε διπλά βιβλία και μας πέταξε στον λάκκο των λεόντων και της μονεταριστικής Ευρώπης. (Αλήθεια, ποιος θα μας πει πώς ακριβώς θα βάζαμε βενζίνη στα αμάξια μας τον Οκτώβριο του 2007 που το πετρέλαιο πήγε 147 δολάρια το βαρέλι; Μήπως θα παίρναμε με κατάληψη το νομισματοκοπείο και θα κόβαμε δραχμές όπως θα κάναμε και πριν από τα μνημόνια;)
Μπορεί οι μεγάλες ηγεσίες να ξεχωρίζουν επειδή συγχρονίζουν το όραμά τους με την Ιστορία και τα συμβάντα, αλλά η αλήθεια είναι ότι ενίοτε η Ιστορία δεν συγχρονίζει εύκολα την πολιτική προσδοκία με την ωμή καπιταλιστική πραγματικότητα. Ο Κώστας Σημίτης, με αναμφίβολα επιμέρους λάθη στη σωστή στρατηγική του στόχευση, μας έμαθε να κολυμπάμε με το σωσίβιο που μας πνίγει (το ευρώ) σκοτώνοντας σταδιακά τον μεγάλο χορηγό της ελληνικής οικονομίας, τον πληθωρισμό.
Κατάφερε να εντείνει την κοινωνική κινητικότητα, αλλά παράλληλα δεν απέτρεψε στρεβλωτικούς μηχανισμούς υπερχρέωσης και ψευδοευμάρειας κάποιων μη παραγωγικών τάξεων, κυρίως στον μεταπρατικό και στον τριτογενή τομέα, τρέφοντας παράλληλα τον κρατικό κορπορατισμό και την κρατικοδίαιτη νοοτροπία. Αλλωστε το ΠΑΣΟΚ υπήρξε ήδη (ταυτόχρονα) όχημα εκδημοκρατισμού και φαντασίωσης, φορέας επιθυμίας και προσδοκιών για μια ολόκληρη κοινωνία.
Δόμησε στην πορεία του χρόνου κοινωνικό κράτος σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο (ΕΣΥ, υπηρεσίες, αυτοδιοίκηση, μεγάλα έργα, υποδομές), αλλά και εγκατέστησε μια σπάταλη κομματική μηχανή στα γρανάζια της δημόσιας διοίκησης. Ο Σημίτης δεν είχε ποτέ κεντρικό άξονα της πολιτικής του (από το 1987) την τόνωση της κατανάλωσης μέσω της αύξησης μισθών/παροχών μέσα σε έντονη πληθωριστική πίεση τότε στην οικονομία και με δυσθεώρητα επιτόκια του εθνικού νομίσματος. Είχε στον νου του ένα αναπτυξιακό μοτίβο με ανταγωνιστικά μεταρρυθμιστικά και σταθεροποιητικά προγράμματα.
Με σημαία τον εκσυγχρονισμό πήρε μεγάλες πολιτικές πρωτοβουλίες σε μακροοικονομικό επίπεδο, παρά την απέχθεια πολλών για την ποσοτικοποιημένη εκδοχή της πολιτικής του και την επιμονή του σε μετρήσιμους στόχους και δημοσιονομική πειθαρχία. Το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη της δεύτερης τετραετίας «σκότωσε» τον πληθωρισμό και έφερε το επιτοκιακά φτηνό ευρώ με ένα ελληνικό τραπεζικό σύστημα που από σχεδόν κρατικό τη δεκαετία του ’80 μετετράπη σε αμιγώς ιδιωτικό και έντονα επεκτατικό (Βαλκάνια) τις δύο επόμενες δεκαετίες (τότε επεκτάθηκαν και οι μίζες, μόνο που ρίζωσαν πολλά χρόνια πριν, φυσικά...).
Αυτό όμως το τραπεζικό σύστημα, που ο Σημίτης το θεωρούσε απαραίτητο όταν υποδείκνυε την «Ισχυρή Ελλάδα», είναι τελικά αυτό που χρηματοδοτούσε επί χρόνια το ελληνικό δημόσιο χρέος, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα. Και που ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη φούσκα του χρηματιστηρίου που ευλογούσαν οι τότε υπουργοί παρασέρνοντας κάθε φουκαρά με τις αποταμιεύσεις του.
Είναι πολύ νωρίς, όμως, ώστε να βάλουμε στα βιβλία της νεοελληνικής Ιστορίας το συνολικό αποτύπωμα –οικονομικά, κοινωνικά, διπλωματικά– του Κώστα Σημίτη στον τόπο. Χρειάζεται γυμνό μάτι και απόσταση από το πολύ πρόσφατο παρελθόν.
ΥΓ.: Τον Δεκέμβρη του 2008 ο Σημίτης έγραψε στην «Καθημερινή» ότι η χώρα έπρεπε να προσφύγει στο ΔΝΤ και πολλοί από το ΠΑΣΟΚ (!) έσπευσαν να πουν ότι ενορχήστρωνε γερμανικό σχέδιο αρπαγής της χώρας από τους δανειστές! Αλλά απ’ ό,τι φαίνεται «για τους ανόητους, δάσκαλος δεν είναι η λογική αλλά η συμφορά» (Δημόκριτος).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας