Η Συρία περνά σήμερα μια εξαιρετικά κρίσιμη ιστορική καμπή προσπαθώντας να γυρίσει τη σελίδα δεκαετιών καταπίεσης και αυταρχισμού, φέροντας τραύματα βαθιά χαραγμένα στη μνήμη και τη συνείδηση του λαού της. Με την ανατολή του ήλιου της αλλαγής, η φωνή των Σύρων υψώνεται προς τους θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες τους, καλώντας τους να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να συναισθανθούν τους πόνους του λαού και να επιδιώξουν να υλοποιήσουν τις ελπίδες του για μια πατρίδα ελεύθερη, δίκαιη και με αξιοπρέπεια. Ομως, σε αυτήν την καθοριστική στιγμή που διακυβεύεται το μέλλον της χώρας μας και το αίτημα για δικαιοσύνη, ανακύπτουν αμείλικτα ερωτήματα: μπορούν αυτοί οι ηγέτες να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις ή θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι σε παραδοσιακές λογικές, στάσεις και αντιλήψεις που τα γεγονότα έχουν πλέον ξεπεράσει, σε μια ξύλινη γλώσσα αποκομμένη από την εμπειρία του πόνου που βίωσαν πάνω από 5 δεκαετίες οι Σύροι;
Ο λαός στη Συρία αντιλήφθηκε σοκαρισμένος την απίστευτη αγριότητα και τη φρίκη που «έκρυβαν» οι συριακές φυλακές, ενώ και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών ειδησεογραφικών καναλιών, αποκάλυψαν στον κόσμο εικόνες που προκαλούν ανατριχίλα και αποτροπιασμό καταγράφοντας αυτό που ορισμένοι περιέγραψαν ως «ολοκαύτωμα της σύγχρονης εποχής». Και ενώ η κοινή γνώμη παντού στον κόσμο αντιλήφθηκε το μέγεθος της βαρβαρότητας του καθεστώτος του Ασαντ, ο Ελληνορθόδοξος Πατριάρχης Αντιοχείας Ιωάννης Ι' βρέθηκε προχθές στην εκκλησία του «Σταυρού» στη Δαμασκό και εκφώνησε έναν λόγο που φαινόταν να απέχει πολύ από τη συνειδητοποίηση αυτής της τραγωδίας. Συγκεκριμένα, ο λόγος του Πατριάρχη παρέμεινε δομημένος πάνω σ’ ένα κλασικό ύφος παλαιάς κοπής και ξεθωριασμένα συνθήματα που φαίνονταν να μιμούνται τη γλώσσα ενός καθεστώτος που έχασε την ηθική και την πολιτική του νομιμότητα.
Ο Πατριάρχης επέλεξε να μην κάνει καμιά αναφορά στις μεγάλες τραγωδίες που έπληξαν τη Συρία, αρχής γενομένης από το ζήτημα των φυλακών και των κρατητηρίων του τρόμου, που έκρυψαν μέσα στα ανήλιαγα βάθη τους χιλιάδες βασανισμένους, πολλοί από τους οποίους πέθαναν από αυτά τα βασανιστήρια, ενώ άλλοι αγνοούνται. Αυτά τα μαρτύρια των φυλακισμένων και οι αγνοούμενοι δεν βρήκαν θέση στον λόγο του Πατριάρχη, που επέλεξε να αποσιωπήσει το θέμα και την ανάγκη για δικαιοσύνη και λογοδοσία.
Αυτό που ήταν επίσης σοκαριστικό ήταν η επιμονή σε έναν λόγο που φαίνεται να είναι συνέχεια της νοοτροπίας του παλαιού καθεστώτος. Ενας λόγος που μιλάει για «εθνική ενότητα» και «κοινή ζωή» χωρίς να αγγίζει την πικρή πραγματικότητα που έζησαν οι Σύροι. Αντί να είναι μια φωνή που ενώνει και εκφράζει τα βάσανα όλων, φαινόταν να αναπαράγει μια παλιά κατηγορία για έναν φανταστικό κίνδυνο που απειλεί τους χριστιανούς, αγνοώντας την αλήθεια ότι η καταδυνάστευση και η ανθρωπιστική καταστροφή είχε αγγίξει όλους τους Σύρους, χριστιανούς και μουσουλμάνους, υπό ένα καθεστώς καταπίεσης που δεν έκανε διακρίσεις μεταξύ των κοινοτήτων. Σε αυτό το κρίσιμο σταυροδρόμι της αλλαγής και απαλλαγής από το παλαιό βάναυσο και απάνθρωπο καθεστώς, ο κόσμος περίμενε έναν λόγο που να καταδικάζει τα εγκλήματα κατά όλων των Σύρων και να επιβεβαιώνει ότι οι χριστιανοί είναι αναπόσπαστο μέρος του ιστού αυτής της πληγωμένης πατρίδας. Εναν λόγο που να αναγνωρίζει τα βάσανα των κρατουμένων και των οικογενειών τους και να απαιτεί την αποκάλυψη της τύχης των αγνοουμένων και την τιμωρία των υπευθύνων για αυτές τις φρικαλεότητες. Ομως, ο Πατριάρχης έχασε την ευκαιρία, διατηρώντας έναν ξύλινο λόγο που μιλούσε για «αγάπη» και «ελπίδα» σε μια στιγμή που απαιτούσε μια γενναία τοποθέτηση και μια ειλικρινή έκκληση για δικαιοσύνη.
Επιγραμματικά, ο λόγος του Πατριάρχη Ιωάννη Ι' ανέδειξε την έλλειψη συνείδησης της ιστορικής στιγμής. Ενώ οι Σύροι περίμεναν μια φωνή που θα υπερασπίζεται τα δικαιώματά τους και θα καλεί για ένα μέλλον βασισμένο στη λογοδοσία και τη συμφιλίωση, ο λόγος του ήρθε σαν μια σκιά μιας περασμένης εποχής, γεμάτος συνθήματα που στερούνται ειλικρίνεια απέναντι στην πραγματικότητα. Η Συρία σήμερα χρειάζεται ηγεσίες που να αντηχούν ένα πνεύμα ελευθερίας και τόλμης, όχι εκείνους που επαναλαμβάνουν κούφια συνθήματα. Οι Σύροι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, αξίζουν μια φωνή που να επουλώνει τις πληγές τους και να εκφράζει τις ελπίδες τους για μια νέα πατρίδα, που να μη βαραίνει με τις μνήμες της καταπίεσης, μια πατρίδα αντάξια των θυσιών τους και των ονείρων τους.
*Συγγραφέας, υποψήφιας διδάκτορος Θεολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας