Τις τελευταίες ημέρες, έχει παρατηρηθεί έντονη σεισμική δραστηριότητα σε τρία σημεία, σε μικρή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για δονήσεις στον θαλάσσιο χώρο ανοιχτά της Νέας Ποτίδαιας, στον θαλάσσιο χώρο νότια της χερσονήσου του Αγίου Ορους και νότια της λίμνης Βόλβης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πρώτη περίπτωση δεν έχει απασχολήσει στο παρελθόν με αξιόλογη σεισμική δραστηριότητα. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, για την περιοχή της Ιερισσού, η οποία έχει μεγάλο ιστορικό δονήσεων, με αποκορύφωμα τον σεισμό μεγέθους M = 7,0, ο οποίος το 1932 ισοπέδωσε το χωριό και προκάλεσε εκατοντάδες θανάτους (Εικόνα 1).
Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τη λεκάνη που περιλαμβάνει τις λίμνες Βόλβη και Κορώνεια. Η λεκάνη των λιμνών ήταν υπεύθυνη για τον σεισμό Μ = 6,5 που ταρακούνησε το 1978 τη Θεσσαλονίκη, προκαλώντας βλάβες σε κτίρια και δεκάδες θανάτους (Εικόνα 2).
Οι παλαιότερες γενιές περιγράφουν τις πολύ έντονες στιγμές που εκτυλίχτηκαν κατά τη διάρκεια και μετά από αυτό το ασυνήθιστης έκτασης φυσικό φαινόμενο. Πιο συνηθισμένα είναι, ομολογουμένως, φυσικά φαινόμενα όπως οιέντονες βροχοπτώσεις. Είναι πολλές οι περιπτώσεις που η πόλη μετατράπηκε σε ένα απέραντο ποτάμι μετά από καταιγίδα, με κεντρικές οδούς, κάθετες προς το παραλιακό μέτωπο (π.χ. Βενιζέλου, Εθν. Αμύνης, 3ης Σεπτεμβρίου, Καλλιδοπούλου κ.ά.) να αποκτούν χειμαρρώδη χαρακτήρα.
Σε πιο σπάνιες περιστάσεις, η περιφερειακή τάφρος, η οποία κατασκευάστηκε ώστε να δέχεται ύδατα από λεκάνες απορροής 6 ρεμάτων που προέρχονται από το Σέιχ Σου και να αποφορτίζει ρέματα που διέρχονται από τον αστικό ιστό, σχεδόν υπερχειλίζει. Μέχρι στιγμής, δεν έχουν καταγραφεί πλημμυρικά φαινόμενα, όπως αυτά της Θεσσαλίας ή της Βαλένθια. Είναι αδιαμφισβήτητα ένα πολύπλευρο ζήτημα, με κύρια αιτία το γεγονός ότι η λεκάνη απορροής που αφορά την πόλη είναι το δάσος του Σέιχ Σου και όχι εκτεταμένες εκτάσεις, όπως στις άλλες δύο περιπτώσεις που αναφέρθηκαν.
Ωστόσο, καθώς η κλιματική αλλαγή μάς επηρεάζει ολοένα και περισσότερο, αυτά τα φαινόμενα φαίνεται να συμβαίνουν πιο συχνά και με μεγαλύτερη ένταση. Ετσι, είναι πιθανό η απαρχαιωμένη, πλέον, τάφρος και τα υπόλοιπα αντιπλημμυρικά έργα να αστοχήσουν και η πόλη να δεχτεί πολλαπλάσιους τόνους διερχόμενων υδάτων. Σε ένα υποθετικό σενάριο, όπου η πρόγνωση είναι δυσοίωνη, είναι πιθανή η ανάγκη εκκένωσης τμημάτων της πόλης, με σκοπό την αποφυγή θυμάτων. Λόγω των συνθηκών που θα επικρατούν είναι πιθανό οι χώροι καταφυγής να είναι ανεπαρκείς και πολλοί να προτιμήσουν τη διαφυγή από την πόλη.
Αυτό άλλωστε συνέβη το καλοκαίρι του 1978, όταν η πόλη θύμιζε φάντασμα, αφού όλοι έσπευσαν να διαφύγουν. Οι μαρτυρίες λένε ότι στους δρόμους επικρατούσε το αδιαχώρητο, μια και όλοι κινήθηκαν με τα οχήματά τους. Δεδομένουότι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα οχήματα σε κίνηση πλέον είναι πενταπλάσια σε σχέση εκείνη την εποχή, ενώ το οδικό δίκτυο παραμένει σχεδόν το ίδιο, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς τις συνθήκες που θα επικρατήσουν (Εικόνα 3).
Είναι ευνόητο ότι ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι μεγάλος, αφού οι άξονες διαφυγής από την πόλη είναι τρεις. Ο πρώτος, από τη δυτική έξοδο της πόλης, οδηγεί στον Αυτοκινητόδρομο 1 (ΠΑΘΕ), ο δεύτερος, από τη βόρεια έξοδο της πόλης, οδηγεί στον Αυτοκινητόδρομο 2 (Εγνατία Οδός) και ο τρίτος, από την ανατολική έξοδο της πόλης, οδηγεί στην Ε.Ο. Θεσσαλονίκης - Μουδανίων. Οι τρεις αυτές έξοδοι είναι αυτοκινητόδρομοι με τρεις λωρίδες ανά κατεύθυνση και συνδέονται μεταξύ τους μέσω της περιφερειακής οδού. Υπό κανονικές συνθήκες, η σύνδεση των τριών αυτών οδικών αξόνων δεν αποτελεί σημαντικό συγκοινωνιακό πρόβλημα (Εικόνα 4).
Ωστόσο, είναι κοινό μυστικό ότι η στάθμη εξυπηρέτησης της περιφερειακής οδού (στην προγενέστερη κατάσταση με τρεις στενές λωρίδες ανά κατεύθυνση) μειωνόταν όταν επικρατούσαν άσχημες καιρικές συνθήκες. Σήμερα, με τις εργασίες που εκτελούνται εδώ και έναν χρόνο για το «flyover», η στάθμη εξυπηρέτησης είναι σταθερά μειωμένη, λόγω του περιορισμού των λωρίδων κίνησης από τρεις σε δύο. Αυτό συμβαίνει ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών ή ατυχημάτων, μια και ο ίδιος αριθμός οχημάτων καλείται να διέλθει από πλάτος οδού που δεν επαρκεί. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στη δυτική είσοδο της πόλης, από τον αυτοκινητόδρομο Α1. Εκεί, εδώ και (επίσης) περίπου έναν χρόνο, εκτελούνται εργασίες για την ενίσχυση της στατικότητας της γέφυρας του Αξιού ποταμού, στον κλάδο του αυτοκινητόδρομου από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη. Αυτό έχει αποτέλεσμα να προκαλούνται συμφορήσεις, ακόμη και χιλιομέτρων μερικές φορές, καθώς τα οχήματα κινούνται για αρκετή απόσταση μόνο από μία λωρίδα κυκλοφορίας κατά την είσοδο και σε δύο λωρίδες κατά την έξοδο. Η παράδοση του έργου όλο και απομακρύνεται, αφού είναι ολοφάνερο ότι οι εργασίες μόνο πυρετώδεις δεν είναι.
Η δεύτερη έξοδος της πόλης, προς την Εγνατία Οδό, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη ροή της περιφερειακής οδού αλλά και της οδού Λαγκαδά. Η συγκεκριμένη οδός σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανή να παραλάβειενισχυμένο κυκλοφοριακό φόρτο, αφού είναι σηματοδοτημένη και όχι πλήρως διαπλατυσμένη.
Η τρίτη έξοδος της πόλης, αυτή προς Χαλκιδική, είναι η μόνη στην οποία δεν εκτελούνται εργασίες προς στιγμήν. Ωστόσο, είναι επίσης συνηθισμένη η μείωση της στάθμης εξυπηρέτησης της οδού, όταν ο κυκλοφοριακός φόρτος είναι μεγάλος, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Ετσι, αναπόφευκτα γεννάται ένα πολύ μεγάλο, καίριο και επίκαιρο ερώτημα. Αν σε κάποιο απευκταίο σενάριο φυσικής ή μη καταστροφής είναι αναγκαία η εκκένωση τμήματος του πολεοδομικού συγκροτήματος της πόλης, πώς αναμένεται να πραγματοποιηθεί; Είναι δεδομένο ότι με τις συνθήκες που επικρατούν και τις εργασίες που εκτελούνται αυτή τη στιγμή οι κύριοι οδικοί άξονες θα αστοχήσουν.
Αραγε, γιατί επιλέχθηκε να γίνουν ταυτόχρονα έργα σε τόσο καίριους κυκλοφοριακούς άξονες, εγκλωβίζοντας ουσιαστικά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της πόλης;
Μέσα από τους παραπάνω προβληματισμούς, είναι ορατή η ανάγκη για τη δημιουργία μιας ισχυρής εποπτικής αρχής, που θα ρυθμίζει συνολικά τέτοιου είδους ζωτικής σημασίας ζητήματα. Η λύση σε αυτούς τους προβληματισμούς θα είναι αρκετά σύνθετη, με εμπλοκή πολλών φορέων. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να αφιερωθεί η απαραίτητη σκέψη ώστε να βρεθεί μια λειτουργική διέξοδος.
Η αρχή θα μπορούσε να γίνει από την επιτάχυνση των ανεξήγητα αργών εργασιών στη γέφυρα του Αξιού, η παράδοση της οποίας ήταν προγραμματισμένη για τον περασμένο Ιούνιο. Εκτός αυτού, θα ήταν θεμιτό η συντήρηση της συζυγούςγέφυρας να γίνει μετά τη λήξη των εργασιών στην περιφερειακή οδό, για την οποία δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια εξόφθαλμη λύση, παρά μόνον η γρήγορη περάτωση του έργου.
Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να δημιουργηθούν και να σημανθούν χώροι καταφυγής με τις απαραίτητες προδιαγραφές, ώστε σε περίπτωση ανάγκης να μπορούν οι πολίτες να καταφύγουν. Με αυτό τον τρόπο, θα μπορέσει να μειωθεί ο αριθμός των πολιτών και συνάμα οχημάτων που θα τραπούν σε φυγή.
* Πολιτικός μηχανικός - συγκοινωνιολόγος ΑΠΘ, Msc Φυσικοί Κίνδυνοι και Αντιμετώπιση Καταστροφών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας