Η νίκη του Δία και η εξόντωση του Τυφώνα

Ησίοδος, Θεογονία. 856 – 885.

Οι Τιτάνες βρέθηκαν στα Τάρταρα γύρω από τον αρχηγό τους τον Κρόνο. Ο Δίας πήρε τα ανίκητα όπλα του, βροντή, αστραπή και εξαπέλυσε τον πυρακτωμένο κεραυνό εφορμώντας από τον Όλυμπο.

856. Ο καυτός κεραυνός του Δία έκαψε και τα εκατό κεφάλια του τέρατος, του τεράστιου Τυφώνα. Ο Ζευς τον δάμασε και τον κτύπησε αλύπητα. Έπεσε στην αγκαλιά της πελώριας μητέρας του Γης. Ήταν πια νεκρός. Φλόγα πετάχτηκε από τον κατακεραυνωμένο νεκρό βασιλιά Τυφώνα

860 όταν έπεσε στα βαθιά, απόκρημνα, σκοτεινά φαράγγια του βουνού. Τα πάντα γύρω του καίγονταν όπως καίγεται και λιώνει ο κασσίτερος στα καζάνια και στα χωνιά των μεταλλουργών με έκλυση ανείπωτης θερμοκρασίας. Θύμιζε η κατάσταση τις τεχνικές του Ηφαίστου όταν λιώνει το πιο σκληρό μέταλλο, τον σίδηρο, μέσα στα βαθιά φαράγγια. Η φωτιά λυσσομανούσε και έκαιγε με μένος τα πάντα.

Ο Ζευς με θλίψη έριξε τον Τυφώνα στα βάθη του απέραντου Τάρταρου. Από τον Τυφώνα πηγάζουν και ξεκινούν οι υγροί άνεμοι,

870 εκτός του Νοτιά, του Βοριά και του αίθριου Ζέφυρου. Αυτοί οι τρεις άνεμοι είναι πολύ ωφέλιμοι στους θεούς και στους θνητούς. Οι άλλοι άνεμοι φυσούν χωρίς τάξη πάνω από τη θάλασσα και πέφτουν θυελλώδεις στον σκοτεινό πόντο φέρνοντας συμφορές στους θνητούς. Η αστάθεια αυτών των ανέμων τσακίζει τα πλοία και πνίγει τους ναυτικούς. Κανείς δε μπορεί να τους αντιμετωπίσει με επιτυχία από τους ναυτικούς που τους συναντούν καθώς ταξιδεύουν. Άλλοι βλαβεροί άνεμοι πέφτουν πάνω στην απέραντη λουλουδιασμένη Γη και καταστρέφουν τις καλλιέργειες των χαμογεννημένων ανθρώπων.

880 Γεμίζουν τον κόσμο με σκόνη και βαρύ, οδυνηρό θόρυβο.

Οι μακάριοι θεοί νίκησαν κατά κράτος τους Τιτάνες και έτσι τέλειωσε αυτός ο αποτρόπαιος και σκληρός πόλεμος. Πήραν όλα τα αξιώματα και τους θησαυρούς από τους Τιτάνες. Η Γαία μητέρα συμβούλεψε τους υπόλοιπους θεούς να στηρίξουν τον Δία που γνωρίζει το παρόν και το μέλλον και να τον αναγνωρίσουν σαν αρχηγό τους. Έτσι και έγινε.

885 Ο Ζευς μοίρασε αρμοδιότητες και τιμές με δίκαιο τρόπο σε όλους τους θεούς που τον στήριξαν στην Τιτανομαχία.

Ησίοδος, Θεογονία. Κείμενο. Ελεύθερη απόδοση σε πεζό λόγο ώστε να ομοιάζει με την καθημερινή ομιλία, χωρίς φανερό ποιητικό μέτρο αλλά με ρυθμό παράλληλο του αρχαίου κειμένου.

Επίθετα και χαρακτηρισμοί θεοτήτων και άλλων θεϊκών δυνάμεων και όντων.

Στίχος 859. φλὸξ δὲ κεραυνωθέντος ἀπέσσυτο τοῖο ἄνακτος. Ο Ησίοδος εδώ αποκαλεί τον Τυφώνα βασιλιά.

867. πυρὸς αἰθομένοιο. Φωτιά που λυσσομανά, άσβεστη, που κατακαίει και λιώνει τα πάντα.

868. Τάρταρον εὐρύν. Στον απέραντο Τάρταρο.

870 νόσφι Νότου Βορέω τε καὶ ἀργεστέω Ζεφύροιο· Εκτός του Νοτιά, του Βοριά και του αίθριου Ζέφυρου.

878 γαῖαν ἀπείριτον ἀνθεμόεσσαν. Η απέραντη λουλουδιασμένη Γη.

879 χαμαιγενέων ἀνθρώπων. Των χαμογεννημένων ανθρώπων. ( Αυτών που σπίτι τους είναι το έδαφος, το χώμα, η γη).

884. εὐρύοπα Ζῆν

εὐρύ-οπᾰ, <ὄψομαι), αυτός που βλέπει μακριά, που βλέπει σε μακρινή απόσταση, λέγεται για τον Δία, εὐρύοπα Ζεύς.

Σημειώσεις.

Στ. 862. Κασσίτερος.. Προέρχεται κυρίως από ορυκτό κασσιτερίτη. Χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα από το 3500 -3000 π.Χ. στο κράμα για παραγωγή μπρούτζου στις αρχές της «εποχής του χαλκού».

864. Σίδηρος. ἠὲ σίδηρος, ὅ περ κρατερώτατός ἐστιν, 1200 – 1100 π.Χ. ο άνθρωπος ανακαλύπτει τον σίδηρο. Είναι η μετάβαση από την Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου.

867. αἶθος. Καύσωνας, φωτιά.

867. αἰθομένοιο. Φωτιά που κατακαίει με μένος.
αἶθ-οψ, -οπος, <αἴθω, ὄψ. Αυτός που έχει φλογισμένη όψη. Λέγεται για μέταλλο. Αυτό που αστράφτει.

μένος, -εος, το. Ισχύς, δύναμη, σθένος, ανδρεία, θάρρος.

870. ἀργεστής, ὁ, <ἀργός. Ο νότιος άνεμος, αυτός που καθαρίζει τον ουρανό φέρνοντας λιακάδα, που κάνει τον καιρό αίθριο. Εδώ στη Θεογονία στον στίχο 870,  ο Ησίοδος αναφέρει έτσι τον Ζέφυρο. Τον Δυτικό - βορειοδυτικό άνεμο. Είναι άνεμος απαλός, φέρνει δροσιά  και βοηθάει στη βλάστηση.

871. ὄνειαρ, -ᾰτος, το, <ὀνίνημι. Οτιδήποτε ωφελεί ή βοηθάει, πλεονέκτημα, βοήθεια.

877. πόντος, -ου, ὁ. Θάλασσα, ανοιχτό πέλαγος. Αναφέρεται για συγκεκριμένες θάλασσες, πόντος Ἰκάριος, Θρηΐκιος, ὁ Αἰγαῖος πόντος, Ἰόνιος, Σαρωνικός, Σικελός, πόντος Εὔξεινος. Αποκαλείται απλά ως Πόντος.

Ὠκεανός, -οῦ, ὁ, ο Ωκεανός, ο πρώτος των Τιτάνων, γιος του Ουρανού και της Γης, σύζυγος της Τηθύος, πατέρας της Θέτιδας. Στον Όμηρο ο Ωκεανός είναι ένας μεγάλος ποταμός (ὠκεανὸς ποταμός), ο οποίος ρέει κυκλικά στη σφαίρα της γης και επιστρέφει στον εαυτό του (ἀψόρροος). Αργότερα ο Ωκεανός δηλώνει τη μεγάλη εξωτερική θάλασσα, αντίθετα προς την «εσωτερική» ή τη Μεσόγειο θάλασσα (θάλασσα, πόντος).

880 πιμπλεῖσαι κόνιός τε καὶ ἀργαλέου κολοσυρτοῦ.

ἀργᾰλέος, -α, -ον. <ἄλγος. επίπονος, οδυνηρός, τραχύς, δύσκολος, βαρύς.

κολοσυρτός, ὁ,  οχλοβοή, ταραχή, θόρυβος.

-Τυφωεύς, Τυφών, Τυφώνας. Θεονύμιο. Γιγάντιο τέρας τέκνο της γαίας και του Τάρταρου. Ο Τυφών δίνει εξήγηση στη γιγάντια και πολλές φορές φονική διαταραχή της ατμόσφαιρας που προξενεί αυτό το οριακό καιρικό φαινόμενο που αποκαλούσαν οι αρχαίοι Έλληνες Τυφωέα. Πριν λίγες ώρες ( το κείμενο που διαβάζετε γράφεται την 10η Οκτωβρίου 2024) Τυφώνας (Μίλτον) σάρωσε τη Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Οι ειδικοί μιλούν για τον μεγαλύτερο Τυφώνα των τελευταίων 100 ετών. Αξιοσημείωτη η ομοιότης του Ησιόδειου Τυφώνα με τον τωρινό στη Φλόριντα.

-Σύμφωνα με την επικρατέστερη μυθολογική παράδοση το πρώτο θεϊκό ζευγάρι στον κόσμο ήταν η Γαία (γη) και ο αστερόεις Ουρανός. Η Γαία και ο Ουρανός γεννούν 6 Τιτάνες ( Ωκεανός, Κοίος, Κρίος, Υπερίων, Ιαπετός και Κρόνος), 6 Τιτανίδες ( Θεία, Τηθύς, Φοίβη, Μνημοσύνη, Θέμις, Ρέα). Ακόμα έφεραν στον κόσμο τους Εκατόγχειρες ( Βριάρεω, Γύγη, Κόττο), τους Κύκλωπες ( Βρόντη, Στερόπη, Άργη) και τους Γίγαντες.

-Ο Τάρταρος  ή Τάρταρα ήταν ο μυθικός τόπος όπου εγκλείονται και βασανίζονται οι υβριστές θεών και ανθρώπων. Βαθύ υπόγειο βάραθρο. Στα Τάρταρα γκρέμισε ο Δίας τους Τιτάνες και τον πατέρα του, τον Τιτάνα Κρόνο, όταν τον ανάτρεψε.

1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.

2*. Στους αγαπημένους μου Ιωάννα – Μαρίνα, Ειρήνη, Κωνσταντίνο, Μπάμπη, Νίκο.