Σκοτεινή ήπειρος

Η απαρχή της κρίσιμης περιόδου που διανύουμε χρονικά τοποθετείται στην οικονομική κρίση του 2008. Η συγκυρία ήταν η δυσμενέστερη δυνατή. Μια άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση με αστραπιαία υπερατλαντική μετάδοση, τη διαχείριση της οποίας ανέλαβε ο γερμανικός προτεσταντισμός με τα συνήθη θερμοκέφαλα και παράλληλα λαϊκιστικά και ρατσιστικά χαρακτηριστικά του. Αφενός λιτότητα μέχρις εσχάτων, ως μόνη λύση για να ισοσκελιστούν οι προϋπολογισμοί, αδιαφορώντας για τις όποιες κοινωνικές επιπτώσεις.

Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου –και όχι μόνο– φτάσαμε στα όρια ανθρωπιστικής κρίσης εξαιτίας αυτής της εμμονής. Οι εικόνες με τους άστεγους να καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της Κοραή, με τη δύση του ήλιου, είχαν παγιωθεί ως καθημερινότητα στην Αθήνα. Αφετέρου η λαϊκίστικη ρητορική των συντηρητικών κομμάτων ήταν βασικό σκέλος της επικοινωνίας τους με τον κόσμο. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την καγκελάριο Μέρκελ να αναφέρει σε ομιλία της ότι «επιτέλους οι πολίτες του ευρωπαϊκού Νότου πρέπει να κάνουν λιγότερες διακοπές μέσα στον χρόνο»; Κι αυτό από την αρχηγό του κράτους-μέλους της Ε.Ε. με τον μεγαλύτερο αριθμό αργιών και διακοπών ανά εργαζόμενο ανά έτος κατά τη EUROSTAT.

Και βέβαια όλα αυτά ενδεδυμένα με τα γνωστά ρατσιστικά στερεότυπα περί τεμπέληδων και διεφθαρμένων μικρο-μπαγαπόντηδων Ελλήνων και λοιπών μεσογειακών PIGS. Κι αυτό από τη χώρα που είναι συνώνυμη της διαφθοράς στα ανώτερα κλιμάκια, με διεθνή οικονομικά σκάνδαλα απλωμένα σε ένα δαιδαλώδες δίκτυο πολυεθνικών εταιρειών με τις παραφυάδες τους. Μίζες για ανάθεση τεράστιων έργων, υπερχρεώσεις για πώληση αμυντικών συστημάτων, αυτοκίνητα με «πράσινους» ρύπους για πράσινα άλογα, ύποπτες συναλλαγές με κολοσσιαίες φαρμακοβιομηχανίες τον καιρό της πανδημίας για εμβόλια που ανακόπτουν τη μετάδοση του κορονοϊου, και η λίστα είναι μακρά.

Η ουσία είναι ότι από το 2008 και μετά, οι λαϊκές μάζες βρέθηκαν εκτεθειμένες σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα, με τους μισθούς και τις συντάξεις να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά. Και με τη διευθύντρια του ΔΝΤ να δηλώνει σε συνέντευξη Τύπου ότι τα 500 ευρώ είναι αρκετά για έναν συνταξιούχο, έχοντας ακουμπισμένη δίπλα στο μικρόφωνο τη δερμάτινη τσάντα της των 10 χιλιάδων ευρώ. Παράλληλα, ακολουθώντας πιστά το μότο «κάνουμε την κρίση ευκαιρία», άφησαν το κράτος και ό,τι αυτό προσφέρει (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εκπαίδευση, πολιτισμό, ασφαλιστικό) να φυτοζωεί, με τα χαμηλά στρώματα συνεχώς και πιο εκτεθειμένα στις επιθέσεις του κεφαλαίου και της εργοδοσίας. Οι δε νέοι, επιδίδονται σε αγώνα ταχύτητας για συλλογή προσόντων με τελικό προορισμό την αβεβαιότητα και την εργασιακή επισφάλεια.

Στη συνέχεια ήρθε η μεταναστευτική κρίση. Φτωχοδιάβολοι, από χώρες που είτε οικονομικά τις έχει εξαθλιώσει ο δυτικός «πολιτισμός» είτε στρατιωτικά τις έχει ισοπεδώσει η «αμυντική» συμμαχία του ΝΑΤΟ, πήραν παιδιά στους ώμους και βαλίτσες στα χέρια για να έρθουν στη «γη της Επαγγελίας». Και πάλι η υποδοχή από τα συντηρητικά κόμματα ήταν υπέρ το δέον θερμή.

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις εικόνες των γουρουνοκεφαλών σε διάφορα hot spots, για την υποδοχή των μουσουλμάνων προσφύγων σε διάφορες χώρες της Ευρώπης; Η δε κατανομή των προσφύγων μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει. Φτάσαμε σε σημείο να ακούμε ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών να δηλώνουν ότι δεν μπορούν να υποδεχτούν πάνω από 147(!) άτομα.

Και όσοι από αυτούς τους χαροκαμένους δραπέτευαν από αυτή τη μέγγενη, τους περίμενε η δεύτερη δοκιμασία: καθώς ήταν πολύ «ανταγωνιστικοί», μαζεύοντας φράουλες με μεροκάματα μικρότερα των 5 ευρώ, έπρεπε να υποστούν και την επίθεση από τους «εγχώριους» ανταγωνιστές τους, οι οποίοι ένιωσαν τα επαγγελματικά τους «συμφέροντα» να απειλούνται. Στο όλο σκηνικό των εθνικών παροξυσμών δεν έλειψαν και τα ακροδεξιά ευτράπελα, με μακεδονομάχους να ξεπεζεύουν τα άλογα και να βγάζουν τις χλαμύδες γιατί το απόγευμα έκλειναν ραντεβού στον οδοντίατρο στη Γευγελή, βάζοντας βενζίνη στην επιστροφή πριν περάσουν τον Συνοριακό Σταθμό των Ευζώνων.

Και ξαφνικά, έρχεται ο Μάιος του 2024, και οι ίδιες συντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης που δημιούργησαν την παραπάνω κατάσταση διαπιστώνουν έκπληκτες ότι κορυφώθηκε η άνοδος της Ακροδεξιάς. Εξαθλιωμένες κοινωνικές μάζες, που τις πότιζαν με μίσος και δηλητήριο για πάνω από μια δεκαετία, τώρα προσπαθούν να τις «επαναφέρουν στον ίσιο δρόμο». Να μας λένε ότι η αποχή δεν είναι λύση και ότι πρέπει να πάρουμε μέρος στην εκλογική διαδικασία γιατί αυτό [η αποχή] είναι επιζήμιο για τη δημοκρατία. Οτι είναι οι απέχοντες που φέρουν την ευθύνη και όχι οι πολιτικές.

Και σε όλο αυτό το σκηνικό, το λεγόμενο προοδευτικό τόξο επιμένει να θεωρεί ότι δεν συντρέχουν λόγοι ευρύτερων συμμαχιών. Δεν βρίσκουν έναν στοιχειώδη κοινό παρονομαστή να συμφωνήσουν ώστε να αλλάξει πορεία το πλοίο. Δεν φαίνεται να τους απασχολεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της αποχής είναι ψηφοφόροι απογοητευμένοι από τα κόμματα που εκπροσωπούν τον προοδευτικό χώρο.

Η Ευρώπη δεν έχει απλώς σκοτεινιάσει. Η Ευρώπη έχει μαυρίσει. Και βασικός υπαίτιος σε όλη αυτή την πολιτική κατάσταση είναι οι δυνάμεις της συντήρησης, που επιμένουν να στρίβουν το καράβι όλο και δεξιότερα. Μόνο που δυστυχώς η στροφή δεν θα φτάσει τις 180 μοίρες, γιατί στο ενδιάμεσο βρίσκεται το παγόβουνο και η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.

*Αναπληρωτής καθηγητής ΕΜΠ