Είναι σημαντικό να δούμε το πρόβλημα της πολιτισμικής βιομηχανίας και να θέσουμε το ερώτημα αν είναι δυνατή η διαμόρφωση μιας επαναστατικής συνείδησης. Εκτός αν επιθυμούμε να θεωρήσουμε την αγορά ένα κυβερνητικό σύστημα, σύμφωνα με μια ιδεολογία καθαρά θετικιστική της επιστήμης, οπότε αναγκαστικά καταλήγουμε ότι αυτό παράγει λειτουργίες και παρενέργειες, μεταμορφώνει αλλά δεν εξουδετερώνει τις αντιθέσεις. Τα δίχτυα του λειτουργικού ορθολογισμού δεν καταφέρνουν να μετακινήσουν ή να καλύψουν τις πραγματικές καταστάσεις και αφήνουν χώρο σε μια προοπτική αγώνων και διευκρινίσεων.
Στους υλιστικούς αγώνες, όπου εμφανίζονται νέα περιεχόμενα, όπως στη θεωρητική παραγωγή που φωτίζει τις πολιτικές της διασύνδεσης, ο εργαζόμενος επανακτά την εργασία του, η χρηστική αξία της εργασίας βγαίνει από την αφάνεια και εισβάλλει με την αξία της ανταλλαγής. Η πολιτική άμυνας του συστήματος συνίσταται σε μια πράξη απορρόφησης που, ρυθμίζοντας, θέτοντας όρια, απομονώνοντας το διαφορετικό, τείνει στο να οδηγήσει ξανά στον διαχωρισμό των πράξεων ρήξης. Ο κίνδυνος συρρίκνωσης που διατρέχει η επαναστατική εργασία στην ολότητά της, είναι εκείνος που προσπαθεί να προκαλέσει εκφοβισμό, να χάσει την ικανότητα να επιβεβαιώσει τις προϋποθέσεις της δικής του πρακτικής και να αποκρύψει τους ανορθολογικούς κόμβους που την υποστηρίζουν. Ειδικότερα στο γλωσσικο-λογοτεχνικό επίπεδο εργασίας γνωρίζουμε καλά τι συμβαίνει.
Ο συγγραφέας, αντί να δείχνει τη διαλεκτικότητα της φωνής του και να εξασκεί πολιτική στη γλώσσα του, διεκδικεί την υπεροχή της «αλήθειας», υιοθετώντας κάθε λέξη, ακόμη και την επαναστατική πρακτική στον χώρο της λογοτεχνίας. Και γίνεται αντιληπτό ότι στα χρόνια μας υπήρξαν πολλοί σημαντικοί, ακριβώς πολιτικά, οι συγγραφείς που δεν εξέφρασαν κανέναν ουσιαστικό λόγο, αλλά υπογράμμισαν το δράμα της αστικής κουλτούρας και δημιούργησαν μετα-λογοτεχνία, και όχι οι συγγραφείς εκείνοι που εκδηλώθηκαν θετικά, μέσα όμως στην αστική κουλτούρα: γίνεται εξάλλου κατανοητό ότι, αν και βλέπουμε τις διαφορές ανάμεσα στο σήμερα και το χθες, είναι μάταιο και επικίνδυνο να περιοριστούμε στο να καταγράψουμε το σημείο μηδέν της κατάστασης και να οχυρωθούμε πίσω από θέσεις μεταφυσικά κλειστές θεωρητικοποιώντας τη σιωπή (μια παραλλαγή του μαγικού λόγου).
Αυτό που παραμένει αναγκαίο είναι μια αυτοκριτική που να στοχεύει στην καταστροφή της ιδεολογικής εικόνας του διανοούμενου ή στο να καταγγείλει και να ξεσκεπάσει τις μάσκες του στο σημείο όπου γεννιούνται και δημιουργούνται ξανά, εργαζόμενοι στην προοπτική μιας χειραφέτησης της ανθρωπότητας από την κοινωνική διαφοροποίηση της εργασίας, χωρίς την απόπειρα μιας μεταφυσικής ολότητας.
* Ομότιμος καθηγητή ΑΠΘ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας