Οι πρόσφατοι κυβερνητικοί πανηγυρισμοί για την επίτευξη υπερπλεονασμάτων και για τη μείωση του χρέους δεν δικαιολογούν τον εφησυχασμό των πολιτών, καθώς γνωρίζουν καλά τι σημαίνει κρίση χρέους. Το ερώτημα είναι ωστόσο εάν αυτή η κρίση ανήκει οριστικά στο παρελθόν.
Τα 313 τρισ. δολάρια (330% του ΑΕΠ) του παγκόσμιου χρέους για το 2023 και η μεγάλη αύξησή του σε σχέση με μία δεκαετία πριν (210 τρισ. δολάρια) αυξάνουν τις αναφορές οικονομολόγων στους κινδύνους να επέλθει διεθνής κρίση.
Στην Ε.Ε., το ύψος του ελληνικού δημόσιου χρέους αναδεικνύει τη χώρα μας «πρωταθλήτρια» με ποσοστό που αγγίζει το 161,9% του ΑΕΠ. Ακολουθούν η Ιταλία (142,4%), η Γαλλία (111,9%), η Ισπανία (111,2%), η Πορτογαλία (110,1%) κ.ο.κ. (στοιχεία β' τριμήνου 2023). Παρά το γεγονός ότι το χρέος στη χώρα μας μειώθηκε από το 206% το 2020 (χρονιά πανδημίας) στο 161,9% το 2023, για το ίδιο έτος, σε απόλυτους αριθμούς, σύμφωνα με το ΓΛΚ αυξήθηκε κατά 11,5 δισ. ευρώ, πάνω από τις προβλέψεις του προϋπολογισμού.
Οι σημαντικές ρυθμίσεις της αποπληρωμής των δανείων από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έδωσαν σημαντική ανάσα στην οικονομία, όμως οι κίνδυνοι για μια νέα κρίση χρέους δεν έχουν εξαλειφθεί. Αφενός η διεθνής κερδοσκοπία καραδοκεί για ευκαιρίες ώστε να δημιουργήσει μια δύσκολη συγκυρία για την ελληνική οικονομία, αφετέρου είναι γνωστό ότι από το 2032 και μετά θα προστεθούν τοκοχρεολύσια που αντιστοιχούν σε χρέος 250 δισ. ευρώ, τα οποία σήμερα είναι «παγωμένα». Οι υπαρκτοί αυτοί κίνδυνοι απαιτούν σχέδιο αντιμετώπισης, στη διαμόρφωση του οποίου υπεισέρχεται η πολιτική.
Συγκεκριμένα, τρεις είναι οι τρόποι για να μειωθεί το χρέος και να παραμείνει σε πορεία ασφαλούς διαχείρισης: α) να ενισχυθεί η ανάπτυξη, β) να αυξηθούν οι φόροι και γ) να μειωθούν οι δαπάνες. Το μίγμα των επιλογών που θα περιέχει το εκάστοτε σχέδιο είναι πολιτική επιλογή και έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο σε μερίδες της κοινωνίας.
Η μέχρι σήμερα πορεία της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας έχει δείξει ότι έχει κάνει τις επιλογές της.
Η μη φορολόγηση των υπερκερδών μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, η υπερφορολόγηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η αφαίμαξη των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων μέσω των έμμεσων φόρων εξαιτίας της ακρίβειας αποτελούν δείγμα γραφής.
Αυτή η αφαίμαξη μάλιστα ήταν που δημιούργησε υπερπλεόνασμα 1,76 δισ. ευρώ, το οποίο έκρυψε η κυβέρνηση μέχρι το τέλος του 2023 για να μη διατεθεί σε μέτρα στήριξης της κοινωνίας.
Τα επίπεδα δαπανών σε κρίσιμους τομείς που αφορούν την ευημερία της κοινωνίας (υγεία, παιδεία κ.ά.) είναι χαμηλά. Η σπατάλη βασιλεύει, οι απευθείας αναθέσεις ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, τα περιστατικά σκανδαλώδους διαχείρισης πληθαίνουν (βλέπε καταγγελίες για διαχείριση 2,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης). Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί άλλη μία χαμένη ευκαιρία για τη χώρα, καθώς οι πόροι του κατευθύνονται κυρίως σε λίγους μεγάλους ομίλους για μη παραγωγικούς σκοπούς (εξυπηρέτηση δανείων). Οι επενδύσεις από το εξωτερικό αφορούν κυρίως realestate και ιδιωτικοποιήσεις που δεν προσθέτουν αξία στην οικονομία. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τους κύριους φορείς παραγωγής καινοτομίας, παραμένουν αποκλεισμένες από τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος.
Και οι πολίτες; Οι πολίτες αυτό που γνωρίζουν καλά είναι γιατί η Ελλάδα είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα στην Ε.Ε. σε όρους αγοραστικής δύναμης μετά τη Βουλγαρία. Αυτό που πιθανά δεν γνωρίζουν είναι ότι σύμφωνα με τους Financial Times δεν είναι παράλογο να περιμένουμε ότι η Ελλάδα θα γίνει σύντομα η φτωχότερη χώρα της Ε.Ε.
Ολα τα παραπάνω μαρτυρούν ότι χρειάζεται εναλλακτικό προοδευτικό σχέδιο. Ενα σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης που θα στηρίζεται στην ενίσχυση της καινοτομίας και στη στήριξη της μικρής και μεσαίας επιχείρησης. Ενα εναλλακτικό σχέδιο που θα αξιοποιεί τους πόρους από τη φορολόγηση των υπερκερδών των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων για παραγωγικές επενδύσεις αλλά και για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών. Ενα σχέδιο που θα ενισχύει την εργασία και θα δίνει προοπτική στη μεγάλη κοινωνική πλειονότητα.
Είναι αναγκαία λοιπόν η συνεννόηση των προοδευτικών δυνάμεων στη βάση ενός ελάχιστου κοινού παρονομαστή. Σε αυτό το πλαίσιο ο απόλυτα κατανοητός κομματικός ανταγωνισμός εν όψει των ευρωεκλογών δεν μπορεί να περιορίζει την ατζέντα των προοδευτικών κομμάτων σε θέματα επικαιρότητας. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ο οποίος κατάφερε να συσπειρώσει προοδευτικές δυνάμεις για να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη μεταπολιτευτική οικονομική κρίση για τη χώρα, μπορεί και τώρα να σηκώσει το βάρος μιας τέτοιας προσπάθειας. Οι κίνδυνοι είναι συγκεκριμένοι, οι ευκαιρίες επίσης, η συνεννόηση για τη συγκρότηση ενός δημοκρατικού μετώπου προοπτικής για την οικονομία και για την αντιμετώπιση των κινδύνων για τη μεγάλη κοινωνική πλειονότητα επιβεβλημένη.
*Δρας οικονομολόγος, μέλος Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας