Σιγά σιγά, οι διαδικασίες για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων και την ανακήρυξη των υποψηφίων για τις ευρωεκλογές ολοκληρώνονται. Στην πολιτική δημόσια σφαίρα μετά την ανακοίνωση του καταλόγου των υποψηφίων από όλα τα πολιτικά κόμματα έχει καταστεί «κοινό μυστικό» ότι κάτι σάπιο υπάρχει στο «βασίλειο της Δανιμαρκίας»!
Πολλοί αναρωτιούνται ποιο είναι αυτό το σάπιο, ποια είναι αυτή η παθογένεια που εντοπίζουμε στο πολιτικό σύστημά μας και ειδικότερα στη λειτουργία της αντιπροσωπευτικής αρχής; Θα διατυπώσω εξαρχής τη θέση μου και στη συνέχεια θα αναπτύξω τα επιχειρήματα για τη θεμελίωσή της. Διευκρινίζω, επιπλέον, ότι αναφέρομαι στην «ελληνική περίπτωση» όσον αφορά τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών. Αλλά οι κριτικές παρατηρήσεις μου μιλάνε και για άλλες παρόμοιες και συγγενείς παθογένειες σε άλλα κοινοβουλευτικά συστήματα άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η ανακοίνωση των καταλόγων των υποψηφιοτήτων και η οργάνωση του συστήματος εκλογής των αντιπροσώπων στο Ευρωκοινοβούλιο αποκαλύπτουν μια δομική και λειτουργική παθογένεια, η οποία μπορεί να χαρακτηρισθεί «στρέβλωση» ή «παραχάραξη» της δημοκρατικής αντιπροσωπευτικής αρχής. Σύμφωνα με τα διδάγματα της νεωτερικής πολιτικής φιλοσοφίας, η αρχή της αντιπροσώπευσης συνιστά την πρακτική εφαρμογή της ιδέας του «κοινωνικού συμβολαίου» (Rousseau). Θεμέλιο αυτής της ιδέας είναι η συμφωνία ανάμεσα στους αντιπροσωπευόμενους και τους αντιπροσώπους για την άσκηση της πολιτικής εξουσίας, τους όρους της και τις δυνατότητές της. Και για την πολιτική εξουσία ισχύουν όσα υποστηρίζει ο Αριστοτέλης: δηλ. πολιτική είναι η μέθοδος επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων και στόχος της είναι το «ευ ζειν».
Το ερώτημά μου διατυπώνεται ως εξής: ποια απ’ αυτά τα ουσιώδη στοιχεία περί πολιτικής και αντιπροσώπευσης ισχύουν στο ελληνικό πολιτικό σύστημα εκλογής των αντιπροσώπων για το Ευρωκοινοβούλιο; Η απάντησή μου, χωρίς περιστροφές, είναι: κανένα. Και οι αιτίες για τη «στρέβλωση» της αντιπροσωπευτικής αρχής δεν βαρύνουν τους υποψηφίους. Η ανθρωπογεωγραφία των υποψηφιοτήτων έχει, εξάλλου, καταστεί αντικείμενο των ελληνικών επιθεωρήσεων. Η «στρέβλωση» της αντιπροσωπευτικής αρχής βαρύνει τα κέντρα πολιτικών αποφάσεων στην πολιτική κοινωνία μας. Δεν μιλάμε πια για τον αρχηγό του κόμματος. Αλλά ούτε και για τους επιτελείς του. Δεν μιλάμε ούτε για μια κάποια ανύπαρκτη «κοινωνία των πολιτών». Η υφιστάμενη δομική λειτουργία της αντιπροσωπευτικής διαδικασίας είναι το τραγικό σύμπτωμα του παθολογικού φαινομένου που ονομάζουμε «υποχώρηση της αυτονομίας της πολιτικής».
Οσοι με διαβάζουν στις φιλόξενες στήλες της «Εφ.Συν.» θα έχουν καταλάβει ότι, κάθε φορά που ερμηνεύω ένα πολιτικό φαινόμενο, καταβάλλω τεράστιες πνευματικές δυνάμεις για να μπορέσω να ανταποκριθώ στην εμπιστοσύνη των αναγνωστών μου. Και τώρα επί του προκειμένου: γιατί η Ελλάδα ως πολιτικό σύστημα υπονόμευσε την ίδια την αντιπροσωπευτική αρχή και τη δημοκρατική εκλογή των αντιπροσώπων της στο Ευρωκοινοβούλιο; Αυτό έγινε επειδή τα ετοιμόρροπα πολιτικά κόμματα (;) δεν επεδίωξαν να «στείλουν» αντιπροσώπους στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά να «μετρήσουν» τα εκλογικά ποσοστά τους στην ελληνική πολιτική ενδοχώρα. Η μέθοδος επιλογής υποψηφιοτήτων κατά το πρότυπο της Eurovision και του Survivor αποκαλύπτει τη χρεοκοπία του δημοκρατικού πολιτικού συστήματος.
Οσα λέω και υποστηρίζω θέλω να τα θεμελιώσω με τη δική μου κριτικο-θεωρητική μέθοδο: η θέση μου είναι η εξής: η ανθρωπογεωγραφία των υποψηφιοτήτων, το ενδιαφέρον (Interesse) των κομμάτων να μετατρέψουν τις ευρωεκλογές σε δημοσκοπική μέθοδο υπολογισμού κομματικών επιδόσεων και, τέλος, το κυβερνητικό κόμμα να ασκεί ταυτοτική πολιτική εξουσία τύπου Μητσοτάκη, συγκροτούν την εμπειρική βάση των πολιτικών δεδομένων. Εμείς, όμως, ο συγγραφέας αυτού του κειμένου και οι αναγνώστες του, υποσχόμαστε ότι θα αντισταθούμε [όπως στην ιστορική φάση της δικτατορίας (1967-1974] μπροστά σ’ αυτή την παθολογία. Επιτέλους, στις επικείμενες ευρωεκλογές, δεν θα ψηφίσουμε ως τηλεθεατές, αλλά ως πολίτες. Θα ψηφίσουμε ως πολίτες της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, αλλά προ πάντων ως πολίτες της πολιτικής Ευρώπης.
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας