Διάβασα το άρθρο του συναδέλφου Νίκου Παναγιωτόπουλου με τον τίτλο: «Οι κινητοποιήσεις των απομαγευμένων της προδομένης γενιάς» (δημοσιεύθηκε στην «Εφ.Συν.», 31 Ιανουαρίου 2024). Συνυπογράφω τις απόψεις που αναπτύσσει. Αυτές οι απόψεις μπορούν να ανασυγκροτηθούν ως δύο μείζονα ζητήματα αυτοεπιβεβαίωσης (γερμανιστί ο όρος είναι: selbstbehauptung) του Πανεπιστημίου.
Κατά τη δική μου ανάγνωση, το ένα ζήτημα είναι ο ρόλος του Πανεπιστημίου στις σύγχρονες κοινωνίες και ειδικότερα ο ρόλος που έπαιξαν τα Πανεπιστήμια κατά τα τελευταία 40 χρόνια (μετά τη δεκαετία του ’80) ως τρόπος κοινωνικής αναπαραγωγής στη μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία. Και το άλλο ζήτημα αναφέρεται στις κινητοποιήσεις των φοιτητών, στο φοιτητικό κίνημα και στον ρόλο του στον αυτοπροσδιορισμό του Πανεπιστημίου και στην ανακατασκευή της κοινωνίας.
Για το πρώτο ζήτημα ο Παναγιωτόπουλος γράφει επί λέξει: «Ολο αυτό το διάστημα (τα τελευταία 40 χρόνια) το Πανεπιστήμιο έζησε μεταρρυθμίσεις να διαδέχεται η μία την άλλη, αλλά όλες στηριζόμενες σε μια σχεδόν πλήρη άγνοια των πραγματικών διακυβευμάτων...». Θέτω το ερώτημα μήπως σήμερα σχεδιάζουμε ακόμη μία μεταρρύθμιση (εννοώ το υπό κατάρτιση νομοσχέδιο για τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια») η οποία ανάγεται σε άγνοια των «πραγματικών διακυβευμάτων»;
Για το δεύτερο ζήτημα ο Παναγιωτόπουλος γράφει επί λέξει: «Οι φοιτητές δηλώνουν την πρόθεσή τους να εξάρουν τις αξίες της αλληλεγγύης και της μεγαλοψυχίας..., να απαιτήσουν νέες μορφές συλλογικού ανταγωνισμού βασισμένες κυρίως στην αλληλεγγύη». Το φοιτητικό κίνημα με τον σημερινό αγώνα του αναδεικνύεται σε ύψιστη εκδοχή κοινωνικής αλληλεγγύης και στέκεται κριτικά απέναντι στις εξουσίες που πρόδωσαν τις προηγούμενες γενιές.
Ως πολιτική κοινωνία που σχεδιάζει το μέλλον της με την κυβερνητική πρωτοβουλία να ιδρυθούν «ιδιωτικά πανεπιστήμια», προκύπτει η ανάγκη να αναστοχαστούμε μακροπρόθεσμα και να μην καταφύγουμε στην εφήμερη λύση των ψευδώνυμων διακυβευμάτων. Χρειάζεται να συζητήσουμε γιατί πρέπει να ιδρυθούν «ιδιωτικά πανεπιστήμια» στην Ελλάδα. Γιατί δεν έχουμε προβληματιστεί τι σημαίνει και σε τι χρησιμεύει το Πανεπιστήμιο σε μια κοινωνία. Είναι τρόπος κοινωνικής αναπαραγωγής; Είναι η κοινωνική σφαίρα επιστημολογικής ανακατασκευής της παραδεδομένης γνώσης; Είναι η «χώρα» (Πλάτων), όπου «κατασκευάζονται» οι νέες ιδέες; Τι τέλος πάντων ορίζουμε ως Πανεπιστήμιο;
Κατά την άποψή μου, το κύριο διακύβευμα σήμερα δεν είναι η ίδρυση «ιδιωτικών πανεπιστημίων». Ως πολιτική κοινωνία και ως πανεπιστημιακή κοινότητα έχουμε ανάγκη να συζητήσουμε, να στοχαστούμε σε καθολικό επίπεδο για το Πανεπιστήμιο. Προτείνω να διεξαχθεί αυτός ο διάλογος στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο. Οχι στις τηλεοράσεις, στα ραδιόφωνα ή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σ’ αυτόν τον διάλογο ο πρωθυπουργός στο αμφιθέατρο θα συνομιλήσει με τους καθηγητές, τους ερευνητές και τους φοιτητές σ’ ένα επικοινωνιακό πλαίσιο ανεξουσίαστου και ελεύθερου διαλόγου.
Τονίζω κάτι τελευταίο και είναι το εξής: Ο δημόσιος διάλογος επιβάλλεται να διεξαχθεί στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο και όχι στην ευρύτερη πολιτική δημόσια σφαίρα για τους εξής δύο λόγους: Πρώτον, το πολιτικό ζήτημα που ονομάζεται Πανεπιστήμιο και ο ρόλος που θα παίξει κατά τα επόμενα πενήντα χρόνια στην ελληνική κοινωνία δεν είναι διαβουλευτική υπόθεση υποθηκευμένων διακυβευμάτων. Είναι ζωτική υπόθεση για την ίδια την κοινωνία μας, για τη χώρα μας, για την ίδια την Ελλάδα. Και ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την ιδιομορφία και την ιδιοτυπία του Πανεπιστημίου ως κοινωνικής σφαίρας, μέσω της οποίας η κοινωνία σκέπτεται τον εαυτό της. Οποιοσδήποτε δημόσιος διάλογος διεξαχθεί μπορεί να ενταχθεί ως επικοινωνιακή διαδικασία στο πανεπιστημιακό αμφιθέατρο. Τώρα αρχίζει επιτέλους ο πολιτικός αναστοχασμός για την κοινωνία μας: Τι σημαίνει και σε τι χρησιμεύει το Πανεπιστήμιο (με κεφαλαίο Π).
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας