Για το ίδιο θέμα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες που δίνουν τόσο το στίγμα του μεγέθους της φοροδιαφυγής (η συνολική φοροδιαφυγή ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2021 ανήλθε στα 61 δισ. ευρώ, European Commission, Vat Gap in the EU, 2023 report CASE/WIFO) όσο και το στίγμα της αναγκαιότητας διαρκούς προσπάθειας για την αντιμετώπισή της.
Σχετικά ο Ευρωπαίος επίτροπος για την Οικονομία, Paolo Gentiloni, δήλωσε στις 24 Οκτωβρίου 2023 αναφορικά με την πρόταση ViDA της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή: «Πρέπει να ασκήσουμε ισχυρή ώθηση για την υιοθέτηση της πρότασης της Επιτροπής ΦΠΑ στην Ψηφιακή Εποχή (ViDA), η οποία αποτελεί μια πραγματική αλλαγή του παιχνιδιού. Καλώ τα κράτη-μέλη να καταλήξουν γρήγορα σε συμφωνία για τα νέα μέτρα ώστε να μπορέσουμε να μειώσουμε περαιτέρω τις απώλειες ΦΠΑ –ιδίως αυτές που προκαλούνται από τη διασυνοριακή φορολογική απάτη».
Η πρόταση ViDA -η εφαρμογή της οποίας προβλέπεται σταδιακά από την 1η Ιανουαρίου 2024 έως την 1η Ιανουαρίου 2028 και, κατά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα αποφέρει συνολικά περί τα 18 δισ. ευρώ επιπλέον φορολογικά έσοδα κάθε έτος- φιλοδοξεί να καταστήσει τις φορολογικές διοικήσεις ικανές να εντοπίζουν σε άμεσο χρόνο τα περιστατικά φοροδιαφυγής ΦΠΑ.
Συγκεκριμένα, οι περιοχές των αλλαγών που φέρνει η ViDA είναι τρεις. Η πρώτη περιοχή αλλαγών αφορά την εισαγωγή κοινών τυποποιημένων απαιτήσεων ψηφιακής αναφοράς και ηλεκτρονικής τιμολόγησης στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο. Κατά την εκτίμηση της Επιτροπής, η καθολική και ενιαία εφαρμογή των δύο αυτών εργαλείων από τα κράτη-μέλη θα μειώσει τη φοροδιαφυγή ΦΠΑ κατά 11 δισ. ευρώ κάθε έτος και το κόστος συμμόρφωσης των επιχειρήσεων κατά 4,1 δισ. ευρώ κάθε έτος στα επόμενα δέκα έτη.
Η δεύτερη περιοχή αλλαγών αφορά την προσαρμογή του συστήματος ΦΠΑ στην οικονομία των πλατφορμών για υπηρεσίες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης καταλυμάτων και μεταφοράς επιβατών. Η πρόταση ViDA προβλέπει ότι οι οικονομικοί φορείς των πλατφορμών στους επιχειρηματικούς τομείς της βραχυπρόθεσμης ενοικίασης καταλυμάτων και της μεταφοράς επιβατών θα θεωρούνται υπεύθυνοι για την είσπραξη και την απόδοση του ΦΠΑ στις φορολογικές διοικήσεις, όταν δεν το κάνουν οι πάροχοι των υπηρεσιών αυτών.
Η φιλοδοξία είναι η επίτευξη ισότιμης φορολογικής μεταχείρισης μεταξύ των διαδικτυακών και των παραδοσιακών βραχυπρόθεσμων υπηρεσιών διαμονής και μεταφοράς καθώς και η αύξηση των συνολικών εσόδων ΦΠΑ κατά 6,6 δισ. κάθε έτος για τα επόμενα δέκα έτη. Και η τρίτη περιοχή αλλαγών είναι αυτή της εγγραφής και απόκτησης ΑΦΜ/ΦΠΑ μέσω μίας και μόνο εγγραφής σε ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Πρόκειται για μια διαδικαστικού τύπου αλλαγή που θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις που πωλούν σε καταναλωτές σε άλλο κράτος-μέλος να εγγραφούν μόνο μία φορά σε ένα κράτος-μέλος για σκοπούς ΦΠΑ για ολόκληρη την Ε.Ε. και να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις ΦΠΑ μέσω μιας ενιαίας διαδικτυακής πύλης και σε μία μόνο γλώσσα. Η απαλλαγή των επιχειρήσεων από την υποχρέωση να προβαίνουν σε εγγραφή και απόκτηση ΑΦΜ/ΦΠΑ σε κάθε-κράτος μέλος που δραστηριοποιούνται θα μειώσει αισθητά το διοικητικό κόστος συμμόρφωσης (κατά 8,7 δισ. ευρώ κάθε έτος σύμφωνα με την εκτίμηση της Επιτροπής), ενώ θα καταστήσει πιο ευχερή τη φορολογική ελεγκτική διαδικασία.
Οπως συμβαίνει με κάθε αλλαγή των φορολογικών κανόνων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, έτσι και με την πρόταση ViDA, το ερώτημα είναι το ίδιο: η όποια αλλαγή είναι μια πραγματική αλλαγή του παιχνιδιού ή είναι απλώς κάτι καλύτερo από τα συνήθως συμβαίνοντα;
Στην περίπτωση της πρότασης ViDA πολλά θα εξαρτηθούν από τις πληροφορίες που τελικά θα εισρεύσουν στις φορολογικές διοικήσεις των κρατών-μελών και θα καταστούν επεξεργάσιμες σε ψηφιακή μορφή. Δηλαδή θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο οι υποχρεώσεις των φορολογούμενων στον ΦΠΑ θα αποτυπωθούν από διαφορετικές πηγές δεδομένων με τρόπο που να εξάγεται ελεγκτικό αποτέλεσμα. Θα εξαρτηθεί επίσης και από το αν οι φορολογικές διοικήσεις έχουν αναπτύξει την επιχειρησιακή ικανότητα να χρησιμοποιήσουν τη δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης, της χρήσης μεγάλων δεδομένων και αναλυτικών στοιχείων και της χρήσης της ρομποτικής.
Τελικά η προσδοκία αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής από την εφαρμογή της πρότασης ViDA εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τελική στάση που θα έχουν όλοι οι συμμετέχοντες: εθνικοί νομοθέτες, φορολογικές διοικήσεις, φορολογούμενοι. Γιατί το πόσο ψηφιακά μπορούν να γίνουν όλα τα παραπάνω εξαρτάται από τη συμπεριφορά των ανθρώπων.
*Tax expert / επιστημονική συνεργάτιδα ΕΝΑ, δρ Νομικής ΕΚΠΑ, DEA de droit Universite Lyon III Cert. Lund University, Cert. Boston University, Cert. Leiden University, Cert. IMF / VGAPx & VITARAx, TADAT (IMF) trained assessor
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας