Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα και μάλιστα με συνοδεία μεγάλου αριθμού υπουργών είναι οπωσδήποτε θετικό γεγονός. Ο απευθείας διάλογος μπορεί να γεφυρώσει χάσματα ενημέρωσης και να αποφευχθούν λάθος εκτιμήσεις που δημιουργούν επικίνδυνες ανησυχίες. Η πρώτη εκτίμηση στην επίσκεψη αφορά τη συνέντευξη Τύπου και το «σύμφωνο φιλίας». Ως προς το πρώτο, είναι προφανές ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε φάση ύφεσης και σχετικής ηρεμίας. Βέβαια, οι δηλώσεις παρά το γεγονός ότι αντανακλούν αυτό το κλίμα δεν δημιουργούν σε καμία περίπτωση αισιοδοξία ότι βρισκόμαστε σε μια φάση επίλυσης των μεταξύ μας προβλημάτων.
Μάλιστα, η αναφορά του Ερντογάν στη μουσουλμανική μειονότητα χαρακτηρίζοντάς την «τουρκική» δείχνει ότι δεν υπάρχει η ελάχιστη συναντίληψη για το ποια θέματα θα πρέπει να περιλαμβάνει η λίστα των προβλημάτων προς επίλυση. Η αναφορά του επίσης στη συνεργασία στον τομέα της τρομοκρατίας –κάτι που η Αθήνα διακριτικά «ξεχνά» όταν αναφέρεται στους τομείς συνεργασίας– δείχνει ότι η Αγκυρα έχει επιβάλει την άποψή της για τη μεταχείριση των Κούρδων αγωνιστών και Τούρκων δημοκρατών στην Ελλάδα. Οταν ο Ερντογάν αναφέρθηκε στη Γάζα και τη σύγκρουση εκεί, για μια στιγμή νομίσαμε ότι ακούμε Ελληνα πρωθυπουργό πριν από το 2009.
Από την άλλη πλευρά, οι δηλώσεις του Ελληνα πρωθυπουργού δεν περιέλαβαν καν τις λέξεις Ισραήλ, Παλαιστίνη και λύση των δύο κρατών σε μια μάλλον φοβική αντιμετώπιση του θέματος και του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή. Στο Κυπριακό, τέλος, η αναφορά του Τούρκου προέδρου σε λύση σύμφωνη με τις «πραγματικότητες» στο νησί –δηλαδή την κατάσταση που έχουν δημιουργήσει η κατοχή και οι έποικοι– δημιουργεί πολύ σοβαρή ανησυχία για τα σχέδια της Αγκυρας στα Κατεχόμενα και οδηγεί στο εύλογο ερώτημα πώς είναι δυνατόν να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στα Βαρώσια και αλλού.
Ως προς το «σύμφωνο φιλίας», η σύγκρισή του με το Σύμφωνο Φιλίας Βενιζέλου - Ινονού το 1930 είναι μάλλον υπερβολική, αν όχι ατυχής. Εκείνη η συμφωνία ήταν νομικά δεσμευτική και έκλεινε μια σειρά από σοβαρές εκκρεμότητες της Συνθήκης της Λωζάννης και της ανταλλαγής πληθυσμών με κύριο το θέμα των περιουσιών των Ελλήνων και των μουσουλμάνων. Εκτός αυτών των θεμάτων, οι δύο χώρες συμφώνησαν να μη μετέχουν σε συμμαχίες εχθρικές προς τη μία ή την άλλη χώρα και να μειώσουν τους ναυτικούς εξοπλισμούς. Η σημερινή συμφωνία δεν επιλύει κανένα από τα ζητήματα που χωρίζουν τις δύο χώρες και δεν δημιουργεί καμία δέσμευση νομική ή άλλη.
Αποτελεί ένα σύνολο προτροπών καλής συμπεριφοράς που, σε περίπτωση έντασης, μπορούν να ερμηνευθούν κατά το δοκούν και δίνει στην Αγκυρα τη δυνατότητα να προβάλει τον εαυτό της ως ειρηνοποιό στο Αιγαίο, ανοίγοντας τον δρόμο για την άρση των ενστάσεων του Κογκρέσου για την πώληση των αεροσκαφών F16. Το 1930 η Τουρκία προσπαθούσε να βρει τα πατήματά της στη διεθνή σκηνή και, όπως είχε εύστοχα επισημάνει τότε ο Βενιζέλος, δεν ήταν πια αυτοκρατορία. Σήμερα η Τουρκία θέλει να αναγνωριστεί ως περιφερειακή ηγεμονική δύναμη και αυτό καθορίζει τις κινήσεις της και απέναντι στην Αθήνα.
* Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας