Η 25η Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην κακοποίηση των γυναικών και γενικότερα στην εξάλειψη της έμφυλης βίας. Η συγκεκριμένη ημέρα εδώ και περίπου τρία χρόνια έχει βαρύνουσα σημασία, καθότι ολοένα και περισσότερο αποκαλύπτονται περιστατικά γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας (ούτε τα προηγούμενα χρόνια τα περιστατικά έμφυλης βίας ήταν λιγοστά, αλλά λόγω της σοσιαλμιντιακής εποχής δίνεται πλέον στο θέμα η έκταση που πρέπει να δίνεται).
Πράγματι, έχουμε χάσει το μέτρημα γυναικών που έχουν βρει μαρτυρικό θάνατο από τα χέρια του συντρόφου τους, του πατέρα τους, του εν διαστάσει συζύγου τους κ.ο.κ., ενώ όλο και συχνότερα ακούμε περιστατικά γυναικών που δέχονται τόσο σωματική όσο και λεκτική κακοποίηση- το λεγόμενο gaslighting.
Στην πλειονότητά τους τα θύματα αδυνατούν να αποχωρήσουν από ένα τέτοιο τοξικό περιβάλλον και συνεχίζουν να υφίστανται την παντός τύπου κακοποίησή τους. Το ερώτημα που εύλογα τίθεται είναι γιατί συνεχίζουν εν γνώσει τους και παραμένουν σε ένα περιβάλλον τοξικό για εκείνες. Γιατί δεν κάνουν κάτι για να σώσουν τους εαυτούς τους (ή καλύτερα τις εαυτές τους); Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναρωτηθούμε μήπως άθελά μας με αυτά τα ερωτήματα και εμείς οι τρίτοι πάλι στρέφουμε την ευθύνη στο ίδιο το θύμα και βγάζουμε από το κάδρο των ευθυνών τον πραγματικό υπαίτιο της κατάστασης, τον θύτη. Μήπως τελικά βλέπουμε το δέντρο κι όχι το δάσος;
Το πιο εύκολο είναι να στοχοποιήσουμε το θύμα, γιατί το «δάσος» είναι ένα ολόκληρο σύστημα, το οποίο από τη γέννησή του έχει δημιουργηθεί για να υπηρετεί τους άνδρες, τους κυρίαρχους κ.λπ. Από τις πρωτόγονες κιόλας κοινωνίες, η γυναίκα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένας «τίτλος ιδιοκτησίας» του αρσενικού, ένα «είδος» απλά για να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του απέναντι στα υπόλοιπα αρσενικά. Στο ορθόδοξο δόγμα η γυναίκα δημιουργήθηκε για να εξυπηρετεί τις ανάγκες του άνδρα, για να διαιωνίσει το είδος και ο ρόλος της είναι απλά να μένει υπάκουη και ταπεινή, γιατί αν ορθώσει το ανάστημά της τιμωρείται σκληρά (δεν είναι τυχαίο που στο προπατορικό αμάρτημα, η Εύα φέρει την ευθύνη που ο άνθρωπος εξέπεσε από τον παράδεισο).
Ακόμη και στον 21ο αιώνα που με τόσες κατακτήσεις η γυναίκα έχει βγει στην αγορά εργασίας, στον πολιτικό στίβο, δραστηριοποιείται σε πολλαπλούς τομείς, επιτυχημένη και κοινωνικά καταξιωμένη θεωρείται όταν καταφέρνει και παντρεύεται. Επιτυχημένη θεωρείται όταν πάση θυσία «κρατάει» το καλό παιδί, το οποίο της έκανε την τιμή να τη διαλέξει. Κοινωνικά επιτυχημένη θεωρείται η γυναίκα, για την οποία οι γονείς της μπορούν να καμαρώνουν στη γειτονιά ότι πήρε το παιδί με την καλή δουλειά, από καλή οικογένεια, από σπίτι κ.λπ.
Πώς, λοιπόν, να είναι σε θέση το όποιο θύμα να «σπάσει» αυτά τα δεσμά που κουβαλά και να ξεφύγει από την όλη νοσηρή της κατάσταση; Πού να αναζητήσει βοήθεια τη στιγμή μάλιστα που η οικογένειά της τής λέει πόσο τυχερή είναι που παντρεύτηκε και δεν κατέληξε «γεροντοκόρη»; Πώς να μη θεωρήσει τον εαυτό της αποτυχημένο, όταν αποφασίσει να τερματίσει μια τοξική κατάσταση; Πώς να έρθει αντιμέτωπη με ένα σύστημα, το οποίο θα επιρρίψει την ευθύνη στην ίδια;
Αν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα, τότε θα συνειδητοποιήσουμε τη δύσκολη θέση του θύματος να ξεφύγει από την κακοποιητική κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Πράγματι, είναι οδυνηρό για ένα θύμα να προσπαθεί να «σπάσει» τα δεσμά της κακοποίησής του, τη στιγμή που θα δεχθεί πάλι επίθεση για την επιλογή του και δεν θα έχει υποστήριξη από κανέναν- ούτε καν από τους οικείους της.
Ας σκεφτούμε κι εμείς οι σύγχρονες γυναίκες (παρόλο που δεν δεχόμαστε βία) πόσες φορές έχουμε βρεθεί -έστω και χωρίς να το καταλαβαίνουμε- υπόλογες για τις επιλογές μας. Πόσες φορές έχει χρειαστεί να αιτιολογήσουμε στον οποιονδήποτε γιατί είμαστε ανύπαντρες ενώ είμαστε 30, 40, 50 κ.λπ.; Πόσες φορές πρέπει να απολογούμαστε επειδή δεν έτυχε ή δεν θέλουμε να γεννήσουμε παιδιά; Πόσες φορές έχουμε κατηγορηθεί ως «εαυτούλες», επειδή μας ενδιαφέρει η αυτοεξέλιξη και η αυτοβελτίωσή μας; Πόσες φορές μάς έχουν αποκαλέσει τσούλες επειδή αναδεικνύουμε τη σεξουαλικότητά μας, όπως άλλωστε κάνουν οι άνδρες; Πόσες φορές έχουμε έρθει σε δύσκολη θέση όταν ακούμε την ευχή «με ένα καλό παιδί» στα οικογενειακά τραπέζια; Πόσο δύσκολο εν τέλει είναι να απαλλαγούμε από όλες αυτές τις κοινωνικές κατασκευές, παρ’ όλο που ζούμε πλέον στο τρίτο κύμα του φεμινιστικού κινήματος;
Πριν, λοιπόν, στρέψουμε την προσοχή μας στο θύμα, ας προσπαθήσουμε να εξερευνήσουμε τη βαθύτερη αιτία της έμφυλης βίας: το σύστημα που εν τη γενέσει του στηρίζει τους «ισχυρούς». Αν προσπαθήσουμε έστω και λίγο να καταλάβουμε τη δεινή θέση της γυναίκας-θύματος και φτιάξουμε ένα υποστηρικτικό δίκτυο και για εκείνες αλλά και για όλες τις γυναίκες, θα έχουμε κάνει ένα ελάχιστο βήμα για την εξάλειψη των παθογενειών μέσα από το «γκρέμισμα» της όποιας κοινωνικής κατασκευής που αποτελεί τροχοπέδη στο δικαίωμα της γυναίκας να οργανώνει αυτεξούσια τη ζωή της.
*Εκπαιδευτικός-φιλολόγος ΠΕ.02
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας