Τα κύματα Κοντράτιεφ -που αποκαλούνται και υπέρκυκλοι, μακρά κύματα ή κύματα-Κ- περιγράφονται ως κανονικοί, ημιτονοειδείς κύκλοι στη σύγχρονη καπιταλιστική παγκόσμια οικονομία. Με μέση διάρκεια πενήντα ετών και κυμαινόμενοι από περίπου σαράντα έως εξήντα χρόνια διάρκειας, οι κύκλοι αποτελούνται από εναλλασσόμενες περιόδους υψηλής ανάπτυξης των τομέων της οικονομίας και από περιόδους βραδείας ανάπτυξης.
Σε αντίθεση με τον βραχυχρόνιο επιχειρηματικό κύκλο που είναι γνωστός με διάφορες μορφές από τον 19ο αιώνα, το μακρύ κύμα αυτής της θεωρίας δεν εντάσσεται στα ορθόδοξα οικονομικά και μερικές φορές εκλαμβάνεται ως μέρος των εναλλακτικών αντιλήψεων για την οικονομία. Ο Ρώσος οικονομολόγος Nikolai Kondratieff (ή και Kondratiev) έφερε αυτές τις παρατηρήσεις σε γνώση του διεθνούς ακροατηρίου με το βιβλίο του «Οι μείζονες οικονομικοί κύκλοι» (1925), μαζί με άλλα έργα που δημοσιεύτηκαν κατά την ίδια δεκαετία.
Αργότερα ο Joseph Schumpeter πρότεινε να ονομαστεί ο κύκλος «κύμα Κοντράτιεφ» προς τιμή του οικονομολόγου που πρώτος απ’ όλους τον κατέγραψε. Μερικοί σχολιαστές της αγοράς διαιρούν το κύμα Κοντράτιεφ σε τέσσερις εποχές, δηλαδή την Ανοιξη Κοντράτιεφ (βελτίωση-υψίπεδο) και Καλοκαίρι Κοντράτιεφ (επιτάχυνση-ευημερία) της ανοδικής περιόδου και το Φθινόπωρο Κοντράτιεφ (κάμψη-υψίπεδο) και τον Χειμώνα Κοντράτιεφ (επιτάχυνση-ύφεση) της καθοδικής περιόδου.
Μερικοί οικονομολόγοι, όπως οι οπαδοί του Schumpeter, θεωρούν ότι ο τρίτος κύκλος κορυφώθηκε με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τελείωσε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά από ένα σημείο καμπής το 1929.
Ενας τέταρτος κύκλος μπορεί να συνέπεσε χρονικά με τον Ψυχρό Πόλεμο με αρχή το 1949, ανεβαίνοντας με την οικονομική κορύφωση των μέσων της δεκαετίας του 1960 και με την κλιμάκωση του πολέμου του Βιετνάμ, φτάνοντας σε ένα χαμηλό σημείο το 1982 με τις εντεινόμενες προβλέψεις στις ΗΠΑ για την παγκόσμια σοβιετική κυριαρχία και τελειώνοντας με την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989.
Ο τρέχων κύκλος πιθανότατα κορυφώθηκε το 1999, με μια πιθανή φάση χειμώνα που άρχισε κατά τα τέλη του 2008. Οι οικονομολόγοι της Αυστριακής Σχολής τονίζουν ότι ο υπερβολικός πληθωρισμός στις τιμές, παράλληλα με την απουσία οικονομικής ανάπτυξης, αποτελεί μια μορφή καταστροφής των κεφαλαίων που επιτρέπει είτε τον στασιμοπληθωρισμό (όπως στη δεκαετία του 1970 και ενός μεγάλου μέρους της δεκαετίας του 2000 κατά τη διάρκεια της σημαντικής ανόδου της τιμής του χρυσού και του πετρελαίου) ή τον περιορισμό της κυκλοφορίας του χρήματος (όπως κατά τη δεκαετία του 1930 και πιθανώς μετά το κραχ στις τιμές των εμπορευμάτων που άρχισε το 2008) και αντιπροσωπεύει μια φάση οικονομικής ύφεσης ή κρίσης με βάση τη θεωρία του Κοντράτιεφ.
*Ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας