Το πολιτικό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023 και την παραίτηση του προέδρου του, Αλέξη Τσίπρα, βυθίστηκε σε κρίση. Το επόμενο διάστημα καλείται να επεξεργαστεί ένα σχέδιο υπέρβασης της πολιτικής κρίσης που περνάει.
Πρώτα απ’ όλα όμως θα πρέπει να εξετάσουμε τι είδους είναι η κρίση. Πρόκειται για ιδεολογική κρίση; Ή μήπως έχουμε να κάνουμε με κρίση αντιπροσώπευσης στο πλαίσιο του κοινοβουλευτισμού; Ή μήπως η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ είναι κρίση ταυτότητας, όπως πολλοί ισχυρίζονται;
Υποστηρίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σ’ αυτή τη δεινή πολιτική κατάσταση όχι επειδή κατά την τελευταία τετραετία (2019-2023), μετά την ήττα στις εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019, προχώρησε σε αποσπασματικές διαδικασίες διεύρυνσης, αλλά επειδή δεν επεξεργάστηκε ένα πρόγραμμα στο οποίο θα μπορούσαν να συγκεραστούν δύο πολιτικές παραδόσεις: από τη μία η ιδεολογικο-πολιτική παράδοση των αξιών της Αριστεράς και από την άλλη η γραφειοκρατική παράδοση της διαχείρισης των δημοσιονομικών και χρηματοπιστωτικών κρίσεων που σφράγισαν την ελληνική κοινωνία.
Με άλλα λόγια, κατά την πρόσφατη τετραετία μετά το τέλος της κυβερνητικής θητείας του ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αξιοποίησε στον δυνατό μέγιστο βαθμό τα επιτεύγματα των δύο αυτών πολιτικών παραδόσεων. Θεωρήθηκε ότι η ιδεολογικο-πολιτική παράδοση της Αριστεράς θα ακολουθούσε την ιστορική μοίρα των άλλων ευρωπαϊκών κοινωνιών (όπως π.χ. της γαλλικής, της ιταλικής κ.ά.), δηλαδή τη μοίρα της ενσωμάτωσης, και από την άλλη η διαχείριση των μεθόδων των μνημονίων αποτιμήθηκε ως πολιτικό επίτευγμα, που είναι ξένο προς την αριστερή πρακτική.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσήλθε στις δύο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις (21 Μαΐου 2023 και 25 Ιουνίου 2023) χωρίς να προσπαθήσει, έστω και στοιχειωδώς, σε προγραμματικό επίπεδο να αρθρώσει τον Λόγο (Diskurs) στον οποίον θα είχαν διαμεσολαβηθεί οι δύο παραδόσεις, οι οποίες εκ πρώτης όψεως αντίκειται η μία προς την άλλη.
Η σύγχρονη Αριστερά όμως έχει αναλάβει αυτήν ακριβώς την αποστολή, αυτό το έργο (Aufgabe): να απαντά στις προκλήσεις της εποχής μας και στα αιτήματα των καιρών μας. Η Αριστερά δεν παραμένει προσκολλημένη στις πολιτικές πρακτικές του 19ου αιώνα με τις ιδεολογικές αγκυλώσεις εκείνης της εποχής. Η Αριστερά είναι εξ ορισμού η πολιτική εμπροσθοφυλακή κάθε εποχής.
Στο σημερινό κρίσιμο πολιτικό αδιέξοδο, στο οποίο βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ, η λύση μπορεί να αναζητηθεί όχι στην ταυτιστική λογική αλλά στη σχεσιακή διαμεσολάβηση με τις συνθήκες του 21ου αιώνα.
Εάν επιμείνουμε να χαρακτηρίζουμε την κρίση του ΣΥΡΙΖΑ ως κρίση ταυτότητας, τότε αναπαράγουμε τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουμε. Εκείνο που έχει αποκτήσει προτεραιότητα είναι η εξής πολιτική συνθήκη: Ο ΣΥΡΙΖΑ ως ελληνική και ευρωπαϊκή ταυτόχρονα σύγχρονη εκδοχή της Αριστεράς να επιδιώξει να βρει τις συσχετίσεις, τους συσχετισμούς, τις διαμεσολαβήσεις με τις πολιτικές πρακτικές της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας.
Να κατανοήσει ότι ζούμε σε μια εποχή στην οποία η πρώτη αρχή δεν είναι ο άνθρωπος αλλά το χρήμα ως εμπόρευμα (χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός ονομάζεται αυτό). Να κατανοήσει (ακόμη ένα παράδειγμα) ότι οι θεσμοί της πολιτικής νεωτερικότητας, όπως π.χ. είναι το κράτος δικαίου ή το κοινωνικό κράτος, μεταρρυθμίζονται και δεν αντιμετωπίζονται ως «εχθροί» στο αριστερό οικοσύστημά μας.
Εκείνο τελικά που επιβάλλεται να κατανοήσουμε ως Ελληνες πολίτες, ως ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, ως μέλη του ΣΥΡΙΖΑ είναι το εξής: Η κρίση του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κρίση ταυτότητας. Είναι κρίση που συνδέεται με την πολιτική θέση του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία στον ελληνικό και ευρωπαϊκό πολιτικό χάρτη, σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο καθεστώς. Οι ενδοκομματικές διαδικασίες θα επιλύσουν το πρόβλημα τις διαδοχής του Τσίπρα. Θα δώσουν όμως απάντηση και στο ερώτημα ποια Αριστερά χρειαζόμαστε στην Ελλάδα του εικοστού πρώτου αιώνα;
* Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας