Πανελλαδικές εξετάσεις, Παιδεία και υποκρισία

Με την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση επαναλήφθηκαν, όπως κάθε χρόνο σχεδόν, οι τίτλοι αποδοκιμασίας από τον ημερήσιο Τύπο της χώρας: «Υποψήφιος εισήχθη σε ΤΕΙ με βαθμό πρόσβασης 1,13», «συνολικά 106 τμήματα από τα 463 θα δεχθούν φοιτητές με βαθμό χαμηλότερο του 10» κ.α.π.

Πουθενά όμως δεν επισημάνθηκε το γεγονός ότι, για να εισαχθεί ένας υποψήφιος στις ιατρικές, στις στρατιωτικές, στις πολυτεχνικές αλλά και τόσες άλλες σχολές, έπρεπε να συγκεντρώσει, παρά τη δυσκολία των θεμάτων σε κάποια επιστημονικά πεδία, έναν πολύ μεγάλο αριθμό μονάδων που σε πολλές περιπτώσεις άγγιζαν τις 19.000.

Πουθενά δεν τονίστηκαν τα πραγματικά συμπεράσματα από την ανακοίνωση των βάσεων, τα οποία περνούν σκόπιμα απαρατήρητα κάθε χρόνο, όπως το άριστο επίπεδο πολύ μεγάλης μερίδας των υποψήφιων φοιτητών, αποτέλεσμα βασανιστικής προσπάθειας, προκειμένου να επιτύχουν την εισαγωγή τους.

Πέρασε απαρατήρητο ότι οι άριστοι παραμένουν και σπουδάζουν στη χώρα, γι’ αυτό και η ευθύνη της πολιτείας είναι τεράστια, ενώ στο εξωτερικό μεταβαίνουν στη συντριπτική τους πλειονότητα οι αποτυχόντες, οι οποίοι επιστρέφουν στη χώρα με τίτλους ισότιμους των αρίστων. Οτι στη χώρα μας οι άριστοι ισοπεδώνονται επαγγελματικά με τους αποφοίτους των κολεγίων, γεγονός που εκμηδενίζει την υπεροχή τους και τους κόπους που κατέβαλαν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο εκλιπών Δ. Τριχόπουλος, καθηγητής του Harvard και ακαδημαϊκός εν ζωή, σε άρθρο του το 2010 στην «Καθημερινή» ισχυριζόταν: «Το επίπεδο των φοιτητών στα ελληνικά Πανεπιστήμια είναι υψηλό, κατά τη γνώμη μου υψηλότερο εκείνου των καλών αμερικανικών Πανεπιστημίων. Αυτό δεν οφείλεται μόνον στην παιδειοκεντρική φιλοσοφία της ελληνικής οικογένειας, αλλά και στο γεγονός ότι οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα Πανεπιστήμιά μας είναι αδιάβλητες, δίκαιες και αξιοκρατικές. Αν δεν υπήρχαν τα “παράθυρα” μετά τις εισαγωγικές, η Ελλάδα θα μπορούσε να διεκδικήσει παγκόσμια πρωτοπορία όσον αφορά την ποιοτική στάθμη του προπτυχιακού φοιτητικού σώματος στα Πανεπιστήμια».

Ενώ όμως το σύνολο σχεδόν του ημερήσιου Τύπου επικεντρώνει τα σχόλιά του στον βαθμό του τελευταίου εισαχθέντος υποψηφίου, παραβλέποντας ότι στα 106 συνολικά τμήματα από τα 463, που δέχθηκαν φοιτητές με βαθμό χαμηλότερο του 10, η βάση θα ήταν υψηλότερη με θέματα μικρότερης δυσκολίας, δεν αναφέρεται στους πραγματικούς κινδύνους που είναι υπαρκτοί και αναιρούν στην πράξη την αξία των πανελλαδικών εξετάσεων και την προσπάθεια των υποψηφίων και των οικογενειών τους.

Η πιθανότητα δηλαδή ή μάλλον η βεβαιότητα, όπως αποδεικνύει η μακρόχρονη εμπειρία, οι υποψήφιοι που αξιολογήθηκαν τόσο χαμηλά στις πανελλαδικές ή απέτυχαν με διαφορά να εισαχθούν σε σχολή της προτίμησής τους, να μεταβούν σε βαλκανική χώρα της Ε.Ε. ή της Ανατολικής Ευρώπης, ακόμη και της Δυτικής, και παρακάμπτοντας εύσχημα και νόμιμα τον θεσμό των πανελλαδικών εξετάσεων να επιστρέφουν, είτε με μεταγραφή είτε ως απόφοιτοι, ισότιμοι πλέον των επιτυχόντων και των αρίστων. Γιατί λοιπόν διεξάγονται οι πανελλαδικές εξετάσεις; Γιατί εμπαίζεται η νεολαία; Για να αξιολογήσουν ποιους; Εχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό ανάπτυξης η χώρα μας, ώστε δεν της επαρκούν οι απόφοιτοι των ελληνικών ΑΕΙ και ΤΕΙ;

Η αλήθεια είναι ότι μια ευνομούμενη και δημοκρατική κοινωνία έχει την υποχρέωση να επιβάλλει κριτήρια αξιολόγησης, ώστε να προστατεύει τα μέλη της. Αποτελεί έσχατο λαϊκισμό να υποστηρίζεται ότι αποτελεί δικαίωμα του καθενός να σπουδάζει ό,τι επιθυμεί, προκειμένου να ανελιχθεί κοινωνικά, αν αποδεδειγμένα δεν διαθέτει ανάλογες ικανότητες. Η ισοπέδωση των κριτηρίων αξιολόγησης από την πολιτεία, η οποία η ίδια τα θεσπίζει, έχει ευρύτερες συνέπειες. Οδηγεί στην ισοπέδωση των αξιών, στην αναξιοκρατία, υποβαθμίζει στο έσχατο επίπεδο την προσφορά των υπηρεσιών και στερεί τη νεολαία από τις αξίες που γαλούχησαν τις προηγούμενες γενιές και συνεχίζουν ν’ αποτελούν κριτήρια στις αναπτυγμένες χώρες, δηλαδή την επιβράβευση της προσπάθειας που φέρνει την κοινωνική καταξίωση και όχι την ισοπέδωσή της.

Ολα αυτά στη χώρα μας, των πελατειακών σχέσεων και της οικογενειοκρατίας, προσλαμβάνουν στη λειτουργία του κράτους οξύτατες μορφές. Καιρός είναι να αντιληφθούν οι ιθύνοντες ότι η ισοπέδωση των αξιών συνδέεται άμεσα και με την έξαρση της τρομοκρατίας. Διότι, όταν π.χ. ισοπεδώνεις επαγγελματικά με τη μάσκα της Ε.Ε. τον απόφοιτο του ΕΜΠ με τον απόφοιτο των κολεγίων λόγω των αξιώσεων του κεφαλαίου για φτηνή εργασία, τον καταδικάζεις στην ανεργία και τον οδηγείς σε απόγνωση, οπότε οποιαδήποτε αντίδραση θα πρέπει να είναι αναμενόμενη.

Σύμφωνα με τον Νίκο Ψυρούκη, ιστορικό, στα θέλγητρα του καπιταλισμού συμπεριλαμβάνεται η κοινωνική κινητικότητα, τόσο η οριζόντια όσο και η κάθετη. Στην πρώτη περίπτωση, μια τάξη βελτιώνει το επίπεδό της, ενώ στη δεύτερη περίπτωση παρέχεται η δυνατότητα ανέλιξης σε ανώτερη κοινωνική τάξη με μέσον κυρίως τις σπουδές και την επαγγελματική δραστηριότητα. Οταν όμως ισοπεδώνονται όλα, τότε ο λαϊκισμός μετατρέπεται σε μπούμερανγκ για τη λειτουργία της κοινωνίας και οδηγεί σε δυσλειτουργίες και αξεπέραστα αδιέξοδα.

Ο νεποτισμός, η προώθηση ανίκανων στον κρατικό μηχανισμό με κριτήριο άλλα προσόντα, αφού όλοι πλέον διαθέτουν τα τυπικά προσόντα, και η περιθωριοποίηση των αρίστων αποτελούν τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας κοινωνίας, όπως η ελληνική κοινωνία, που βυθίζεται καθημερινά ολοένα και περισσότερο σε μια απύθμενη κρίση, όχι βέβαια τυχαία.

*πολιτικός μηχανικός