Οταν το Στέμμα έσωζε τον Φρόιντ

Αν υπάρχει ένα μέλος της πρώην βασιλικής οικογένειας που η Ιστορία δεν θα λησμονήσει, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι η Μαρία Βοναπάρτη. Και αυτό διότι το 1938 έσωσε τον Ζίγκμουντ Φρόιντ από τα χέρια των ναζί, οργανώνοντας και χρηματοδοτώντας τη φυγή του από την Αυστρία. Μια φυγή που ο θεμελιωτής της ψυχανάλυσης κάθε άλλο παρά επιθυμούσε ώς τη στιγμή που η Γκεστάπο συνέλαβε, για μία ημέρα, την κόρη του Αννα. Την επόμενη ημέρα ο Φρόιντ ζήτησε από τη Μαρία Βοναπάρτη να του δανείσει το χρηματικό ποσό που ζητούσαν οι ναζί από τους Εβραίους για να τους αφήσουν να φύγουν από την επικράτεια του Γ΄ Ράιχ, όπερ και εγένετο. Λίγο αργότερα ο Φρόιντ και κάποια μέλη της οικογένειάς του βρίσκονταν στο Λονδίνο, όπου έναν χρόνο αργότερα πέθανε, έχοντας προηγουμένως αποπληρώσει το δάνειο στη Βοναπάρτη.

Ολα αυτά, όπως και πολλά άλλα, καταγράφονται αναλυτικά σε ένα εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο των εκδόσεων «Flammarion» που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες στη Γαλλία. Πρόκειται για την πλήρη αλληλογραφία του Φρόιντ με τη Βοναπάρτη από το 1925 ώς το 1939. Εννιακόσιες συνολικά επιστολές, εκ των οποίων οι τριακόσιες φέρουν την υπογραφή του Φρόιντ και οι εξακόσιες της Βοναπάρτη. Το βιβλίο είναι σημαντικό όχι μόνο διότι πρόκειται για ψυχαναλυτικού χαρακτήρα κείμενα του Φρόιντ που δεν είχαν δει ώς το 2022 το φως της δημοσιότητας, αλλά και διότι μέσα από τα κείμενα της Μαρίας Βοναπάρτη συχνά αναδεικνύεται η άγνοια και ίσως η αδιαφορία κάποιων μελών της βασιλικής οικογένειας για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Σε μια από τις επιστολές της για παράδειγμα, που γράφτηκε το 1937 από την Κρήτη, η Βοναπάρτη δήλωνε στον Φρόιντ πεπεισμένη ότι οι Κρητικοί αγαπούσαν εκείνη την εποχή τον Βενιζέλο εξίσου με τον σύζυγό της πρίγκιπα της Ελλάδας Γεώργιο, που πριν από τον γάμο τους υπήρξε ύπατος αρμοστής του νησιού.

Η ψυχανάλυση της Μαρίας Βοναπάρτη από τον Φρόιντ αρχίζει περί το 1924. Του έδειξε ένα κείμενο με τίτλο «Το κραγιόν», που είχε γράψει όταν ήταν κοριτσάκι, και αυτός της είπε πως κατά πάσα πιθανότητα υπήρξε μάρτυς μιας σεξουαλικής πράξης, πιθανότατα πεοθηλασμού. Η Βοναπάρτη το αρνήθηκε, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι η μητέρα της πέθανε όταν αυτή ήταν ενός μηνός. Αργότερα όμως επιβεβαίωσε το συμβάν από έναν υπηρέτη και μια υπηρέτρια του πατέρα της. Τον οποίο πατέρα της υποπτευόταν πως μαζί με τη μητέρα του (και γιαγιά της) σκότωσαν τη μητέρα της για να βάλουν χέρι στην περιουσία της. Μια περιουσία αυτοκρατορικού χαρακτήρα, αφού ο προπάππους της ήταν αδελφός του Ναπολέοντα και η οικογένεια της μητέρας της ιδιοκτήτρια του καζίνο του Μόντε Κάρλο.

Η ψυχική της υγεία και ειδικότερα η αδυναμία της να φτάσει σε οργασμό, που την απασχολούσε έντονα, δεν βελτιώθηκε από τον γάμο της με τον πρίγκιπα Γεώργιο, θείο του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου. Ενας γάμος που μάλλον έγινε έπειτα από πιέσεις της γιαγιάς της. Πόσο μάλιστα όταν ο Γεώργιος της δήλωσε το πρώτο βράδυ του γάμου τους πως ήταν ερωτευμένος με τον θείο του Βάλντεβαρ της Δανίας, ο οποίος τους συνόδευσε άλλωστε και στον μήνα του μέλιτος. Το πριγκιπικό ζεύγος απέκτησε εντούτοις δυο παιδιά. Τον Πέτρο και την Ευγενία.

Παρότι η Μαρία Βοναπάρτη προσπάθησε να έχουν τα παιδιά της μια φιλελεύθερη παιδεία, εντυπωσιακή είναι στην αλληλογραφία της με τον Φρόιντ η εμμονή της στο να παντρευτεί ο γιος της κόρη γαλαζοαίματη, ούτως ώστε να μη χάσει το δικαίωμα να γίνει αυτός κάποια στιγμή βασιλιάς των Ελλήνων. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ο Πέτρος ήταν ερωτευμένος με μια Ρωσίδα και –όπως η ίδια η Βοναπάρτη έγραφε στον Φρόιντ– είχε δηλώσει πως δεν τον ενδιέφεραν ούτε οι Ελληνες ούτε η πολιτική. Τελικά το θέμα λύθηκε όταν ο Παύλος, που ήταν μεγαλύτερος από τον σύζυγο της Βοναπάρτη Γεώργιο, παντρεύτηκε τη Φρειδερίκη και στη συνέχεια απέκτησαν τον Κωνσταντίνο, το μνήμα του οποίου θα βρίσκεται από σήμερα μερικά μέτρα πιο μακριά από εκείνο της θείας του Μαρίας Βοναπάρτη.